Þjóðviljinn - 13.01.1990, Side 4

þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkaiýðshreyfingar
Tjón af völdum
náttúrunnar
Skeytingarleysi margra íslendinga um náttúruna og um-
hverfismál á sér sögulega skýringu. Margra alda andúö
kynslóðanna á þessu landi sínu er lífseig. Þeir sem rækta
þennan óláns-arf óafvitandi elska ekki náttúru okkar, bera
enga virðingu fyrir henni, heldur líta á hana sem óþægilegan
ógnvald, og ill örlög að hafa fæðst í þessu hrjóstruga veðra-
víti.
Bölsýni og umvandanir margra svokallaðra umhverfis-
verndarsinna hafa líka öfug áhrif við tilganginn þegar verst
lætur. Áhrif nöldurs og neikvæðis geta nefnilega valdið því
að fólki finnist iítið til um skóglítið land, eyðimerkur og hrís-
móa. Sífelldar ábendingar um ókosti landsins í núverandi
ástandi eflir ekki endilega ást og virðingu æskunnar, heldur
laumar því að henni að við séum „á mörkum hins byggilega
heims."
Leiðtogar þjóðarinnar klifa meira að segja á því stundum,
að hér sé svo erfitt og dýrt að búa, að þessi þjóð verði að
leggja meira að sér en aðrar, byrja fyrr á ævinni að puða og
sitja uppi með lengri vinnuviku en tíðkast í samanburðar-
löndunum vinsælu. Þar er enn alið á hugmyndinni um landið
vonda.
Rómantík 19. og 20. alda skáldanna okkar er villandi
heimild um afstöðuna til land- og lífsgæða hér. Til að finna
afsökun handa Fjallkonunni líktu þau henni við stranga en
ástríka móður. Frostið átti að herða okkur, byljirnir og öldu-
rótið að aga þjóðina. Af þessum draumsýnum er runnin sú
bábilju-þróunarkenning, að umhverfið hérna hafi hreinsað
úr mannfólkinu allt óhagstætt, að íslendingar séu afburða-
kynstofn eftir ströngustu arbera-síu veraldarinnar, ísland í
ellefuhundruð ár.
Þegar réttindabarátta hjúa og verkafólks var að byrja á
síðustu öld og gekk fram af góðbændum og höfðingjum,
orðaði eínn höfuðklerkur norðan lands þá bæn sína í bréfi,
að Drottinn gæfi nú þó ekki væri nema eitt duglegt hallæri, til
að lækka rostann í vinnufólki og sýna því að þessi jarðvist
væri ekkert grín.
Vesturferðir íslendjnga á síðari hluta 19. aldar efldust að
miklum mun vegna Öskjugoss og annarra harðinda. Fólk
gafst upp á því að búa við þessi lífsskilyrði lengur. Ferða-
skrifstofur þess tíma voru líka ósvífnar í brögðum sínum við
að gylla fjarlæga unaðsreiti.
Sannleikurinn er sá að fyrri tíðar menn fyrirlitu þetta um-
hverfi sitt lengst af og völdu því hrakleg ummæli. íslendingar
vöndust því öldum saman að líta á náttúru og vistkerfi ís-
lands sem andstæðing. Náttúruöflin drápu og slösuðu fólk,
ollu búsifjum, torvelduðu samgöngur og juku allt basl. Þetta
sáu þeir skýrast sem heimsóttu erlend lönd. Ótrúlegast
fannst þeim sem heimsóttu arabalöndin á 17. öld í kjölfar
ránsferða Alsírmanna hingað að sjá hversu góð héruð Guð
hafði afhent muslimum, ósvífnum heiðingjum að þeirra mati.
Eina skýringin á því hvers íslendingar ættu að gjalda að sitja
uppi með þennan refisvönd náttúrunnar var ao Guð agaði
þann sem hann elskar.
Náttúruhamfarirnar við suðurströndina um daginn sanna
enn á ný að óvíða er manneskjan berskjaldaðri fyrir hættum
af völdum náttúruaflanna en á íslandi. Sakleysislegustu
ferðalög á sjó og landi hafa snúist upp í harmleiki, sem erfitt
er að varast. Skriðuföll og snjóflóð tóku löngum fleiri
mannslíf en nokkurt annað fyrirbæri. Á þessum áköfu tækni-
tímum halda þau áfram að heimta eignir og mannslíf. Nær
hálft hundrað sjómanna ferst árlega á hafinu, hvernig sem
reynt er að auka öryggi til sjós.
Öll þau dæmi sem hér voru rakin vísa á brýn verkefni í
öryggismálum. Sjóvarnargarðar, brimbrjótar, Slysavarna-
skóli sjómanna, snjóflóðavarnir og leiðbeiningar fyrir ferða-
fólk - allt þetta verður að efla hérlendis. Tækni nútímans
leyfir okkur að mótmæla því að landið sé vont, heldur segja,
að við búum í góðu og hrikafögru landi, sem býður upp á
heilbrigði og hreysti íbúanna. Þetta er heldur ekki of hættu-
legt land, heldur land sem þarf að kunna á.
Feiknarlegt tjón hefur orðið á Stokkseyri, Eyrarbakka, í
Grindavík, vík í Mýrdal og víðar, vegna veðurofsa og sjó-
gangs. íbúar þar eiga rétt á öruggum stuðningi opinberra
aðila og myndarlegri aðstoð við gerð traustra, nútímalegra
varna. Hugur þjóðarinnar er hjá þeim sem urðu fyrir skakka-
föllum og óbætanlegu tjóni af ýmsum toga. ÓHT
SMART-SKOT
þJÓDVILJINN
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími: 681333
Kvöldsími:681348
Símfax:681935
Útgefandi: Útgáfufófag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: HallurPáll Jónsson.
Ritstjórar: Árni Bergmann, ólafur H.Torfason.
Fróttastjóri: SigurðurÁ. Friðþjófsson.
Aftrir blaftamenn: Dagur Þorieifsson, Elías Mar (pr.), Guðmundur
Rúnar Heiðarsson, Heimir Már Pétursson, Hildur Finnsdóttir (pr.),
Ingibjörg Þorsteinsdóttir, Jim Smart (Ijósm.), Kristinn Inavarsson
(Ijósm.), Lilja Gunnarsdóttir, ÓlafurGíslason.ÞorfinnurÖmarsson
(íþr.), Þröstur Haraldsson.
Skrlfstofuatjóri: Sigrún Gunnarsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: Olga Clausen.
Auglysingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Svanheiður Ingi-
mundardóttir, UnnurÁgústsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu- og af greiðsl ustjóri: Guðrún Gísladóttir.
Afgrelftsla: Bára Sigurðardóttir, Halla Pálsdóttir, Hrefna
Magnúsdóttir.
Innheimtumaftur: Katrín Bárðardóttir.
Utkeyrsla, afgreiftsia, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 68 13 33 & 68 16 63.
Símfax:68 19 35
Auglýsingar: Siðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verft í lausasölu: 90 kr. Nýtt Helgarblaft: 140kr.
Áskr iftarver ft ó mánufti: 1000 kr.
4 StÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 13. janúar 1990