Þjóðviljinn - 24.10.1990, Qupperneq 5

VIÐHORF
Að reyna „listdans" á hrossleggjum
Ég var að ljúka við að drekka
morgunkaffið þriðjudaginn þann
16. þ.m. þegar síminn hringdi.
„Hefurðu séð Þjóðviljann í morg-
un?“ var sagt. „Nei, ég er nú raun-
ar ekki áskrifandi að Þjóðviljan-
um og sé hann bara þrisvar i viku.
Blaðið í dag sé ég í fyrsta lagi á
morgun." „Þér heíur ajdeilis tek-
ist að kveikja í henni Ólínu. Hún
stendur bara í ljósum loga.“
Ég var stundarkom að átta
mig á þessum válegu tíðindum,
en minntist þess þá að Olína borg-
arfulltrúi Þorvarðardóttir hefði
komið á Þjóðviljann fyrir
skömmu með álnarlanga skamm-
argrein og verið heldur betur
gustur á kellu. Vonaði að húsið
væri samt enn kyrrt á sínum stað,
því ógaman væri fyrir blaðið að
þurfa nú að flytja einu sinni enn.
Hamingjan gefi nú bara að þessi
eldsvoði sé ekki alvarlegri en sá,
sem einn vinur minn lenti einu
sinni í. Hann hafði verið á „ken-
deríi“ þegar ég hitti hann, og ég
tók eftir því að það vom sviðnar
af honum augabrúnimar. Þegar
ég hafði orð á þessu svaraði hann:
„Já, mér fannst líka hálfþartinn að
það hefði kviknað í mér í morg-
un.“
„Já,“ hélt símamaðurinn
áfram. „Hún sendir þér hvorki
meira né minna en „opið bréf'
upp á heila síðu í blaðinu.“ „Jæja,
en gaman að fá bréf,“ sagði ég,
„mikjð er hún alltaf hugulsöm
hún Ólína."
Í gamla daga stóð ég mikið í
bréfaskriftum við ýmsa kunn-
ingja mína, en nú mun sá góði
siður, að skiptast á bréfum að
mestu lagður niður. Sjálfur er ég
svo til alveg hættur að nenna að
skrifa bréf og fæ þá auðvitað
heldur engin nema hin illræmdu
gluggabréf. Það er því ekki lítill
viðburður að fá nú allt í einu bréf
og það frá hvorki meira né minna
en borgarfulltrúa. Mikið verður
gaman að sjá það á morgun. Verst
ef tilhlökkunin verður það mikil
að mér gangi illa að sofa í nótt.
Og nú er ég búinn að fá blað-
ið með bréfinu. Og gefur heldur á
að líta. Yfirskriftin er: „Að hitta
sjálfan sig fyrir“, og fæ ég raunar
engan botn i hvað við er átt. En ég
er heldur ekki í borgarstjóm. Síð-
an koma nokkrar mikilfenglegar
millifyrirsagnir: „Illt er í efni“,
„Flokkshundamir góla“ (hvað
skyldi þá kvenkynið í Alþýðu-
flokknum nefnast?). „Vélráð
flokkshyggjunnar“, „Misskiln-
ingur og orðabrengl" og „Vinur-
inn vissi ekki hvað hann kaus“.
Má nú hógværðin og háttprýðin
naumast meiri vera. Er skemmst
frá því að segja, að allur finnst
mér þessi samsetningur nokkuð
þoku- og þvælukenndur og
greinilega barinn saman í bræðis-
kasti. Að lesa þetta blessað bréf í
þvi skyni að fá eitthvað vitrænt út
úr því, er líkt og að reka prik inn í
þoku, hvergi botn né fýrirstaða.
Nafhkunnur bóndi norður í
Skagafirði sagði eitt sinn, að
menn ættu að temja sér að huga í
10 mínútur, vinna svo í 5 mínútur
og þannig koll af kolli. Ég er hálf
hræddur um að Ólína hafi alveg
gleymt 10 minútunum. Þessvegna
er megin hluti þessa langa bréfs
orðaffoða, sleggjudómar og hug-
arórar. Þegar þessu hefur verið
blásið burtu standa eftir örfáar
staðreyndir, sem Ólína reynir af
öllum mætti að sniðganga - og
um þær snýst þessi deila.
Til þess nú að geta komið
saman þessu merkilega hugverki
sinu mun Ólína hafa talið sig
þurfa að byggja það á tveimur
megin forsendum. Séu þær ekki
fyrir hendi hrynur öll spilaborgin.
Það gengur ekki. Þær forsendur er
að vísu hvergi að finna i grein
Magnús H. Gíslason skrifar
minni, en hvað er þá sjálfsagðara
en að búa þær bara til. Og önnur
er sú, að viðmælandi minn sé
hreinn tilbúningur, hin að ég sé
aðeins að birta eigin skoðanir.
