Þjóðviljinn - 21.03.1990, Síða 3

Rannsóknasjóður
55 miljarða lýmun
Rannsóknaráð ríkisins mótmælirfyrirhuguð-
um 10 miljóna niðurskurði á framlögum til
Rannsóknasjóðs. Framlag rýrt um 40% síðan
1985. Svavar Gestsson: Ekki við migaðsak-
ast
Rannsóknaráð ríkisins segir
framlög til Kannsóknasjoðs
hafa rýrnað um 55 miljarða
króna miðað við verðlag þessa
árs frá stofnun sjóðsins árið 1985,
eða um 40%. í fréttatilkynningu
frá Rannsóknaráði segir að
menntamálaráðherra hafi gert
tillögu um niðurskurð á fram-
lögum til sjóðsins í ár upp á 10
milljónir af 95 miljóna króna
fyrirhuguðu framlagi og ríkis-
stjórnin samþykkt það. Svavar
Gestsson segir ósanngjarnt og
óeðlilegt að Rannsóknaráð
bregðist við með þessum hætti og
ráðist sérstaklega að sínum ráð-
herra.
í fréttatilkynningu Rann-
sóknaráðs segir að framlag til
Rannsóknarsjóðs hafi verið 140
miljónir króna árið 1985 á verð-
lagi ársins í ár. En í fjárlögum
1990 var gert ráð fyrir 95 miljón-
um sem nú hefur verið gerð til-
laga um að lækka í 85 miljónir.
Þetta sé í andstöðu við stefnu
annarra ríkja sem hafi aukið fra-
mlög til rannsókna umfram vöxt í
þjóðarframleiðslu. Norðmenn
hafi tam. ákveðið að auka þessi
framlög um 10% að raungildi á
milli ára í nokkur ár.
Rannsóknaráð segist hafa full-
an skilnig á vanda fjárveitingar-
valdsins. Það sé hins vegar
skoðun Rannsóknaráðs að erfið
staða fjárveitingarvaldsins sé að
verulegu leyti til komin vegna
þess að ekki hafi verið lögð nægi-
leg áhersla á að beina efnhagsþ-
róuninni inn á nýjar brautir og
beita til þess vísinda- og tækni-
þekkingu með markvissum hætti.
Það muni enn auka á efnahags-
vanda þjóðarinnar ef stöðugt sé
haldið niður á við í þessum efn-
um.
Umsóknir um styrki frá Rann-
sóknasjóði voru 147 í ár upp á
samtals 325 miljónir króna og á
móti bjóðast umsækjendur til að
leggja fram 407 milljónir króna.
Ef niðurskurður á framlagi til
Rannsóknasjóðs nær fram að
ganga þarf að hafna 3/4 umsókna
eða lækka einstaka styrki, segir í
fréttatilkynningunni.
„Vilji stjórnmálaforystan í
landinu bera ábyrgð á þessari
stefnu er ekki um það að fást“
segir orðrétt. En þá verði
stjórnmálamenn að vera sjálfum
sér samkvæmir og hætta að tala
opinberlega eins og þeir hafi
áhuga á nýsköpun í atvinnulífi.
Svavar Gestsson sagðist hafa
beðið Rannsóknaráð og Vísinda-
ráð um vísindastefnu fram til
aldamóta en engar tillögur feng-
ið. Hann hefði talið að slíkar til-
lögur ættu að fylgja kveðjum sem
þessum. Málið væri að sjálfsögðu
til meðferðar á Alþingi, ráðherra
ákveddi ekki fjárveitingar.
Auðvitað væri mjög takmörkuðu
fjármagni varið til rannsókna og
þróunarverkefna hér á landi og
það jaðraði við hneyksli. Að mati
Svavars er því ástæða til þess að
Rannsóknaráð og menntamála-
ráðuneyti fylgtu liði til að knýa á
um endurbætur í þessum málum.
-hmp
Veðurstofan
Nýjungar á döfinni
Símsvarifyrir alla landsmenn og símagjald
hið sama. Veðursjá sem greinir úrkomu íallt
að250 kílómetrafjarlœgð. Skipulegar aðvar-
anir um hálku á vegum í haust
Ymsar nýjungar eru á döfinni
hjá Veðurstofunni sem allar
miða að því að veita lands-
mönnum betri og skilvirkari upp-
lýsingar um veður og veðurhorf-
ur. Af þessum nýjungum má
nefna að innan skamms verður
tekin í notkun símsvari sem gerir
öllum kleift að fá nýjustu veður-
spá og verður símagjaldið hið
sama fyrir alia.
