Þjóðviljinn - 19.07.1989, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 19.07.1989, Blaðsíða 7
MENNING Loks er moldum Þorleifs Repps sómi sýndur Bautasteinninn sem myndin sýnir, var afhjúpaður í Hólavalla- kirkjugarði við Suðurgötu þann sjötta júlí. Seint rísa sumir og rísa þó: steinninn lyftir undir minn- ingu Þorieifs Guðmundssonar Repps, sérstæðs og merkilegs persónuleika í íslandssögu næstliðinnar aldar. Tungumála- garps, fræðimanns, bókavarðar, ritstjóra, málvinar Fjölnismanna og Jóns forseta, eins þeirra þjóð- ernissinna sem á sinni tíð vildu ganga lengst í sjálfstæðiskröfum á hendur Dönum. Það var Gestur Þorgrímsson sem steininn klappaði. Efst á honum er skjaldarmerki sem gert er eftir innsigli Repps. Á því er fígúra úr skrímslafræðinni: fiskur á búk, vængjaður og búinn frosk- alöppum einhverskonar. Undir nafni Þorleifs Repps (sem svo nefndist vegna þess að hann var úr Hreppunum) eru einkunnar- orð á latínu: Non nisi volentibus imperare, sem má kalla formúlu fyrir lýðræði - engum skal stjóma nauðugum. Með veislu góðri Afhjúpunin fór fram að morgni dags og hafði Bjöm Th. Björnsson listfræðingur og manna kirkjugarðssögufróðastur orð fyrir undirbúningsnefnd. En aðrir í henni em þeir Kjartan Ól- afsson rithöfundur og fyrrum rit- stjóri og Aðalgeir Kristjánsson skjalavörður. I tilefni atburðar þessa var svo haldið hóf um kvöldið í Þjóðskjalasafni. Þar var stór söfnuður, svosem tveir af hverri tegund eins og í örkinni hans Nóa - niðjar Repps og ætt- menni, höfðingjar úr Hreppun- um, fræðimenn, fjölmiðlamenn og margar fleiri manngerðir. Samkomunni stýrði Björn Th. Björnsson, sex manna hópur söng eða hafði forsöng í lögum sem Hafnaríslendingar kyrjuðu helst á samkomum sínum á fyrri hluta nítjándu aldar. En aðal- ræðuna flutti Kjartan Ólafsson, sem hefur um árabil verið á höttum eftir fróðleik allskonar um Þorleif Repp og er fmm- kvæðismaður að því að bauta- steinninn rís - svo sem í andmæla- skyni við gleymsku manna á latri öld á minnisverð tíðindi úr sögu okkar. Merkismaóur var hann í erindinu vom menn minntir á ætt Þorleifs og upphaf, skóla- göngu og skólafélaga, fræðagarp- skap hans úti í Höfn - sem fékk því miður þann endi, að Repp var rekinn úr pontu þegar hann verja skyldi magistersritgerð sína í mál- vfsindum við Hafnarháskóla. Hafði sett að honum hlátur ó- stöðvandi eins og jafnan þegar hann reiddist, og illfús andmæl- andi hafði af ásettu ráði leikið á þetta skapgerðareinkenni íslend- ingsins til að eyðileggja magist- ersvöm hans. Kjartan sagði og frá bókavarðarstörfum Þorleifs Repps í Edinborg, trú hans á auvirðileik Dana og blessunar- ríka stjómarhætti Breta, aðild hans að íslenskum félagsmálum og pólitík í Danmörku. Og svo frá því hvernig Þorleifur Repp, sem lést í Danmörku árið 1857, var fluttur heim til íslands bals- ameraður í blýfóðraðri kistu næsta vor, því hann hafði tekið þann eið af vinum sínum að ekki skyldi hann liggja í danskri mold. Þorleifur Repp hlaut virðulega útför og blaðið Þjóðólfur skrifaði á þá leið að hinn framliðini sé maklegur þess að moldum hans væri sómi sýndur. Það rættist ekki, gröf Þorleifs Guðmunds- sonar frá Reykjadal í Hmna- mannahreppi féll í gleymsku ó- merkt - og beið þess í hundrað og þrjátíu ár að sá bautasteinn risi sem nú hefur verið lýst. í tilefni afhjúpunarinnar komu til landsins þau Henry Orde stærðfræðingur og kona hans. Henry átti Þorleif að langafa og höfðu í fómm niðjanna í Eng- Iandi, þar sem amma hans bjó, varðveist ýmis bréf og skjöl Þor- leifs Repps. Orde-hjónin færðu Landsbókasafni þennan arf að gjöf, þegar þau komu hingað um- svipað leyti og Spánarkóngur. ÁB Minnisvarðinn um Þorleif Repp rís skammt frá klukknaportinu. Ljósm.: - þóm. HLUTHAFA FUNDUR Hluthafafundur í Verslunarbanka íslands hf. verður haldinn í Súlnasal Hótel Sögu þriðjudaginn 25. júlí 1989 og hefetkl. 