Þjóðviljinn - 21.03.1990, Qupperneq 5

VIÐHORF
Að afloknum kosningum í Nicaragua
Ósigur Sandinistahreyfingar-
innar (FSLN) í kosningunum í
Nicaragua er áfall fyrir vinnandi
alþýðu, sem og byltingarsinna og
Iýðræðislega þenkjandi fólk um
allan heim. Hinn 25. apnl tekur
við völdum ríkisstjórn í Nicarag-
ua sem er vilhöll Bandaríkja-
stjórn.
í rúm 10 ár, frá því er FSLN var
í forystu fyrir að steypa einræðis-
stjórn Somoza af stóli, hefur Nic-
aragua staðið af sér hernaðar-
lega, efnahagslega og pólitíska
herferð af hálfu Bandaríkja-
stjórnar.
Óvild ráðastéttarinnar í
Bandaríkjunum í garð Sandinist-
astjórnarinnar óx er alþýða
manna lét ekki undan síga. Hún
hélt áfram að verja fullveldi
landsins og stóð föst á þjóðlegri
reisn sinni þrátt fyrir að kontra-
stríðið kostaði yfir 30.000
mannslíf.
Gylfi Páll Hersir skrifar
Greinin er að stofni til samhljóða ávarpi er flutt var á árshátíð
Vináttufélags íslands og Kúbu (VÍK), sunnudagskvöldið 4. mars.
orro hvernig eigi að fást við hin
mörgu pólitísku og efnahagslega
vandamál í Nicaragua11. Emb-
ættismaður Bandaríkjastjórnar
kvað þessa þurfa með, til þess að
tryggja „alger umskipti“ frá ríkis-
stjórn Ortega til Chamorro.
Hvað kom
fyrir FSLN?
Bandaríkjastjórn lofar að fella
Margirstuðningsmenn bylting-
arinnar í Nicaragua spyrja: Hvað
kom fyrir FSLN? Hreyfingin
hafði forystu fyrir verkafólki og
smábændum í að velta úr sessi
hinu hataða einræði Somoza og
stjórnkerfi kapítalistanna. Eins
leiddi hún stríðið gegn kontrun-
um og sigraði. Hvernig gat FSLN
svo tapað í kosningum fyrir
bandalagi er komið var á fót og
stutt af Bandaríkjastjórn?
verkafólks og bænda, yfirtöku
jarða og verksmiðja.
Með þessari ríkisstjórn hafði
vinnandi alþýða í Nicaragua
fengið í hendur verkfæri til þess
að færa fram baráttu fyrir því að
kollvarpa efnahagskerfi kapítal-
ismans og hefja uppbyggingu só-
síalisma.
Nicaragua kostaði geysimiklu
til þess að sigrast á kontrunum.
Verkafólk og bændur gáfu líf sitt
„Eftirlits-
mennirnir
,En alþýða manna í Nicaragua á það skilið að
við leggjum henni lið, ekki að við hörfum.
Um allan heim hljótum við að mótmœla
afskiptum Bandaríkjanna afmálefnum Nic-
aragua. “
(i
Strax eftir sigur Violetu Cham-
orro, forsetaframbjóðanda Þjóð-
arandstöðunnar (UNO) og hala-
hengis Bandaríkjastjórnar yfir
forsetaframbjóðanda FSLN,
Daniel Ortega, steig ráðastéttin í
Bandaríkjunum fyrstu skrefin til
þess að taka að sér stjórn mála.
Jimmy Carter, fyrrverandi
forseti Bandaríkjanna, Elliot
Richardson, fyrrverandi varnar-
málaráðherra Bandaríkjanna og
aðalritari Samtaka Ameríkuríkja
(OAS) tilkynntu að þeir hefðu í
hyggju að dvelja í Nicaragua
framyfir forsetaskiptin til þess að
„stuðla að stöðugleika ríkis-
stjórnarinnar“.
Premenningarnir voru meðal
þeirra 2.000 „eftirlitsmanna“ er
Bandaríkjastjórn og aðrar ríkis-
stjórnir sendu til Nicaragua til
þess að hafa umsjón með og
leiðbeina á allan hátt við fram-
kvæmd kosninganna. Krafan um
umfang og eðli þessa eftirlits á sér
ekkert fordæmi hvað varðar
fullvalda ríki.