Skák
Reykjavíkur-
mótið
Eftir fjórðu umferð Reykja-
víkurmótsins er Polúgaévskí ef-
stur með 4 vinninga, vann Az-
majparasvíli. Helgi Ólafsson
vann góðan sigur á Benjamín frá
Bandaríkjunum, Jón L. gerði
jafnt við Wojtkiewicz og Karl
Þorsteins við Dolmatov, stiga-
hæsta mann mótsins. Karl og
Helgi eru því með 31/2 vinning
ásamt Kamský, sovésku undra-
barni sem nú býr í Bandaríkjun-
um.
Biðskákir verða tefldar á
morgun og fimmta umferð á
fimmtudaginn.
J.T.
Þetta kom meðal annars fram á
blaðamannafundi sem Veður-
stofan efndi til í gær í tengslum
við Veðurdaginn sem verður á
föstudaginn 23. mars. Það er Al-
þjóða veðurfræðistofnunin sem
hefur valið þennan dag sem bar-
áttudag fyrir viðfangsefnum
veðurfræðinnar, en þann dag
fyrir 40 árum voru þessi samtök
stofnuð. Að þessu sinni er dagur-
inn helgaður því verkefni veður-
fræðinnar að liðsinna og
leiðbeina í viðnámi gegn náttúru-
hamförum. Þetta er líka yfirlýst
baráttumál Sameinuðu þjóðanna
á komandi áratug.
Af öðrum nýjungum sem Veð-
urstofan hefur á prjónunum er að
í haust verður komið upp veður-
sjá sem sett verður upp við veg-
inn milli Sandgerðis og Keflavík-
ur. Hér er um að ræða sérhann-
aðan radar sem greinir úrkomu í
allt að 250 kílómetra fjarlægð og
mun hann senda myndir látlaust
til Veðurstofunnar. Myndirnar
verða væntanlega símsendar til
Evrópu og í staðinn ætti Veður-
stofan að geta fengið reglulega
skýjamyndir frá kyrrstæðu gervi-
tungli yfir miðbaug.
Þá er ennfremur í athugun að
hefja með haustinu skipulegar
aðvaranir um hálku á vegum þeg-
ar þess þykir þörf og yrðu þær þá
sendar út með spám í útvarpi.
Einnig er verið að rannsaka að-
ferðir til að endurbæta erlendar
tölvuspár til skamms tíma, með
tilliti til nýjustu veðurathugana
og landslags hérlendis. _grh
Tvíhliða og/eða samhliða
Fá mál hafa fengið eins mikla
umræðu á Alþingi og sam-
skipti Islendinga við ríki Efna-
hagsbandalagsins í kjölfar þeirra
breytinga sem eru að verða í Evr-
ópu. Helst af öllu dcila menn
menn um með hvaða aðferðum
skuli samið við EB, i tvíhliða við-
ræðum eða með samfloti við
önnur ríki Fríverslunarbanda-
lags Evrópu (EFTA). Á mánudag
fóru fram umræður um þing-
sályktunartillögu Eyjólfs Konr-
áðs Jónssonar Sjálfstæðisflokki
og fleiri, um að Alþingi feli for-
sætisráðherra og utanríkisráð-
herra að undirbúa nú þegar, í
samráði við utanríkismálanefnd,
beinar samningaviðræður við EB
um viðauka við bókun 6 frá árinu
1972, sem fjallar um tolla á ís-
lenskum fískafurðum hjá EB.
Hjörleifur Guttormsson Alþýðu-
bandalagi tók undir ýmis þau rök
sem flutningsmenn bera fyrir til-
lögunni en Jón Baldvin Hanni-
balsson utanríkisráðherra segir
hana ekki tímabæra.
Hjörleifur
vill tvíhliða
Hjörleifur sagði Þjóðviljanum
að hann tæki að vissu leyti undir
málflutning flutningsmanna. í
raun væri hann ekki að gera ann-
að en það sem landsfundur Al-
þýðubandalagsins hefði lagt á
ríka áherslu í nóvember sl., þar
sem menn tækju undir það sjón-
armið að taka þyrfti með beinum
hætti á viðræðum við EB um okk-
ar sjávarútvegshagsmuni og
tolla, sem miðuðu að því að ná
fram tollafrelsi. Landsfundur
hefði undirstrikað að okkar fisk-
afurðir væru okkar iðnvarningur í
útflutningi og enginn sanngirni
fælist í því að hleypa inn í landið
tollfrjálsum iðnvarningi á meðan
við þyrftum að greiða þó nokkra
tolla af okkar afurðum. Um þessi
mál þyrfti að ræða í tvíhliða við-
ræðum við EB en rasa þar ekki
um ráð fram, heldur vanda vel
undirbúng.