Hvorutveggja er rangt, en á þessu
tvennu er samt öll stóryrðafroðan
byggð. Ekki svikul undirstaða
það.
Persónuleg afskipti mín af
borgarstjómarkosningunum -
þessa „þrælpólitíska flokks-
boðslista Vettvangsins, sem von-
legt var. Vonlaust átti það ekki að
vera úr því að „allur Alþýðu-
flokkurinn“ stóð að listanum, að
sögn Ólínu. En Bjami lenti nú í
þriðja sæti þrátt fyrir allan Al-
þýðuflokkinn. Hér er tvennt til.
Allur Alþýðuflokkurinn hefur
verið í miklum minnihluta þeirra,
sem studdu Vettvanginn. Hinir
hafa þá verið Alþýðubandalags-
menn og óflokksbundið fólk.
gekk hún ekki opinberlega í Al-
þýðuflokkinn áður en prófkjörið
fór fram? Var það e.t.v. vegna
þess, að þá yrði torveldara að
brölta inn í borgarstjómina á bök-
um þess fólks, sem leit á hana
sem sinn fulltrúa? Voru þessi
væntanlegu hamskipti e.t.v. á vi-
torði einhverra forystumanna Al-
þýðuflokksins, fyrir kosningar,
eins og Bjami P. Magnússon
meira en gaf í skyn? Það var ekki
„Að lesa þetta blessað bréf íþví skyni að fá
eitthvað vitrœnt út úr því, er líkt og að reka
prik inn íþoku, hvergi botn né fyrirstaða "
bundna Þjóðviljapenna" - vom
blátt áfram engin. (Ólína er auð-
vitað hvorki þrælpólitísk né
flokksbundin, hún er bara í Al-
þýðuflokknum.) Ég leit svo á,
sem utanbæjarmaður, að Reyk-
víkingar yrðu sjálfir að ráða sín-
um gerðum, þótt ég teldi þær ekki
allar skynsamlegar. Bröltið í
Ólínu síðan hefur á engan hátt
haldið fyrir mér vöku, af því ég
held, að það skipti engu megin-
máli hvom mregin hryggjar hún
liggur. Ég minnist þess heldur
ekki að ferill hennar fyrir kosn-
ingabaráttuna, og eftir hana, hafi
mikið verið á orði hafður í fjöl-
miðlum. Kannski hefur þeim ekki
fundist taka því.
En þjóðfélagsumræðan fer
ekki öll fram í fjölmiðlum, auk
heldur kannski hvað minnst þar.
En hún fer ffam manna á milli vítt
og breitt um allt þjóðfélagið.
Pistlar mínir, sem ég hef öðm
hvom birt í Þjóðviljanum að und-
anfömu og nefni „A fömum
vegi“ em að töluverðu leyti
byggðir á því, sem ég heyri fólk
ræða um eða brotið er upp á við
mig. Ég sé enga ástæðu til þess,
að sumar slíkar hugleiðingar
megi ekki koma fýrir almenn-
ingsaugu, enda þótt þær kunni að
koma við kaunin á einhverjum.
Hvar hefúr Ólína heyrt í þeim
Sjálfstæðismönnum og „fokreiðu
Alþýðubandalagsmönnum“, sem
mér skilst að hún telji að hafi ver-
ið að hnýta í sig? Ekki hefur á
þeim borið í fjölmiðlum. Hefur
Ólína e.t.v. bara hitt þá „á fömum
vegi“, rétt eins og ég? Hún nafn-
greinir engan þeirra. Em þeir þá
e.t.v. bara Ólína sjálf? Það fellur
a.m.k. vel að kenningunni. Og ef
svo er, fer að verða skiljanlegt
hvers vegna hún vill halda dauða-
haldi í það, að viðmælendur mín-
ir séu líka tilbúningur.
En víkjum nú aðeins að því
sem viðmælandi minn sagði og
ég greini nokkuð frá í 12. og 13.
pistlinum mínum. Við minnum á,
að hann sagðist vera óflokks-
bundinn, óháður en pólitískur,
sem mikill fjöldi Islendinga raun-
ar er - ekki pólitískur, óháður og
flokksbundinn, eins og Ólína, og
sýnist þama nokkur munur á.
