Þjóðviljinn - 05.07.1989, Qupperneq 1

Miðvikudagur 5. júlí 1989 116. tölublað 54. árgangur
Lífeyrissjóðir
Vanskil óþekkt stærð
Töluvert um vanskilfyrirtœkja á lífeyrissjóðsgjöldum. Uppgötvast oft ekkifyrr en félagsmenn hyggjast nota réttindi sín.
PállMagnússon: Þörf á betra eftirliti
Vanskil fyrirtækja á lögbundn-
um lífeyrissjóðsgjöldum
starfsmanna eru töluverð og er
um nokkuð stórar upphæðir að
ræða, að sögn Páls Magnússonar
lýá Lífeyrissjóði byggingar-
manna. Ekki er óalgengt að van-
skilin uppgötvist ekki fyrr en
verkafólk ætlar að nota réttindi
sín hjá lífeyrissjóðunum og hafa
vanskilin þá jafnvel viðgengist
árum saman.
Þegar rætt er við forsvarsmenn
lífeyrissjóðanna er áberandi að
enginn virðist vita hversu mikil
vanskilin nákvæmlega eru. Eftir-
lit einstakra sjóða er reyndar mis-
munandi og sumir þeirra eru að
koma upp skilvirkara eftirliti
með greiðslum. Páll Magnússon
sagði Þjóðviljanum að skilin
væru mjög mismunandi og ekkert
einhlítt svar væri til varðandi þau.
Mörg fyrirtæki gerðu regluleg
skil, einu sinni í mánuði eins og
lög gerðu ráð fyrir. Önnur fyrir-
tæki skiluðu seint og illa, og enn
önnur sýndu enga tilburði til að
standa í skilum fyrr en gengið
væri á eftir þeim.
„Þetta eru nokkuð stórar upp-
hæðir,“ sagði Páll. En hann sagð-
ist ekki geta sagt hversu háar.
Vanskil færu hins vegar vaxandi
og ýmsum ráðum væri beitt, til
dæmis í gegnum alls konar verk-
takarekstur. Verkamenn væru þá
gerðir að verktökum. Enginn
vinnandi maður sem vildi láta
taka sig alvarlega gengi hins veg-
ar að slíkum kostum. Þeir gætu
reynst verkafólki stórhættulegir
og leitt til réttleysis hvað varðar
atvinnuleysisbætur og tryggingar.
Skilin eru svipuð frá ári til árs.
Það alvarlega í málinu er að líf-
eyrissjóðirnir vita kannski ekki af
vanskilunum fyrr en eftir nokkur
ár, þegar fólk vitjar réttar síns.
Páll telur æskilegt að heildareftir-
lit með skilum verði eflt og tengsl
á milli félagatals og innheimtu
styrkt. Hann sagðist búast við
endurbótum á kerfi Lífeyrissjóðs
byggingarmanna á næstu misser-
um.
Sérstök deild í fjármálaráðu-
neytinu var stofnuð 1981, til að
fylgjast með lífeyrismálum. Páll
telur að það eigi að vera verkefni
hennar að gera lífeyrissjóðunum
viðvart um vanskil. Eðlilegt væri
að fyrirtæki gerðu grein fyrir
skilum á lífeyrisgjöldum í
launaskattsskýrslum. Þannig
mætti koma í veg fyrir að van-
skilamál væru óhreyfð árum sam-
an. Þetta kerfi væri ríkissjóði til
hagsbóta, þar sem hann fengi
skellinn þegar vanskilafyrirtæki
færu á hausinn.
Hilmar Ólafsson hjá Lífeyris-
sjóði Dagsbrúnar og Framsókn-
ar, sagði ekki gott að svara því
hver vanskilin væru. Stærri fyrir-
tæki stæðu yfirleitt í skilum. Hins
vegar væri allt eftirlit erfiðara
með smáum fyrirtækjum sem
spretta upp og lifa kannski stutt.
Páll sagði sjóðinn hafa öll fyrir-
tæki sem einhverntíma hefðu
skilað, á skrá. Að þessum sökum
eru skammlíf smáfyrirtæki sem
aldrei borga, erfið viðureignar.
-hmp
Utanríkisráðherra
íhugaraðfá
sér sfað-
gengil
Friðrik Sóphusson: í
takt við annað. Ekki
stílbrot á óvenjulegum
uppátektum.