Að mati Hjörleifs hefur það
verið allt of lítið skoðað hvernig
taka eigi á þessum málum og ná
þyrfti samstöðu um að vísa frá
kröfum sem spáð væri að kæmu
fram hjá EB um aðgang að fiski-
miðum okkar gegn tilslökunum á
tollum. Hann hefði alltaf lýst yfir
andstöðu sinni við þann grund-
völl sem fælist í viðræðum EFTA
við EB og hann teldi að það væri
að koma æ skýrar í ljós að þar
værum við ekki á réttri leið.
Menn mættu ekki setja málið
þannig upp að þeir sem vildu tví-
hliða viðræður væru um leið að
hafna aðlögun að því sem væri að
gerast í viðskiptaveruleika Evr-
ópu. „Við erum einfaldlega að
segja að málum sé betur borgið í
tvíhliða viðræðum við EB en að
reyna að samstilla okkur í sex
ríkja hópi sem eru með mjög ólfk
viðhorf innan EFTA og mörg
hver að hugsa hvert um sig og má
ætla að fari fyrr en varir í bið-
röðina um inngöngu í EB,“ sagði
Hjörleifur. Hann sagði það einn-
ig rangt eins og utanríkisráðherra
héldi fram að EB hafnaði tvíhliða
viðræðum, það væri vitleysa og
falsrök. Forseti framkvæmda-
stjórnar EB, Delore, hefði lýst
yfir þessum vilja EB og banda-
lagið hefði einnig átt í tvíhliða
viðræðum við ríki Austur Evróþu
og meðal annars gert víðtæka
samninga við Pólland og Ung-
verjaland. \
Jón Balþvin Hannibalsson
utanríkisráðjierra sagðist aldrei
hafa haldið þýíTram að EB hafn-
aði fyrirfraik tvíhliða viðræðum,
enda hefjlu íslendingar verið í
tvíhliða viðræðum við EB í tvö
ár. Ef við hins vegar óskuðum
eftir tvíhliða samningaviðræðum
við framkvæmdastjórn EB um
lækkun á tollum á fiskafurðum,
myndi svar bandalagsins verða á
Hjörleifur Guttormsson og Jón Baldvin Hannibalsson eru ekki sam-
mála um aðferðir í viðræðunum við Evrópubandalagið.
þá leið að ekki verði samið um
slíkt án þess að íslendingar gefi
veiðiheimildir á móti.
Af þessum sökum sagðist Jón
Baldvin benda flutningsmönnum
á að það væri þversagnakennt að
segja eins og Eyjóifur Konráð, að
í fyrsta lagi ætti alls ekki að ræða
tvíhliða við EB um fiskveiðimál, í
öðru lagi að flytja síðan tillögu
um tvíhliða formlegar viðræður
og segja síðan að ef krafan um
veiðileyfi komi fram eigi að hafna
henni. Jón Baldvin sagði aftur á
móti vitað mál að sú krafa kæmi
fram í slíkum viðræðum.
í BRENNIDEPLI
Jón Baldvin sagði það sitt
matað við fengjum ekki
hnekkt hinni sameigin-
legufiskveiðipólitík EB.
En vonir stæðu til aðpól-
itískir forráðamenn ein-
stakra ríkisstjórna EB
sýndu skilning á sérstöðu
íslands
Utanríkisráðherra sagði þings-
ályktunartillöguna því ekki tíma-
bæra vegna þess að ríkisstjórnin
hefði mótað þá stefnu að tvíhliða
viðræður annars vegar og sam-
eiginlegar viðræður með EFTA
hins vegar útilokuðu ekki hver
aðra. fslendingar væru í við-
ræðum við EB eftir EFTA-
leiðinni og í tvíhliða viðræðum
við forystumenn einstakra ríkis-
stjórna EB og reyndar við eins-
taka framkvæmdastjórnarmenn í
Brussel og minnti ráðherrann þar
á viðræður sínar við forsætisráð-
herra, sjávarútvegsráðherra og
fleiri ráðamenn þessara ríkja.