Hann gerði sér vonir um að and-
stæðingar borgarstjómaríhaldsins
kæmu sér saman um sameiginleg-
an ffamboðslista. Hann bendir á,
að núverandi flokkur Ólínu hafi
skorist þar fyrstur úr leik. Kratar
hafi siðan séð sitt óvænna og þá
gerst aðilar að framboði Nýs vett-
vangs i von um að geta með því
tryggt sér fúlltrúa i borgarstjóm,
sem tvísýnt þótti án utanaðkom-
andi aðstoðar. Borgarfulltrúi Al-
þýðuflokksins, Bjami P. Magnús-
son, keppti að efsta sæti á ffam-
Gera má ráð fyrir að óflokks-
bundnir hafi verið stærsti hópur-
inn með hliðsjón af því, hversu
margir kjósendur fylla þann
„flokk“. Og það var einmitt þetta
óflokksbundna fólk, sem lagði á
það kapp að tryggja óháðum full-
trúa efsta sætið. Það tókst. Þeir
vom að vonum ánægðir með
þennan sigur. Þeim hafði tekist að
tryggja manni úr sínum röðum
sæti í borgarstjóm.
Eða var ekki svo? Hvað gerð-
ist að kosningunum afstöðnum?
Ólína, sem hinir óflokksbundnu
fylktu sér um, að því þeir álitu
hana „eina af oss“, er naumast
fyrr komin inn i borgarstjómina
en hún kemur úr felum og gengur
i Alþýðuflokkinn. Þvi dró hún
það fram yfir kosningar? Því
aldeilis ónýtt að eiga von á stuðn-
ingi mikils megandi Alþýðu-
flokksmanna, auk hinna hrekk-
lausu, þegar keppt var um efsta
sæti listans við Alþýðuflokks-
manninn Bjama P. Magnússon.
Á þessu mátti auðvitað ekki
vekja athygli. Þessi subbulegu
vinnubrögð mátti ekki rifja upp.
Við það kviknaði í Ólínu. Ög ekki
er ólíklegt að fleira kunni að
sviðna en augabrúnimar. Auðvit-
að hefði Ólína viljað að þessi
leiðindaferill mætti sem fyrst
verpast moldu. En það verður nú
bara hver að liggja eins og hann
hefur um sig búið.
Hinn ágæti viðmælandi minn,
sem Ólína vill nú endilega af-
neita, enda þótt hann væri einn af
kjósendum hennar, orðaði það
svo að Samtökin um nýjan vett-
vang, „hafi beinlínis verið tekin
af lífi án dóms og laga“. Um þetta
skrifar Ólína alllangt mál og er
næsta erfitt að fá nokkum bom í
þá þvælu. Hvarflar að manni að
Ólína sé sjálf orðin áttavillt í allri
flækjunni. Hún segir samtökin
bara liggja „í dvala“. Hins vegar
hafi stjóm samtakanna sagt af sér
með miklum látum og álpast til áð
skýra frá því í fjölmiðlum. Það
finnst Ólínu forkastanlegt, rétt
eins og þetta væri eitthvert ógnar-
legt hemaðarleyndarmál. Hún
hafi verið þessu mótfallin, enda
hvergi komið þar nærri, en hins-
vegar ekki fengið „rönd við
reist“. Eftir er svo að skýra hvem-
ig Ólína hefúr búist við að geta
reist rönd við atburðum, sem hún
kom hvergi nærri. Hinsvegar hafi
nú verið stofnaður Nýr vettvang-
ur við hliðina á Samtökum um
nýjan vettvang, þar sem þau
liggja í dvala, og vinnur hann af
miklum móði að því „að móta
stefnu og undirbúa stjómmála-
starf vetrarins“. Hvað svo gerist,
ef sá gamli skyldi nú vakna af
dvalanum, er ekki alveg ljóst.
Ólína veltir nokkuð vöngum
yfir framtíð „íslenskrar vinstri
hreyfingar". Það er tímabært og
og áhugavert umræðuefni, en
verður á hinn bóginn að ræðast af
meira raunsæi og hófstillingu en
hún virðist búa yfir. Út í þá sálma
skal ekki farið hér og nú. En eitt
er þó víst: Famaður íslenskrar
vinstri hreyfingar er ekki hvað
síst háður því, að hún hafi jafnan
sem fæsta hugsjónasnauða met-
orðastreðara innan sinna vé-
banda.
Magnús H. Gíslason er fyrrum
bóndi og blaðamaður.
Dánarminning
Ragnar G. Kristjánsson
Fœddur 17.júlí 1908 - Dáinn 17. október 1990
Ragnar fæddist á Bildudal
1908. Foreldrar hans vom Krist-
ján Sigurðsson, fiskmatsmaður
ættaður af Snæfellsnesi, og kona
hans Jóhanna Amadóttir sem
fædd var í Hlíðarhúsum í Reykja-
vík. Foreldrar Ragnars fluttu til
Reykjavíkur þegar hann var fjög-
urra ára og Reykvíkingur var
hann eftir það alla tíð.