Margir eftirlitsmannanna
halda kyrru fyrir í landinu ásamt
Carter og Richardson. Pá hefur
Bandaríkjastjórn tilkynnt að hún
hyggist fjölga í sendiráðinu í
Managua. Það á að vera „fólk
sem getur leiðbeint frú Cham-
niður viðskiptabann á landið og
veita lán, gangi embættistaka
Chamorro vel fyrir sig. Auk ógn-
ana um að halda eftir efnahags-
aðstoðinni gangi hlutirnir ekki
samkvæmt óskum Bandaríkja-
stjórnar er hætta á hernaðar-
legum afskiptum Bandaríkjanna
til stuðnings ríkisstjórn Cham-
orro.
Margir úr röðum vinnandi al-
þýðu í Nicaragua hafa af því
áhyggjur að sigur UNO verði til
þess að hvetja kapítalistana í
landinu til þess að þrýsta á um
lægri laun og lélegri vinnuaðstæð-
ur, að jarðnæðisumbætur verði
numdar úr gildi, réttindi verka-
lýðsfélaga afnumin og aðrir
ávinningar vinnandi alþýðu frá
1979 afturkallaðir.
Kosningaósigur FSLN ýtir
undir ögranir og ógnanir við bylt-
inguna á Kúbu. Hann ýtir undir
tilraunir til þess að brjóta á bak
aftur frelsisbaráttuna í E1 Salva-
dor.
Robert Dole, leiðtogi Repu-
blikana í Öldungadeild Banda-
ríkjaþings setti markmið ríkis-
tjórnar sinnar fram hnitmiðað.
Hann sagði: „Eins og ég sé þetta
eru tveir búnir, Panama og Nicar-
agua. Þá er einn eftir - Kúba.“
Búnaðarþing
Stefnumöríuin
gróðurvemd
i
Fyrir Alþingi liggur þings-
ályktunartillaga um land-
græðslu. Er hún flutt af mönnum
úr öllum þingflokkum. Tillagan
var send Búnaðarþingi til um-
sagnar. Lýsti það einhuga fylgi
sínu við hana og tók sérstaklega
undir það sjónarmið, að afmarka
bæri uppblásturssvæði, sem
Landgræðslan einbeiti sér að að
græða á næstu 10 árum.
Jafnframt fagnaði þingið þeim
markmiðum, sem á er bent í rit-
inu „Gróðurvernd - markmið og
leiðir“, sem gefið er út af land-
búnaðarráðuneytinu, Land-
græðslunni og Skógræktinni og
hvetur til þess, að fjárveitingar til
Leiðrétting
Þau mistök urðu við birtingu
minningargreinar um Jafet Ott-
ósson hér í blaðinu í gær að niður
féll nafn annarrar systur hans,
Margrétar. Hlutaðeigendur eru
beðnir velvirðingar á þessum
mistökum.
landgræðslu verði verulega
auknar.
í ályktun Búnaðarþings segir
að öðru leyti: „Breyttir bú-
skaparhættir, sem byggjast á
ræktun og hagabótum í heima-
löndum, m.a. með tilstyrk jarð-
ræktarlaga, hafa minnkað
beitarálag á viðkvæm gróðurlönd
til fjalla. Víða er gróðurþekja
landsins að styrkjast af þessum
ástæðum. Ræktun á bújörðum og
ákveðnum afréttarsvæðum hafa
opnað leið að samkomulagi milli
bænda og Landgræðslu ríkisins
um uppgræðslu og friðun á við-
kvæmum gróðurlendum. Á þess-
um grundvelli ber að vinna að
gróðurverndarmálum áfram.
Búnaðarþing skorar á sveitar-
stjórnir og bændur landsins að
ganga til liðs við þessi markmið
með því að vernda þau svæði,
sem Landgræðsla ríkisins og rétt-
bærir aðilar í héraði telja vera
með viðkvæmt gróðurríki og í
hættu af völdum uppblásturs eða
annarrar gróðureyðingar."
-mhg
Baráttan
við Kontra
Ríkisstjórnin sem komst til
valda 1979 kom á víðtækum lýð-
ræðisumbótum, steig fyrstu
skrefin til að uppræta kúgun
kvenna, deildi út jarðnæði til
bænda, hófst handa um að af-
nema misrétti gagnvart frum-
byggjum og svörtum íbúum Atl-
antshafstrandarinnar.
Stjórn FSLN bast strax sterk-
um böndum við byltingarsinna á
Kúbu, Grenada, E1 Salvador,
Suður-Afríku og Burkina Faso.
