Þjóðviljinn - 06.11.1990, Blaðsíða 1

Þriðjudagur 6. nóvember 1990 — 209. tölublað 55. árgangur
r
Islenskt hagkerfi
Opnað fyrir útlendingum
Lagafrumvarp um fjárfestingar útlendinga lagtfyrir ríkisstjórn í dag. Jón Sveinsson, aðstoðarmaðurforsœtisráð-
herra: Ekkert vitað um þær í dag. Rýmkað um margar heimildir en aðrar þrengdar
Enginn hefur yfirsýn yfir
fjárfestingar erlendra aðila
á íslandi í dag, en álitið er að
þeir séu komnir víða með ann-
an fótinn inn í íslenskt hagkerfi.
Engar reglur eru til um yfirlit
yfir slíka starfsemi og gildandi
íög mjög ósamstæð. Island er
nú eina ríkið innan OECD sem
heldur fast við fyrirvara um
aukið frelsi í fjármagnsflutn-
ingum. Ríkisstjórninni verða
kynnt í dag drög að nýjum lög-
um til að festa sem fyrst í sessi
grundvallarreglur og stefnu-
mörkun á þessu sviði.
I þeim er gert ráð fyrir að
rýmka verulega heimildir útlend-
inga til fjárfestinga á Islandi,
nema í fiskveiðum og vinnslu.
Lagt er tif að numin verði úr gildi
heimild erlendra aðila tii að eiga
allt að 50% í útgerðarfélögum.
Þetta kom fram á ráðstefnu
Flugstöðin
Gífurlegur greiðsluhalli
Greiðsluhallinn jyrstu sjö mánuði ársins rúmar 56 miljónir. Hallinn
frá árinu 1988 226 miljónir
Flugstöð Leifs Eiríkssonar er
rekin með miklum greiðslu-
halla. Fyrstu sjö mánuði þessa
árs var hallinn rúmar 56 miij-
ónir kr. Heildartekjur flug-
stöðvarinnar námu um 196
miljónum kr., en rekstrargjöld-
in fyrir sama tímabil voru 253
miljónir kr. og þar af var
vaxtakostnaður rúmar 186
miljónir króna. Þetta kemur
fram í skýrslu utanríkisráð-
herra Jóns Baldvins Hannibals-
sonar um utanríkismál sem
lögð var fram á Alþingi í gær.
Greiðsluhalli fyrri ára er enn
meiri. Hann var 108 miljónir árið
1989 og tæpar 62 miljónir árið
1988. Samtals nemur greiðslu-
halli flugstövarinnar ffá árinu
1988 því rúmum 226 miljónum
kr.
Samkvæmt fjárlagafrumvarpi
fyrir árið 1990 er gert ráð fyrir að
tekjur vegna millilandaflugs á
Keflavíkurflugvelli nemi 1.128
miljónum kr. Þar af eiga 58 pró-
sent að renna í ríkissjóð, 12 pró-
sent til reksturs vallarins og um
30 af hundraði eiga að renna til
flugstöðvarinnar. Og dugir það
greinilega ekki til.
Þess er getið i skýrslunni að
Miðneshreppur innheimti fast-
eignaskatt af flugstöðinni sem
nemi tæpum 22 miljónum kr. á
þessu ári. Þetta tíðkast ekki varð-
andi flugstöðvar í eigu ríkisins
t.d. á öðrum Norðurlöndum, segir
í skýrslunni.
Unnið er að lausn fjárhags-
vanda flugstöðvarinnar í sam-
vinnu við fjármálaráðuneytið.
Byggingaframkvæmdum er að
mestu lokið, en unnið er að upp-
setningu tveggja útilistaverka.
-gpm
Akranes
Rofar til í atvinnumálum
Gerjun í atvinnulífinu á Akranesi: Kavíarvinnsla hefst að nýju í húsa-
kynnum Arctic. Sjóklœðagerðin og fleiri vilja hefja rekstur íHenson
húsinu. Framtíð Þ&E enn óráðin
Starfsemi er að hefjast að
nýju í húsakynnum Fiskiðj-
unnar Arctic á Akranesi, en
fyrirtækið varð gjaldþrota í lok
síðasta árs.
* Nokkrir aðilar hafa sýnt
áhuga á að heíja rekstur í Henson-
húsinu.
* Framtíð skipasmíðastöðvar
Þ&E ræðst á næstunni, en þar
vinna nú 70-80 manns.
- Það eru ýmis jákvæð teikn á
lofti í atvinnumálum þótt ástandið
sé ekki gott. Efþessirhlutir ganga
vel trúi ég að við séum á leið upp
úr öldudalnum, segir Gísli Gísla-
son, bæjarstjóri á Akranesi, um
þessar hræringar í atvinnulífmu
þar í bæ. Talsvert atvinnuleysi
hefur verið viðvarandi á Akranesi
undanfarin misseri vegna gjald-
þrota fyrirtækja og samdráttar.
Atvinnuleysið hefur einkum bitn-
að á konum.
Landsbankinn eignaðist Fisk-
iðjuna Arctic eftir að fyrirtækið
varð gjaldþrota, en nú hefur ís-
Arctic keypt eignimar og er í
þann veg að hefja þar kavíar-
vinnslu að nýju. Einstaklingar í
Reykjavík og ffanskt fyrirtæki
standa að Is- Arctic, sem hefur
rekstur með 12 manna starfsliði.
20-30 manns störfuðu áður hjá
Arctic.