Um þetta sagði Jón Baldvin því
ekki ágreining, menn væru sam-
mála um að sækja fram á báðum
vígstöðvum.
Spurning um
stuðningsafsal
„Það sem ég segi hins vegar er
þetta: Það er ekki tímabært núna
að taka ákvörðun um hvort eða
hvenær við færum í tvíhliða við-
ræður. Ef við gerðum það núna
værum við í fyrsta lagi að taka
málið út af hinu sameiginlega
samningaborði og þar með afsala
okkur stuðningi hinna EFTA-
ríkjanna við þessa kröfu,“ sagði
utanríkisráðherra. Ef það gerðist
hefði verið til lítils að berjast fyrir
því í 19 ár innan EFTA að fá þann
stuðning ef við segðum nú að við
ætluðum að sjá um þetta sjálfir.
Skynsamlegra væri að láta reyna
á hvert við kæmumst eftir EFTA-
leiðinni.
Jón Baldvin sagði að ef íslend-
ingar mætu málin svo á einhverj-
um tímapunkti að við þyrftum að
taka málið upp í tvíhliða samn-
ingaviðræðum, yrðum við að
horfast í augu við staðreyndir. í
slíkum viðræðum yrðum við
spurðir hvort við værum tilbúnir
að skiptast á veiðiheimildum,
semja um nýtingu á vannýttum
stofnum og nýtingu á flökku-
stofnum. íslendingar yrðu einnig
spurðir hvort þeir væru búnir að
gera samstarfssamning um fisk-
veiðimálefni, fiskveiðirannsókn-
ir, mengunarvarnir, gæðaeftirlit
og jafnvel löndunarréttindi og
samnýtingu á stofnum á milli ís-
lands og Grænlands.
Ef menn svöruðu að þetta
kæmi ekki til greina eins og flutn-
ingsmaður þingsályktunartill-
ögunnar, Eyjólfur Konráð, þá
hefðu menn ekkert í tvíhliða við-
ræður að gera.
Undirbúningsviðræður þær
sem nú eiga sér stað á milli EFTA
og EB eru vel á veg komnar og
sumir telja að eiginlegar samn-
ingaviðræður geti hafist um sam-
eiginlegt efnahagssvæði í vor og
að þeim viðræðum geti jafnvel
lokið með samninum fyrir ára-
mót. Utanríkisráðherra var því
spurður hvort hann væri miðað
við stöðuna í viðræðunum í dag,
bjartsýnn á að íslendingar næðu
fram viðurkenningu á sinni sér-
stöðu varðandi veiðiheimildirn-
ar.
„Ég ætla nú ekki að slá neinu
föstu um það hverju við náum
fram við samningaborðið. Ég veit
bara eitt, við höfum sterkari
stöðu þegar sú krafa er studd af
sex ríkjum, þegar það liggur fyrir
þar sem EFTA talar einni röddu,
að aðalsamningamaður og for-
mennskuland EFTA verður að
taka þessa kröfu upp sameigin-
lega, getur ekki skilist við það
mál vegna þess að EFTA-ríkin
hafa mótað þessa kröfu sameigin-
lega og hafa samstöðu í málinu.
Ég tel alls ekki útilokað að við
náum fram þessari kröfu vegna
þess að hún mun fá stuðning
víðar að. Það eru margir sem
segja að þeir hafi ekki mikla trú á
að við fáum atfylgi Svisslendinga
eða Austurríkismanna. En það er
einmitt heila málið, þeir eru bún-
ir að skuldbinda sig til að styðja
hana og það á ekki að kasta því
frá sér fyrirfram."
Jón Baldvin sagði það sitt mat
að við fengjum ekki hnekkt hinni
sameiginlegu fiskveiðipólitík
EB. En vonir stæðu til að pólit-
ískir forráðamenn einstakra rík-
isstjórna EB sýndu skilning á sér-
stöðu fslands með þeim hætti að
sameiginleg fiskveiðistefna gæti
ekki átt við í tilfelli íslands. Því
ísland væri eina þjóðin sem væri
svo háð fiskveiðum að 70% gjald-
eyristekna kæmu frá þeim, sam-
anber 7% hjá þeirri þjóð sem
kæmi á eftir okkur og 2% hjá
næstu þar á eftir.
-hmp
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3