17:00. Dagskrá: Glitra sem perlur á líkömum okkar Gunnar Hersveinn Tré í húsi Höf. gefur út. Árið 1987 gaf Gunnar Her- sveinn út sína fyrstu bók; ljóða- kverið Gægjugat sem er að mörgu leyti svipuð þeirri sem hér er til umræðu. En þó hefur umtal- sverð breyting átt sér stað, breyting sem ekki lætur mikið yfir sér. Þetta er aðeins eitt orð: Líkami og einn litur: Blátt. Notk- un þessara orða vísar til nokkurra höfunda og bóka sem eru mér handgengnar. Blátt er einnig tengdara rómantík en aðrir litir. Gunnar fetar sig, með þessum orðum inn á braut sem ég tel að sé eini möguleiki Ijóðlistarinnar til að lifa og ná eyrum almennings í dag. Lítum á örfá dæmi: Stjama í nótt státar tunglið Venusi norðurljósin regnbogalitum stjörnur himinsins glitra sem perlur á líkömum okkar og falla marglitar í grasið undir jöklinum stjarna kviknar í kviði þínum og álfar tendra Ijós í kletta- gluggum. Þarna er nálægð tveggja lík- ama fagurlega orðuð og „stjarna kviknar í kviði þínum“ gæti verið getnaður. Allt orðalagið er hóf- stillt og vandað. „Gusturinn" nefnist munúð- arfullt ljóð þar sem dulítil vind- hviða og nakinn líkami leika að- alhlutverkið. Gusturinn er blíður því hann slekkur ekki á kertinu. Gusturinn í lykillausri skránni lifir gusturinn sem slekkur ekki bleika kerta- logann á náttborðinu hann fer undir ilmandi sœng og leikur sér við nakinn líkamann. En því miður tekst Gunnari ekki eins vel í öllum kvæðunum og er „... undir eplatrénu" dæmi um það. Þar vella klisjurnar fram MAGNÚS GESTSSON í þykkum bunkum og skauti kon- unnar er líkt við svarthol. Ekki er mikla sælu eða fullnægingu að hafa þar. Höfuð eins og fullt tungl og hárið vetrarbraut. Þetta gengur ekki, því miður: ... undir eplatrénu ástin mín höfuð þitt er einsog fullt tungl augun einsog fylgihnettir hárið vetrarbraut og brjóstin stjörnuþokur venus er ávali mjaðma þinna ástin mín undir eplatrénu nakin einsog myrkrið og skautið svarthol. Annað dæmi í þessa veru sem ég nefni er ljóðið „Tjækofský 1812“ sem er beinlínis hallærisleg lýsing í ástarbralli. Mér virðist að skynsamiegt hefði verið að skipta bókinni í kafla. Þrír kaflar gætu verið hæfi- legt. Ljóð sem hafa trúarlega skírskotun en það eru t.d. Hjart- sláttur, Vegir og Messa. Næst kæmu landslagskvæði, náttúru- stemmningar t.d. Nótt á Austur- landi. Þriðji hlutinn gæti verið önnur kvæði. Með þessu móti hefði heildarsvipur orðið meiri. Ég nefndi rómantík hérna framar og gildi hennar fyrir ljóðlistina, en þar á ég þó ekki við endurvakningu þeirrar róman- tíkur sem þeir Jónas Hallgríms- son og félagar kynntust suður í Evrópu. Því síður nýrómantík Jó- hanns Jónssonar og Jóhanns Sig- urjónssonar þó þeir standi nú- tímafólki nær með kvæðum sín- um Söknuði og Sorg. Eftirfarandi ljóð bregður upp mjög fagurri mynd en hún er gamaldags. Við þörfnumst end- urnýjunar, einhvers sem gæti kallast síðrómantík. Ekki róm- antík náttúrudýrkunar heldur borgarrómantík. Það hlýtur að vera hægt, þótt íslenskt borgar- samfélag sé ungt. Lesum þetta kvæði: Við silfurlind Ljós glitra á himni og í vetrarbúnum skóginum speglast tungl í silfurlind. Tré stendur við lindina, laufblað vex á einni grein og í laufinu djúpa dafnar hjarta í daggarperlu. Örfá orð um útlit: Kápumynd- in er ekki falleg þótt hún sé augljóslega titillinn orðaður með mynd. Litur myndarinnar er ekki skáldlegur. Tillaga bankaráðs um staðfestingu hluthafafundar á samningi formanns bankaráðs við viðskiptaráðherra um kaup bankans á 1/3 hluta hlutabréfa ríkissjóðs í Útvegsbanka íslands hf. og að rekstur Verslunarbanka, Iðnaðarbanka og Alþýðubanka verði sameinaður í einn banka ásamt Útvegsbankanum fýrir 1. júlí 1990. Tillaga bankaráðs um viðbótarákvæði til bráðabirgða við samþykktir bank- ans þar sem bankaráði er veitt heim- ild til að efna samninginn m.a. með þeim hætti að taka þátt í hlutafjár- aukningu Útvegsbanka íslands hf. sem heimilt verði að greiða af eign- um og rekstri bankans. ^ Önnur mál löglega fram borin. Aðgöngumiðar og atkvæðaseðlar til fundarins verða afihentir hluthöfúm eða umboðsmönnum þeirra í Verslunarbankanum, Bankastræti 5, flmmtudaginn 20. júlí, föstudaginn 21. júlí og mánudaginn 24. júlí 1989 kl. 9:15-16:00 alla dagana. Samningurinn og tillögur munu liggja firammi hluthöfum til sýnis á sama stað viku fyrir fúndinn. Bankaráð Verslunarbanka íslands hf. V€RSlUNfiRBflNKINN -uáuiccr tneð ft&i! Miövikudagur 19. júli 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.