Ís-Arctic hefur farið fram á
niðurfellingu aðstöðugjalda, en
bæjaryfirvöld hafa ekki tekið af-
stöðu til þeirrar óskar fyrirtækis-
ins.
Saumastofan Tex-Stíll varð
gjaldþrota fyrir nokkru, en nú
hafa ýmsir aðilar sýnt því áhuga
að hefja rekstur í Henson-húsinu,
sem kallað er. Þeirra á meðal em
Max, Sjóklæðagerðin, einstak-
lingar á Akranesi og þeir sem áð-
ur ráku Tex-Stíl. 10-15 manns
unnu hjá Tex-Stíl áður en fyrir-
tækið varð gjaldþrota.
Framtíð skipasmíðastöðvar
Þorgeirs og Ellerts er enn óráðin,
en fyrirtækið hefur greiðslustöðv-
un til 28. nóvember næst kom-
andi. Byggðastofnun er með mál-
efni fyrirtækisins í athugun, en
bæjaryfirvöld þrýsta á um að fyr-
irtækið verði endurreist.
- Það er lífsspursmál fyrir
okkur að þetta fyrirtæki verði
endurreist. Það bara verður að
gerast, segir Gísli Gíslason við
Þjóðviljann.
-gg
Evrópa
Koldíoxíðmengun fryst
Ríki EFTA og EB hafa sam-
þykkt að auka ekki losun á
koldíoxíði út í andrúmsloftið.
Koldíoxíð er eitt þeirra efna
sem em talin stuðla að gróður-
húsaáhrifunum, en þess má geta
að með starffækslu nýs álvers á
íslandi mun ffamlag íslands auk-
ast um 12-17 afhundraði.
ísland hefur áður heitið því á
norrænum vettvangi að draga úr
losun koldíoxíðs út í andrúmsloff-
ið, en hlutfallslega losa íslending-
ar svipað magn efhisins og Svíar
og Norðmenn.
Stór hluti þess koldíoxíðs sem
fer út í andrúmsloftið kemur frá
Sovétmönnum og Bandaríkja-
mönnum, en þessar þjóðir hafa
verið tregar til þess að veita fyrir-
heit um að draga úr losuninni.
Reuter/gg
sem Bankamannaskólinn hélt í
gær fyrir yfirmenn í bönkum. Jón
Sveinsson, aðstoðarmaður for-
sætisráðherra upplýsti að í laga-
fmmvarpinu er gert ráð fyrir að
samanlögð hlutafjáreign útlend-
inga i íslenskum viðskiptabanka í
hlutafélagseign megi ekki vera
meiri en 25%, en frá 1. janúar
1992 hækki hámarkið í 50% og
frá 1. jan. 1995 verði réttur út-
lendinga til bankarekstrar hér sá
sami og Islendinga.
Almenna reglan í lagaffum-
varpinu, sem eflaust á effir að
verða umdeild á þingi, er að er-
lendum aðilum sé heimilt að fjár-
festa í atvinnurekstri hérlendis,
enda ríki gagnkvæmni innlendra
og erlendra aðila til fjárfestinga í
heimaríkjum. Þó em gerðar mik-
ilvægar undantekningar varðandi
sjávarútveg og komið í veg fyrir
að erlendir aðilar geti fjárfest í
virkjunarrétti vatnsfalla og jarð-
hita.
Lagt er til að útlendingar geti
átt 25% í tilteknum atvinnugrein-
um, m.a. íslenskum útvarpsstöðv-
um. Samanlagður eignarhluti út-
lendinga í flugrekstrarfyrirtækj-
um má þó ná allt að 49%. Sérstakt
leyfi viðskiptaráðherra þarf til, ef
heildarfjárfesting fer yfir 250
milljónir á ári, eða yfír 25% í ein-
hverri atvinnugrein. Erlend ríkis-
fyrirtæki fá ekki að fjárfesta hér á
landi.
I röksemdafærslu fyrir nauð-
syn lagasetningarinnar er talið
brýnt að skilgreina nákvæmlega
afstöðu íslands til sáttmála um
evrópskt efnahagssvæði (EES) og
að erlent áhættufé í atvinnulífinu
sé æskilegra en erlent lánsfé í
stórum stíl, erlend fjárfesting
flytji inn þekkingu og gagn-
kvæmni verði að ríkja vegna auk-
inna fjárfestinga Islendinga er-
lendis. Loks sé mikilvægt að pól-
itísk stefnumörkun liggi fyrir
varðandi full yfirráð íslendinga
yfir náttúmauðlindum til lands og
sjávar. ÓHT
Minnisvaröi um Jóhannes úr Kötlum var afhjúpaður á sunnudaginn
I Búðardal (Dalasýslu. Það var Hróðný Einarsdóttir, ekkja skáldsins, sem
afhjúpaði mninnisvarðann á þeim degi sem hefði verið 91. afmælisdagur
Jóhannesar: 4. nóvember. Minnisvarðinn var reistur fyrir tilhlutan ung-
mennafélagsins Ólafs Pá, en Jóhannes var virkur I þeim félagsskap og
hélt alltaf tengsl við félagið. Við afhjúpunina var flölmenni úr héraðinu
sem og ættingjar skáldsins þar á meðal sonur hans Svanur og dætur
tvær, Inga Dóra og Þóra. Systir Jóhannesar, Guðrún Jónasdóttir frá
Hornstöðum kom einnig og fylgdist vel með öllu, en hún er 96 ára gömul.
Jóhannes úr Kötlum fæddist 4. nóvember 1899 og lést 27. aprtl 1972.