Þjóðviljinn - 22.08.1990, Blaðsíða 4

þJÓÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
KLIPPT OG SKORIÐ
Hverá
tréní
skóginum?
Á þessum tímum er því óspart að okkur haldíð, að mark-
aðslögmál og einkaeignarréttur séu þeir lyklar sem næst því
komast að leysa allan vanda. Þar á meðal umgengni
mannsins við náttúruna, við lifandi auðlindir lands og hafa.
Eins og að líkum lætur er þá ópsart vitnað til þess, að
þjóðnýtingar undir þeim ríkiskommúnisma sem hefur við-
gengist um austanverða Evrópu hafi leikið skóga og vötn
mjög grátt og tillitslaus hagvaxtarleit hafi reynst mikill meng-
unarvaldur. Svo er áfram haldið og sagt sem svo, að eignar-
réttur einstaklinga sem eru að nýta sér lönd og vötn eftir því
sem markaðurinn mælir með - hann sé leiðin til að tryggja
skynsama umgengni við náttúru og auðlindir með lífsnauð-
synlegri fyrirhyggju um komandi kynslóðir.
Þetta er að sönnu alrangt og eru um það ótal dæmi. Nú
síðast er sagt frá stríði sem hafið er á vesturströnd Banda-
ríkjanna um rauðviðarskóga mikla, sem nú er verið að
höggva niður af mikilli græðgi: þar eigast við náttúrvemdar-
menn og svo þeir sem hafa atvinnu og gróða af skógar-
högginu. Hér er reyndar ekki einungis um það að ræða,
hvort menn vilja vemda æfafoma og fagra skóga. Hér er líka
um að ræða framtíð þeirra skammsýnu skógarhöggs-
manna, sem nú hamast gegn náttúruvemdarmönnum og
kalla þá dópaða hippa og öðrum ónöfnunum. Því svo telst
bandarískum sérfræðingum til, að með áframhaldandi
skógarhöggi verði ekkert eftir til að hvöggva eftir svosem
tuttugu ár.
Þeir sem trúa á eignarréttinn segja, að það sé í eðli hans
að menn hugsi vel um eign sína: enginn vilji grafa undan
eigin framtíð og afkomenda sinna. En það er einmitt það
sem menn gera: í skammsýni, í fáfræði - eða vegna þess
að þeir eru bara fjarlægir fjárfestingaraðilar sem ætla að
hala inn á skömmum tíma fyrir því fé sem þeir lögðu út í
hlutabréfakaup og gott betur. Vaxandi rányrkja skóga í
Norður-Kalifomíu er einmitt tengd yfirtöku á skógarhöggs-
fyrirtækjum og kröfu nýrra eigenda um að fjárfestingar skili
sér. Hvað varðar slíka menn um framtíðina?
Ríkiseign út af fyrir sig tryggir ekki skynsamlega nýtingu
skóga - einkaeign ekki heldur. Hinsvegar vitum við - af
dæmi Finna og annarra - að það er hægt að umgangast lif-
andi auðlindir eins og skóga, með þeim hætti, að ekki sé
eytt meiru en vex á ári hverju. Til þess að svo megi verða
þarf sterka samstöðu í samfélaginu, sem styðst bæði við
sæmilega þroskaða félagslega ábyrgð og nauðsynlegt eftir-
lit og stýringu ríkisins. Blind hagtölutm Ijariægra skriffinna í
austurevrópskum ríkiskommúnisma og græðgi fjarlægra
fjárfestingaraðila í bandarískum kapítalisma - hvorutveggja
getur hinsvegar stefnt öllu í voða í hverjum skógi - jafnt eðli-
legu umhverfi mannsins, sem og afkomumöguleikum þeirra
sem hafa haft lifibrauð sitt af lifandi auðlindum.
Enn eitt: með dæmi af rányrkju skóga (sem er reyndar
mjög hliðstæð þeirri rányrkju á fiskistofnunum sem við þurf-
um að hafa áhyggjur af á degi hverjum) emm við minnt
rækilega á það, hve rammfalskt margt er í hagvaxtarreikn-
ingum heimsins. Timburfirmun á vesturströnd Bandaríkj-
anna hafa vitanlega lagt heilmikið til hagvaxtar á sínu starfs-
svæði á liðnum ámm. Og þau gætu enn hert á hagvextinum
með því að höggva það sem eftir er af rauðviði - ekki á tutt-
ugu ámm heldur tíu. En þar á eftir mundi vitanlega fylgja
mikið hrap. Við gemm okkur alltof sjaldan grein fyrir því, að
hagvöxtur er lygi - sé engin tilraun til að reikna inn í hann
hvemig tiltekið hagkerfi fer með þær auðlindir sem það ræð-
ur yfir.