- Fyrstu hugmyndir Jóns sýna
að hann hefur ekki hugsað út í
hörgul það sem hann var að
segja. Ráðhcrrar fá ekki stað-
gengla fyrir sig nema að breyttum
lögum, sagði Friðrik Sophusson,
varaformaður Sjálfstæðisflokks-
ins um ummæli Jóns Baldvins
Hannibalssonar, utanríkisráð-
herra, sem höfð eru eftir honum í
Morgunblaðinu um síðustu helgi
að komið hafí til álita að hann
kallaði til staðgengil í sinn stað til
að sinna ráðuneytinu meðan
hann hefði öðrum hnöppum að
hneppa sem formaður ráðherr-
anefndar EFTA.
Jón Baldvin hefur síðar áréttað
að það hafi ekki hvarflað neinum
að skipa annan ráðherra heldur
hvort bæri að kalla til aðstoðar-
mann, enda samrýmist það ekki
stjórnarráðslögum að skipta
ráðuneyti upp milli ráðherra.
Kristín Einarsdóttir, þingmað-
ur Kvennalista, sagði í samtali við
blaðið að hún vissi ekki betur en
að utanríkisráðherra hefði þegar
aðstoðarmann, þannig að hún sæi
ekki í fljótu bragði þörfina fyrir
annan ef af yrði, - enda get ég
ekki séð að það samrýmdist að-
gerðum til sparnaðar á vegum
ráðuneytisins.
Friðrik sagði að hins vegar
bannaði enginn honum að ráða
sér aðstoðarmann. Óneitanlega
væri það mjög óvenjulegt ef ráð-
herra kallaði til aðstoðarmann til
að sinna störfum að hluta fyrir sig
meðan hann væri bundinn af
öðru.
- Ég held að það sé mjög
óvenjulegt, en það er líka ákaf-
lega margt óvenjulegt með Jón
Baldvin, sagði Friðrik, - þannig
að þetta er ekkert stílbrot á
óvenjulegum uppátektum hans.
-rk
„Ert þú búinn að kaupa tilboðskjötið?" gætu þessir herramenn veriðiað spyrja hvor annan. Jim Smart Ijósmyndari rakst á þessa málara á
förnum vegi í Reykjavík í gær sem létu dimmviðrið og skúrina ekki aftra sér frá málningarvinnunni.
— Slátrun
Ouppgert við bændur
ífyrra varslátrun sauðfjár aflögð áBíldudal. BœnduríArnarfirði
hafa ekkifengið uppgertfrá sláturhúsinu áPatreksfirði.
Sömu sögu að segja víðar
Bændur í vestur Barðastrand-
arsýslu hafa ekki enn fengið
fyllilega uppgert frá sláturhúsinu
á Patreksfírði. En í fyrra lokaði
dýralæknir svæðisins fyrir slátr-
un á Bíldudal og þurftu bændur í
Arnarfírði því að leiða sláturfén-
að sinn til slátrunar á Patreks-
fírði. Valur Thoroddsen, stjórn-
arformaður Sláturfélags Vestur-
Barðstendinga, segir að bændur
eigi enn eftir að fá greidd 10% af
launum sínum. Venjulega er búið
að gera upp um áramót.
Bjarni Kristófersson, bóndi á
Fremri Hvestu, sagði Þjóðviljan-
um að bændur ættu enn eftir að fá
greidd 20 - 25% af launum sín-
um. „Það eru löngu komin ára-
mót hjá okkur í Arnarfirðinum
en þeir eru kannski enn að halda
upp á þau á Patreksfirði," sagði
Bjarni.
Hann sagði að þau svör sem
bændur fengju væru að þeir ættu
að vera þolinmóðir og ánægðir,
ástandið væri verra annars stað-
ar. Þetta væri hins vegar bagalegt
fyrir bændur; að fá ekki hluta af
árslaununum, þegar þeir þyrftu
að greiða fyrir öll sín aðföng.
Siáturhúsið á Bfldudal hefði
alltaf gert skil um áramót.
Valur Thoroddsen sagði
greiðslur til bænda ekki nógu vel
á veg komnar. Hann gæti ekki
sagt hvenær full skil yrðu gerð og
vildi ekki gefa loforð sem ekki
stæðust. Sláturfélagið skuldaði
bændum 3-4 milljónir fyrir utan
vexti En á fyrra starfsári Slátur-
félagsins hefði uppgjör verið með
eðlilegum hætti. Gjaldþrot fyrir-
tækja hefðu haft áhrif á fjárhags-
stöðu Sláturfélagsins, til dæmis
gjaldþrot Kjötmiðstöðvarinnar
sem skuldaði Sláturfélaginu.
Fjármagnskostnaður væri einnig
mikill. Þetta ástand er ekki ein-
stakt í Barðastandarsýslu, að
sögn Vals, sömu sögu væri að
segja á öðrum svæðum.
-hmp