Nýjum her, lögreglu og varnar-
sveitum var komið á fót. Ríkis-
stjórnin studdi fjöldahreyfingu
til þess að verja fullveldi landsins
og ávinninga byltingarinnar. Sig-
urinn yfir kontrunum bauð uppá
tækifæri til þess að hafa forystu
fyrir verkafólki og bændum í bar-
áttu fyrir afnámi ríkjandi eignaaf-
stæðna kapítalistanna, sem voru
ósnortnar í Nicaragua.
Þúsundir ungmenna er tekið
höfðu þátt í stríðinu voru reiðu-
búnar.
Þess í stað tók ríkisstjórn
FSLN upp pólistíska og efna-
hagslega stefnu er grundvallaðist
á því að afstæður hins kapitalíska
markaðar væru ósnertar um ná-
komna framtíð. Félagslegt mis-
rétti jókst. Stéttarmeðvitund,
sjálfsöryggi og skipulagningu
verkafólks og smábænda hnign-
aði.
Motmælum afskiptum
Bandaríkjanna
Unga baráttufólkið er hafði
sigrast á kontrunum sundraðist.
Baráttuþrek og völd verkalýðsfé-
laga minnkuðu. Fátækir smá-
bændur höfðu minna og minna að
segja í bændasamtökum FSLN.
FSLN varð að flokki er stílaði
uppá kosningar. Alþýðan gat
fylgst með, verið áhorfendur,
ekki lengur þátttakendur. Mikið
var lagt uppúr „þjóðareiningu", á
kostnað lífskjara sem þurfti að
bæta, á kostnað baráttu fyrir
hærri tekjum, meira landi til
handa þeim sem yrkja það, bar-
áttu fyrir frjálsum fóstureyðing-
um. Stjórnin gekk svo langt að
skrifa undir samkomulag um frið
í Mið-Ameríku, er byggði á því
að FMLN, forystuafl fyrir þjóð-
frelsisbaráttunni í E1 Salvador,
legði niður vopn.
En alþýða manna í Nicaragua á
það skilið að við leggjum henni
lið, ekki að við hörfum. Um allan
heim hljótum við að mótmæla af-
skiptum Bandaríkjanna af mál-
efnum Nicaragua. Við stöndum
gegn lygaherferðum eins og
Morgunblaðið er farið af stað
með þegar því er haldið fram að
Sandinistaherinn sé aðalorsökin
fyrir ófriði í landinu. Og að borg-
arastéttin í Nicaragua hafi steypt
Somozahyskinu af stóli. Og við
mótmælum vaxandi ógnunum
sem beint er gegn Kúbu og öðr-
um löndum í þessum heimshluta!
Gylfí Páll Hersir dvaldi í Nicaragua
um tveggja mánaða skeið, haustið
1987. Hann skrifaði formála að bók-
inni „Byltingin í Nicaragua, ræður og
rit sandinista".
Miövikudagur 21. mars 1990 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA :5
Makkað
gegn
lýðræði?
Um síðustu helgi kom allstór
hópur manna úr ýmsum flokkum
á vinstri kantinum saman til fund-
ar með fólki utan flokka sinna og
ákvað að stofna til framboðs gegn
íhaldi og eigin flokkum við borg-
arstjórnarkosningarnar í vor.
Þetta er gert í þeim alkunna til-
gangi að sameina vinstri menn og
er aðferðin alþekkt þótt árangur-
inn hafi oftast verið grátlega rýr.
Alþýðublaðið í gær er að von-
um ánægt með þetta framtak,
enda mun til þess stofnað til að
koma í veg fyrir að Alþýðu-
flokksmenn „lufsist sáróá-
nægðir“ í fullkomnu tilgangsleysi
að kjörborðinu í því hraksmánar-
lega skyni að kjósa „félaga
Bjarna“, svo farið sé í smiðju til
formanns Alþýðuflokksins frá
því fyrr í vetur. Leiðari blaðsins
nefnist „Lýðræði gegn flokks-
ræði“. Þar segir m.a.:
„Frumkvæði Alþýðuflokksfél-
aganna í Reykjavík hefur nú
skilað sér. Nýr vettvangur hefur
verið stofnaður á fjölmennum
fundi um helgina. Nýtt, lýðræðis-
legt og þverpólitískt afl hefur
fæðst í Reykjavík; stjómmálaafl
sem teflir lýðræði gegn flokks-
ræði. Það er aðdáunarvert að
flokksfólk úr ýmsum flokkum og
stjórnmálahreyfingum hefur
ákveðið að standa saman að sam-
eiginlegu og opnu prófkjöri og
hafa hugsjónir ofar síngirni.