Albert á leiðinni?
Það birtist skrýtið samtal í
Pressunni á dögunum við Albert
Guðmundsson sendiherra í Paris.
Pressan kvaðst hafa komist á
snoðir um það, að orðrómur mik-
ill sé uppi um að Albert ætli jafn-
vel að taka þátt í prófkjöri Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík
vegna alþingiskosninga á næsta
ári.
Albert er dijúgur yfir því, að
menn séu að hringja í sig og vilji
fá sig í framboðsslag enda finnist
þeim þeir „hafi ekki aðgang að
neinum síðan ég fór”, eins og þar
stendur. Hinsvegar vill Albert
ekki fara í prófkjörsslag: hann
mundi kannski láta svo lítið að
þiggja efsta sætið í Reykjavík ef
honum væri boðið það baráttu-
laust - á þeim forsendum að ein-
hvemtíma fyrir mörgum árum
hafi hann unnið það sæti í próf-
kjöri.
Albert er sjaldgæfúr maður -
og þama hefur hann búið til ffum-
Iega kenningu sem þægileg er í
pólitík: hafi einhver sigrað í ein-
hveiju kjöri, þá skal sá árangur
standa svo lengi sem hinn útvaldi
kærir sig um. Oneitanlega væri
það mjög notalegt fyrir til dæmis
þingmenn ef þeir gætu innleitt
þennan skikk sér til atvinnuör-
yggis um langa framtíð.
Ég þarf engan flokk...
Sem sagt: Albert segir í við-
talinu að ef Sjálfstæðisflokkurinn
biðji sig vel og kurteislega að fara
í framboð fyrir sig þá mundi hann
„hugsa sig mjög mikið” áður en
hann hafnaði því. En annars tekur
Albert sendiherra það skýrt fram,
að hann hafi svo sem ekkert að
gera við flokkspísl eins og þenn-
an Sjálfstæðisflokk, ef hann vildi
fara í framboð. Albert segir:
„Ef ég tek ákvörðun um það,
þá geri ég það hvort sem Sjálf-
stæðisflokkurinn vill mig eða
ekki. Það stöðvar mig enginn í
því að bjóða mig fram ef ég ætla
mér það.”
Og skömmu síðar:
„Eg þarf auðvitað engan flokk
til þess að bjóða mig fram. En það
geri ég ekki nema brýn nauðsyn
krefji.”
Hver er hin
brýna nauðsyn?
Þetta er dálítið dularfullt og
spennandi. Hvað þýða þessi orð
um að Albert sendiherra, sem
kveðst kunna bara vel við sig í
París, muni ekki bjóða sig fram
nema „brýn nauðsyn krefji”?
Nú skulum við leyfa okkur að
hafa uppi tilgátu. Ingi Bjöm Al-
bertsson hefúr, eins og menn vita,
sagt skilið við Borgaraflokkinn
og gengið í þingflokk Sjálfstæðis-
flokksins. Hann mun hugsa sér til
áframhalds á þingmennsku - sem
þýðir væntanlega að hann þarf að
ganga í gegnum hreinsunareld
prófkjörs - ef svo fer ffam sem nú
horfir. Það er nú ekki víst að slík
eldraun gefi neitt sérstaklega góð-
an árangur. Sjálfstæðismenn
munu telja sig eiga nógu erfitt
með að gera upp á milli trúrra
flokkshesta í framboði, þótt þeir
fari ekki að taka upp á sinn eyk
son þess manns, sem mestum usla
hefúr valdið á flokksfriði á seinni
árum. Því mætti það vel líklegt
teljast, að framboðsdrýgindi Al-
berts í Pressunni núna séu eins-
konar viðvörun til Sjálfstæðis-
flokksins: ef þið hafnið Inga
Bimi, þá getið þið átt von á mér!
Nú á skelkur að grípa Valhallar-
menn engu síður en Rómverja
forðum þegar þeir áttu von á langt
að komnum herstjóra við sín
borgarhlið: Albertus ante portas!
Þetta er náttúrlega tilgáta - en
satt best að segja er hún eina skýr-
ingin sem manni finnst hald í á
fyrmefndum orðum sendiherrans:
ekki nema brýn nauðsyn krefji.
Skýring sem kemur reyndar fylli-
Iega heim og saman við allan
pólitískan feril Alberts Guð-
mundssonar.
