Þjóðviljinn - 23.08.1989, Blaðsíða 3

Vestfirðir
Svæðisútvarp
á döfinni
Stefnt er að því að svæðisút-
varp fyrir Vestfirði hefji útsend-
ingar í október og munu útsend-
ingar þess ná frá ísafjarðardjúpi
til Þingeyrar í Dýrafirði en höfuð-
stöðvar svæðisútvarpsins verða á
ísafirði.
Að sögn Finnboga Hermanns-
sonar forstöðumanns svæðisút-
varpsins er stefnt að því að tengja
Suðurfirðina seinna við svæðisú-
tvarpið. Útsendingar á Vest-
fjörðum verða með svipuðu sniði
og á Egilsstöðum, sent verður út
á fimmtudögum og föstudögum
klukkutíma í senn, líkast til verð-
ur útsendingartíminn frá 18-19.
„Dagskráin mun fyrst og
fremst byggjast upp á fréttum,
auglýsingum og fréttatengdu
efni,“ sagði Finnbogi,
Markús Örn Antonsson út-
varpsstjóri sagði að ástæðan fyrir
því að Suðurfirðirnir væru ekki
með nú grundvallaðist á upp-
byggingu dreifikerfis Pósts og
síma, en Patreksfjörður, Tálkna-
fjörður og Bfldudalur eru tengdir
við dreifikerfið á Snæfellsnesi.
Sagði hann að þetta yrði lagfært í
samvinnu við Póst og síma.
Þá hefur svæðisútvarp Norður-
lands ráðið fréttamann frá 1.
september á Sauðárkróki, en út-
sendingar svæðisútvarpsins
munu með tilkomu ljósleiðara
nást á Norðurlandi vestra frá og
með þeim tíma.
Næst á dagskrá eru svo svæðis-
útvörp á Vesturlandi og Suður-
landi en það er háð fjárhagslegri
getu Ríkisútvarpsins hvenær af
því verður að sögn Markúsar
Arnar.
Töluvert hefur borist af kvört-
unum frá hlustendum á útsend-
ingarsvæði svæðisútvarpanna
vegna þess að þeir geta ekki
hlustað á Þjóðarsáiina á Rás tvö,
þar sem hún er á sama tíma og
útsending svæðisútvarpsins.
Markús Orn sagði að árekstrarnir
við Þjóðarsálina væru vandamál
sem þyrfti að takast á við. Fjallað
var um þetta í Útvarpsráði sl.
föstudag og ráðið áréttaði að út-
sendingartími svæðisútvarpanna
yrði áfram á milli 18 og 19.
„Við munum í haust fara af
stað með skoðanakönnun þar
sem svæðisútvarp næst og kanna
viðhorf fólks til dagskrár og út-
sendingatíma,“ sagði Markús
Örn.
-Sáf
Kennarastöður
Flestar
mannaðar
Mjög vel hefur gengið að ráða
kennara í skólana fyrir veturinn,
og segja má að búið sé að ráða í
allar stöður. Mun meira framboð
virðist vera á fólki í kennarastörf
en mörg undanfarin ár, en þó eru
einhverjir grunnskólar á lands-
byggðinni sem ekki eru
fullmannaðir.
Að sögn Stefáns Ólafs Jóns-
sonar deildarstjóra í verk- og
tæknimenntunardeild mennta-
málaráðuneytisins, er manna-
ráðningum í framhaldsskóla að
mestu lokið, þótt alltaf vanti
kennara í nokkur fög, t.d. stærð-
fræði. Sölvi Sveinsson aðstoð-
arskólameistari í Fjölbrautaskól-
anum við Ármúla hafði sömu
sögu að segja varðandi framboð á
kennurum, og búið er að ráða í
allar stöður þar. Að sögn Sölva
hefur það verið áberandi að
viðskipta- og tölvufræðimenntað
fólk hefur hringt og spurst fyrir
um kennarastöður, sem mun
vera alger nýlunda.
ns.