Ragnar kvæntist 1942 Ámýju
Guðmundsdóttur sem var fædd á
Brekkum í Holtahreppi Rang. en
ólst upp á Efri Rauðalæk í Rang-
árvallasýslu en þá flutti hún til
Reykjavíkur með móður sinni og
ömmu. Ámý og Ragnar eignuðust
þijú böm. Þau em Sigurður,
skólameistari Menntaskólans við
Sund, Jóhanna, gift Ragnari
Finnssyni lækni og Unnur, sam-
býlismaður hennar er Atli Magn-
ússon. Ragnar átti áður einn son,
Jón Rúnar. Ragnar var gæfumað-
ur í einkalífi sínu og unni heitt
konu sinni og bömum. Ámý dó
1984. Skömmu eftir fráfall henn-
ar kom Ragnar á fúnd í Dagsbrún
og það var einasta skiptið sem við
félagar hans í Dagsbrún sáum
honum bmgðið, þessum dagfars-
glaða manni.
Ragnar vann allt sem til féll á
árum áður. Ungur stóð hann við
gijótnám í norðanverðri Bring-
unni sem nú er kölluð Landsspít-
alalóð. Hann vann við fiskþurrk-
un hjá vatnsgeyminum, við síld-
arverkun og fleira. Á striðsárun-
um gerðist hann starfsmaður
Vélasjóðs ríkisins, annaðist þar
birgðavörslu. Þar valdi Vélasjóð-
ur réttan mann því Ragnar var
traustur maður, ábyggilegur og
nákvæmur í starfi, röskur og
ákveðinn en einnig gæddur lipurð
og glaðværð í daglegri umgengni.
Þegar Vélasjóður var Iagður niður
1972 tók Ragnar við hliðstæðum
störfúm hjá Vegagerð ríkisins og
var birgðavörður þar, þar til hann
lét af störfum fyrir nokkmm ár-
um, vegna aldurs.
Ragnar bjó ásamt fjölskyldu
sinni 1 verkamannabústað, Brá-
vallagötu 44. Táknrænt fyrir þann
mikla félagshyggjumann sem
hann var. Hann var sósialisti og
einlægur verkalýðssinni alla tið
og hann útfærði sína lífsskoðun í
verki og stóð við hana. Hann var
stofnfélagi í Jafnaðarmannafélag-
inu Spörtu 1926, þá 18 ára gam-
all. Hann var einn af stofnendum
Kommúnistaflokksins 1930 og
1934 ötull stofnfélagi í íþróttafé-
lagi verkamanna og stjómarmað-
ur í félaginu. 1939 var hann einn
af stofnendum Sósíalistaflokksins
og síðan Alþýðubandalagsins.
Ragnar tók dijúgan þátt í störfúm
þessara flokka og félaga og varði
til þeirra stómm hluta sinna stop-
ulu frístunda.
I Verkamannafélagið Dags-
brún gekk Ragnar fyrir 1930 og
var síðan Dagsbrúnarmaður alla
tið, gegndi mörgum trúnaðar-
störfum í félaginu, ekki hvað síst í
vinnudeilum og vékst aldrei und-
an erfiði eða ábyrgð. Hann átti
einna lengsta setu í trúnaðarráði
félagsins sem ég man eftir eða 42
ár og fundi trúnaðarráðs sótti
hann meðan hann hatði þrek til.
Ragnar var víðlesinn maður
og hafði breiða þjóðfélagslega yf-
irsýn, hann hélt andlegu þreki allt
til dauðadags og miðlaði öðrum
góðfuslega af þekkingu sinni og
reynslu ef til hans var leitað.
Síðustu æviárin bjó Ragnar á
Elliheimilinu Grund og undi hag
sínum vel. Hann vildi halda sjálf-
stæði sínu og tók þá ákvörðun að
flytja að Gmnd þegar kraftar tóku
að þverra. Því fór fjarri að hann
hyrfi þangað vegna einstæðings-
skapar, hann hafði mjög gott sam-
band við böm sín og naut félags-
skapar þeirra, alúðar og um-
hyggju, en hann vildi vera sjálf-
stæður og það tókst honum líka.
Hann bjó stofu sína á Litlu Grand
vel og vistlega. Þar vom þéttskip-
aðir bókaskápar, gullfalleg mál-
verk á veggjum og húsráðandinn
glaður og góður heim að sækja.
Við Dagsbrúnarfólk kveðjum
okkar góða félaga með virðingu
og þakklæti og sendum fjölskyldu
hans einlægar samúðarkveðjur.
Hjálmfríður Þórðardóttir
ritari Dagsbrúnar
Miðvikudagur 24. október 1990 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5