Albanir í Frakklandi
Vendum okkar kvæði í kross
og víkjum að Albönum eða sög-
unni af því hvemig fór þegar
tvennskonar lygi laust saman.
Nokkur hundmð eða þúsund
Albana komust úr landi ekki alls
fyrir löngu með því að flýja í
nokkur sendiráð vestrænna ríkja í
Tirana. Þeim málum lauk með
samkomulagi um að þetta fólk
fengi að fara úr landi. Nokkur
hundmð Albanir fóm til Frakk-
Iands og var komið fyrir í eins-
konar bráðabirgðabúðum í Suður-
Frakklandi.
Nú em þessir Albanir í upp-
reisnarhug. Þeim finnst lítið fyrir
þá gert í Frakklandi og kunna líka
illa við það að franskar konur aka
bílum og stunda annað sjálfstæði,
einnig vilja þeir helst ekki hafa
Araba nálægt sér (sem em margir
í Frakklandi) eða þá blökkumenn.
Þeir vilja fara til Bandaríkjanna
og engar refjar.
Þegar lygum
slær saman
Það þýðir lítið, segir í blaða-
frásögn um þetta mál, að segja
Albönunum að lífsbaráttan geti
verið erfið í Bandaríkjunum. Þeir
segja að svoleiðis tal sé kommún-
istalygi. Þeirkoma frá einangmðu
landi, sem var haldið í þeirri þjóð-
lygi, að allt væri gott og fagurt
sem Enver Hoxha einvaldur gerði
og allt illt og djöfúllegt bæði íyrir
austan þá og vestan. Þetta endaði
svo á því, að saklausir piltar al-
banskir fóm að trúa á þá mynd af
Ameríku sem þeir fengu af því að
stelast til þess að horfa á Dallas
og aðrar sápuóemr í ítalska sjón-
varpinu.
Þeir ákváðu að flytja úr landi
til að lifa eins og Dallasfólk og
þeir em reiðir Frökkum fyrir að
þeir em ekki búnir að láta þá fá
hús og bíl og græjur og fina
vinnu. Nokkrir tugir þeirra tóku
sig upp á dögunum og fóm far-
miðalausir með lest til Parísar og
hlupu beint í bandaríska sendiráð-
ið þar í borg. Þeir vom náttúrlega
reknir út þaðan og skilja nú enn
minna en áður í ranglæti heims-
ins.
Þetta er hláleg saga og dapur-
leg. Hún er, sem fyrr segir, af því
að saman slær tveim tegundum
lyga. Annarsvegar opinberri lygi
um sæluna í Albaníu. Hinsvegar
skemmtiiðnaðarlyginni sem kem-
ur fram í endalausum mynda-
flokkum á borð við Dallas. Niður-
staðan er sú, að þeir sem ekki ráða
við svo miklar lygar og ásókn
þeirra, þeir eins og detta niður
milli tveggja stóla og gott ef ekki
út úr tilvemnni. Altént er jarð-
sambandið farið og veit enginn
hvort því verður affur á komiðv
þJÓÐVILJINN
Síðumúla 37 —108 Reykjavík
Sími: 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Rrtstjórar: Ámi Bergmann, Ólafur H. Torfason.
Fréttastjórí: SiguröurÁ. Friöþjófsson.
Aðrir blaöamenn: Bergdis Ellertsdóttir, Dagur
Þorieifsson, Elías Mar (pr.), Garðar Guðjónsson,
Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Heimir Már Pétursson,
Hildur Finnsdóttir (pr.), Jim Smart (Ijósm.), Kristinn
Ingvarsson (Ijósm.), Vilborg Davlðsdóttir, Þröstur
Haraldsson.
Skrífstofustjóri: Sigrún Gunnarsdóttir.
Skrifstofa: Guðnjn Geirsdóttir, Kristin Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Steinar Harðarson.
Auglýsingar: Sigriður Siguröardóttir, Svanheiður
Ingimundardóttir.
Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Guðrún Gisladóttir.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Halla Pálsdóttir, Hrefna
Magnúsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bilstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Skrifstofa, afgreiösla, ritstjóm, auglýsingan
Siðumúla 37, Rvik.
Sími: 681333.
Símfax: 681935.
Auglýslngar: 681310, 681331.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Oddi hf.
Verð i lausasölu: 100 kr. Nýtt Helgarblað: 150 kr.
Askriftarverð á mánuðl: 1100 kr.
4 S(ÐA — ÞJÓÐVIUINN Miðvikudagur 22. ágúst 1990