Viðræður ríkisstjórnarinnar
við Borgaraflokkinn hafa staðið
yfir í allt sumar. Menn innan
stjórnarflokkanna og stjórnar-
andstöðuflokkanna eru margir
hverjir farnir að kalla þessar við-
ræður „söguna endalausu" og
aðrir segja þetta vera eins og með
strákinn sem hrópaði „úlfur, úlf-
ur“; enginn muni trúa því ef
Borgaraflokkurinn lætur verða af
því að ganga inn í ríkisstjórnina.
Frá því að ríkisstjórn Stein-
gríms Hermannssonar tók við
völdum í september í fyrra, hefur
hið pólitíska og efnahagslega
landakort tekið nokkrum
breytingum. Stjórnin stendur á
vissan hátt á tímamótum. At-
vinnumálum og um leið byggð-
armálum, hefur verið forðað frá
bráðum háska, en nú er komið að
öðrum áfanga í baráttunni við
efnahagsvandann. Samstaðan í
þessari ríkisstjórn hefur verið
meiri en jafnvel bjartsýnustu
menn þorðu að vona og hún er
ekki umkringd blaðamönnum í
hvert skipti sem ríkisstjórnar-
fundi lýkur, þar sem blaðamenn
bíða eftir andlátsfregn hennar.
En þannig var nákvæmlega kom-
ið fyrir ríkisstjórn Þorsteins Páls-
sonar fyrir rúmu ári.
Blikur eru á lofti í efna-
hagsmálum þjóðarinnar. Þegar
Alþingi kemur saman í haust
hefst ágjöfin á stjórnina fyrir al-
vöru og þá reynir á þanþol henn-
ar. Það liggur því beint við að tala
við forsætisráðherra, Steingrím
Hermannsson, og heyra frá hon-
um hvernig hann sér aðstæður
„úr brúnni“, svo notuð sé samlík-
ing krata að vestan.
Gagnlegar
viðræður
Þú hefur boðað að ríkisstjórnin
sé að útbúa tilboð handa Borg-
araflokknum.
Við erum búin að eiga þessar
viðræður við Borgaraflokkinn
nokkurn veginn stanslaust frá því
að þingi lauk í vor. Þær voru þó í
lágmarki þennan mánuð sem Jú-
líus Sólnes var í burtu. Ég tel að
viðræðurnar hafi verið mjög
gagnlegar og það hafi f raun kom-
ið í ljós að lítið ber í milli málefna-
íega. Að mínu mati stendur málið
þannig núna að það snúi að okkur
að gefa þeim ákveðin svör eða
ákveðið tilboð.
Snýst þetta þá um ráðherra-
embætti þegar þið eruð orðin má-
lefnalega sammála?
Nú vil ég ekki fara út í nein
smáatriði í þessu sambandi eða
kenna neinum um. Stjórnar-
flokkarnir þrír og Stefán Valg-
eirsson þurfa að koma sér saman
um hvað við bjóðum Borgara-
flokknum. Það hafa allir lýst yfir
vilja til að fá Borgaraflokkinn inn
í stjórnina. Ég tel það raunar afar
mikilvægt, því vandamálin á
næstu mánuðum eru mjög stór,
ekki síst eftir að spáin um þorsk-
veiðarnar var birt. Þannig að ég
vil leggja mig allan fram við að fá
þá inn.
Einhvers staðar sá ég í sjón-
varpi að krötum var kennt um
hvernig gengi eða verkstjórn
minni. Þetta er nú mál sem verð-
ur að vera samkomulag um og ég
er að leitast við að ná samkomu-
lagi allra. Þetta er í fyrsta sinn
sem reynt hefur verið að fá inn
viðbótarflokk í sitjandi ríkis-
stjórn og mynda þannig nýja rík-
isstjórn. Þrýstingurinn er tölu-
vert annar en við hefðbundna
stjórnarmyndun. Svo ég hef
reynt að leiða þetta þannig að
samstaða myndaðist um málið en
ekki sprenging af neinum toga og
engin kreppa. Það má ekki
verða. Ég er að vonast til þess að
á allra næstu dögum fáist úrslit í
málinu.