Þannig hefur borgarfulltrúi Al-
þýðuflokksins stutt hið nýja
framboð af alefli. Kristín Á. Ól-
afsdóttir, borgarfulltrúi Alþýðu-
bandalagsins hefur gefið kost á
sér til prófkjörs hjá hinum nýja
vettvangi.“
Leiðarahöfundurinn er vafa-
laust í góðri trú um að nú sé stofn-
að til samtaka gegn því lýðræðis-
fjandsamlega fyrirbæri sem heitir
stjórnmálaflokkar og hafa lengst
af verið taldir hornsteinar lýð-
ræðis í fjölflokkaþjóðfélagi. En á
sama tíma sat Jón Daníelsson
blaðamaður handan við vegginn,
sýnilega vel kunnugur í þeim
samtökum sem beita „lýðræði
gegn flokksræði“, og skrifaði
aðra grein sem líka birtist í Al-
þýðublaðinu í gær. Hann segir:
„Þótt prófkjörið sé öllum opið,
þýðir það ekki að þær fylkingar
sem að framboðinu standa vilji
ekki hafa áhrif á það hvernig list-
inn kemur til með að líta út. Útlit
listans er meira að segja verulega
viðkvæmt mál vegna þess að ekki
er um venjulegt flokksprófkjör
að ræða. Af þessum sökum verð-
ur trúlega reynt að ná einhverju
samkomulagi, - vissulega óform-
legu, - um það hvemig skuli
kjósa.
Verði þátttaka í prófkjörinu
mjög lítil er á hinn bóginn hægt
að hugsa sér að fyrirfram um-
samin úrslit gætu raskast vegna
þess að innan annars hvors
armsins verði á síðustu stundu
tekin ákvörðun um að rjúfa
samkomulagið." Jón telur að vísu
að uppsögn á samningi „um fyrir-
fram umsamin úrslit“ sé heldur
ólíkleg þar sem viðsemjendur átti
sig á að framboðslistinn þurfi „að
vera þannig úr garði gerður að
hann geti fengið atkvæði úr
a.m.k. þremur áttum: Frá Al-
þýðuflokksfólki, frá Birtingarf-
ólki og frá óháðum kjósendum."
Kemur sjálfsagt fáum á óvart að
aðstandendur lista vilji hafa hann
þannig að þeir séu a.m.k sjálfir
reiðubúnir að kjósa hann.
Og áfram heldur Jón Daníels-
son:
„Ef gengið er út frá því að
Ólína Þorvarðardóttir nái kjöri í
fyrsta sætið, stendur baráttan um
annað sætið milli Bjarna P.
Magnússonar og Kristínar Á. Ól-
afsdóttur. Á næstu dögum verður
væntanlega reynt að ná óform-
legu samkomulagi milli Alþýðu-
flokksmanna og Birtingarfólks-
ins um annað og þriðja sætið.“
Og síðar segir hann: „Eins og mál
standa nú virðist allt eins geta
komið til greina að ekkert sam-
komulag verði gert um 2. og 3.
sæti listans, heldur verði Kristín
óg Bjarni einfaldlega látin slást
um annað sætið. Verði niðurstað-
an þessi gæti þó komið til greina
að samið verði um það að þeir
sem kjósa Kristínu í 2. sætið kjósi
Bjarna í það þriðja og öfugt.“
Þetta þykja Þrándi merkar
vangaveltur um vinnubrögð þess
fólks sem „hefur ákveðið að
standa saman að sameiginlegu og
opnu prófkjöri og hafa hugsjónir
ofar síngimi.“ Gangi lýsingar
Jóns Daníelssonar eftir verður
ekki betur séð en að á Nýjum
vettvangi sé lýðræðið orðið að
samningum um fyrirfram gefnar
niðurstöður í prófkjöri sem á að
vera öllum opið, og hugsjónir að
pólitískum slagsmálum þar sem
keppendur í toppbaráttu hafa
samið um að leið annarra upp á
verðlaunapallinn sé lokuð.
Hefði kannski farið betur á því
að leiðarinn héti „Makkað gegn
lýðræði“?
- Þrándur