Óvæntur
samdráttur
Ríkisstjórnin sigidi milli skers
og báru síðast iiðinn vetur.
Hvernig iíst þér á að leiða ríkis-
stjórnina aftur í gegnum þingið í
vetur ef Borgaraflokkurinn kem-
ur ekki í stjórn?
Ég vil út af fyrir sig ekki vísa því
frá, segja að það komi ekki til
greina. Én því er ekki að neita að
við gerðum okkur vonir um allt
annað útlit í fyrra þegar stjórnin
var mynduð. Þá gerðu menn t.d.
ekki ráð fyrir þeim samdrætti sem
núna verður augljóslega, því
miður. Sömuleiðis hafa ríkis-
fjármálin skýrst miklu betur en
þau hafa áður gert. Það er alveg
ljóst að þar er kominn krónískur
vandi sem hefur verið að skapast í
áratug en menn hafa nánast ekki
horfst í augu við.
Ég tel að það hafi verið unnið
mjög gott starf á þessu tæpa ári, á
mörgum sviðum. Málin hafa
skýrst. En því miður hefur margt
af því sem við höfum unnið leitt í
ljós meiri erfiðleika heldur en við
gerðum ráð fyrir. Þess vegna tel
ég afar mikilvægt að fá sterkari
stjórn inn á Alþingi núna.
Við getum heldur ekki gert ráð
fyrir því að huldukonan góða
hjálpi okkur í hlutkestinu um
nefndir í þinginu, að við vinnum
þau öll eins og í fyrra. Það þýðir
að stjórnarandstaðan hefði tögl
og hagldir á einhverjum nefndum
og gæti því gert okkur lífið
leiðara. Ég legg því mikla áherslu
á að það takist að fá Borgara-
flokkinn í stjórnina.
Þú býst þá kannski jafnvel við
því að ef þetta tekst ekki, muni
stjórnin ekki leggja á brattann?
Nei, það vil ég alls ekki segja.
Það er enginn uppgjafartónn í
stjórninni og við erum að vinna
að fjölmörgum stórum og mikl-
um málum, og ég hef fullan hug á
að þau komi fyrir þingið.
Hvað leggur þú áherslu á að
náist fram á næstu mánuðum?
Ég legg í fyrsta lagi mikla
áherslu á að raunhæf þjóðhags-
spá og þjóðhagsáætlun sem byggi
á nýjustu upplýsingum, liggi fyrir
og við séum ekkert að fela hlut-
ina. Það verða fundir með launa-
fólki alveg á næstunni til að skýra
málin og ég er að láta undirbúa
það. í öðru lagi legg ég mikla
áherslu á að fjárlagadæmið liggi
fyrir og hugmyndir um hvernig
þessi vandi, sem smátt og smátt
hefur verið að myndast, verði
leystur á næstu árum. Það liggi
fyrir ábyrgar tillögur um það.
Þá legg ég áherslu á að endur-
skoðun á landbúnaðarmálunum
og búvörusamningnum, sem er
þegar hafin, liggi fyrir og þá til
lengri tíma. Ég geri mér vonir um
að samkomulag náist við bænda-
samtökin um all verulegar og
jafnvel róttækar breytingar á
honum. Ég legg mikla áherslu á
að sú róttæka skoðun sem fer
fram á heilbrigðis- og tryggingak-
erfinu liggi fyrir og geri mér vonir
um að svo verði á næstu tveimur
mánuðum eða svo. Sem sýni að
Mynd: Kristinn
það er loksins verið að taka á
þeim málum sem verður að taka á
þar.
Ég myndi einnig vilja sjá að við
gætum náð samstöðu um fisk-
veiðistefnuna, það er verið að
vinna í þeim málum. Þau mál eru
með erfiðustu málum þessarar
þjóðar, ekki bara ríkisstjórnar-
innar.
Alveg frá því að þessi stjórn var
mynduð og einnig í tíð stjórnar
Þorsteins Pálssonar, hefur þú lagt
áherslu á að við losnuðum út úr
í BRENNIDEPLI
vísitöluvítahringnum. Ef við
skoðum þetta í samhengi við
raunvexti sem sumir á ijármagns-
markaðnum eru ekki bjartsýnir á
að lækki meira fyrir áramót og
segja jafnvel að þeir hækki.
Hvernig sérðu þessi mál núna?
Þetta er eitt af því sem ég hefði
kannski átt að nefna áðan og við
töldum ekki vera framundan. í
byrjun ársins var því spáð,
jafnvel af aðilum í sölusamtökun-
um, að það yrði umtalsverð
hækkun á fiski, sérstaklega í Evr-
ópu. Sú hækkun hefur ekki kom-
ið fram. Svo við lendum í mjög
miklum vandræðum með
greiðslur úr Verðjöfnunarsjóði í
lok ársins, sem áttu að falla út á
móti þessu. Þetta er vandinn og
þess vegna höfum við þurft að
láta gengið síga og falla miklu
„Kaupmátturinn
hlýtur að skerðast
meira en menn
gerðu ráðfyrir.
Það eru allár líkur
á því að stefni í
meira atvinnuleysi
um áramótin en
verið hefur“
meira en við gerðum ráð fyrir,
eða um 16% á þessu ári. Og
sumir halda, alla vega að því er
virðist fiskvinnslan, að eina
björgin sé gengisfelling. Við
hvert prósent sem gengið sígur
batnar afkoma fiskvinnslunnar
um þrjá fjórðu af þeim hund-
raðshluta. Fjármagns-
kostnaðurinn hækkar síðan um
leið og kemur ásamt öðru í bakið
á fiskvinnslunni seinna.
Kaupmáttur
skeröist
Það er líka athyglisvert að af-
koma veiðanna versnar um uþb.
einn þriðja af þessari gengis-
breytingu. Það sem er síðan að
gerast núna er fiskvinnslan er að
komast upp á núllið að mati Þjóð-
hagsstofnunar en afkoma
veiðanna hefur versnað. Við
erum því í vítahring sem gengur
ekki til lengdar. Auk þess sem
þetta veldur verðlagsbreytingum
og verðhækkunum á öllum svið-
um og meiri verðbólgu.
Ég er ekki að gera lítið úr
vanda fiskvinnslunnar og vitan-
lega verðum við að hafa það sem
grundvallaratriði að þessi at-
vinnuvegur sem við byggjum allt
á, sé rekinn með hagnaði. Það er
ekki hægt annað. En ég spyr sjálf-
an mig oftar og oftar, hvort við
séum á réttri leið. Vitanlega
verður gengið að síga en gerum
við aðra hluti? Ég held til dæmis
að úrelding á verulegum hluta
fiskiskipastólsins sé alveg óhjá-
kvæmileg, við verðum að fækka
skipum. Það verður einnig að
gera átak í sameiningarmálum
frystihúsa og fleira.
En að kalla mánuð eftir mánuð
á 10% gengisfellingu, sama hvað
gengið er látið síga, er ekki
skynsamlegt. Það er því margt
sem gerir það að verkum að
stjórnin verður að hafa sterkari
stöðu.
Kaupmátturinn hlýtur að
skerðast meira en menn gerðu
ráð fyrir. Það eru allar líkur á því
að stefni í meira atvinnuleysi um
áramótin en verið hefur. Þá kem-
ur náttúrlega til kasta ríkisvald-
sins að spoma gegn því, við vilj-
um ekki atvinnuleysi. Vitanlega
kemur verkalýðshreyfingin þar
inn í myndina.
-hmp
Miðvikudagur 23. ágúst 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3