Þjóðviljinn - 12.02.1991, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Vitfirrtur heimur
Guðjón V. Guðmundsson skrifar
Nú geisar styrjöldin við
Persaflóann sem hæst, og þegar
yfir lýkur munu þúsundir manna
liggja i valnum og eyðilögð
mannvirki mimu vitanlega marka
sín spor um ókomin ár og minna á
þessa vitfirringu. Auðvitað er
styijöld aldrei annað en vitfirring,
það er dapurleg staðreynd að
maðurinn virðist aldrei ætla að
læra af reynslunni, þvert á móti
reynir hann stöðugt að fmna upp
og þróa mannskæðari drápstól.
Sökina á þessu stríði eiga
Bandaríkjamenn, en þeir eru ekki
að hugsa um örlög Kuwaitbúa,
langt frá því, þama eru olíuhags-
munir í húfi fyrst og fremst og
svo vonin um hemaðaraðstöðu.
Saddam íraksforseti er skúrkur,
en það var hægt að koma honum
frá án þess að hleypa þessum
ragnarökum af stað, viðskipta-
bannið var þegar farið að hafa al-
varleg áhrif í írak og enn frekar
var hægt að herða tökin, slíta til
dæmis öll tengsl við íraka, stjóm-
málalega sem og á öðmm svið-
um. Fljótlega hefði fólkið risið
upp og velt Saddam Hussein úr
sessi og þar með hefði náttúrlega
allt hmnið þama um leið, hemað-
arbröltið og hótanimar í garð ná-
grannanna koðnað niður.
í því stríði sem nú er háð er
þáttur fjölmiðlamanna mikill eins
og ævinlega við þessar aðstæður,
og það svo að þeim mun takast að
móta skoðanir fjölda manna að
mestu eða öllu leyti. Allur ftétta-
flutningur er nánast einhliða,
linnulaust vitnað í Bush, hann
segir þetta og hann segir hitt, það
er sama hvort maður flettir dag-
blaði, hlustar á útvarp eða horfir á
sjónvarpið, alls staðar kveður við
sama: Þeir í Washington em sko
hinir einu og sönnu boðberar og
verjendur mannréttinda og frelsis,
og eins og vænta mátti em fremst-
ir í flokki dýrkenda Washington-
herranna Morgunblaðsmennimir,
það er hreint alveg með ólíkind-
um hve lágt þeir geta lagst í til-
breiðslu sinni á þessum herrum.
Fjöldi fólks sér aldrei önnur blöð
en Mbl., þannig að mat þess á
heimsmálunum er vemlega langt
frá raunvemleikanum. Það er
sorglegt til þess að vita hvað Stöð
2 hefur farið aftur í fréttaflutn-
ingi. Lengi vel bám fréttir þeirrar
stöðvar af, einkum vom frétta-
skýringarþættir Jóns Orms Hall-
dórssonar góðir, þar fer maður
með heilbrigða skynsemi, segir
hlutlaust frá málum og fjallar um
málin í víðu samhengi, sem að
sjálfsögðu er mikilvægt til að geta
myndað sér réttar skoðanir.
Hvítahússherramir í gegnum
tíðina hafa svo sannarlega ekki
verið, eða em frekar í dag, sannir
unnendur ftelsisins, það þarf ekki
að kafa djúpt eða lengi í sögunni
til að sjá hið rétta andlit þessara
kóna. Lengst af hafa grimmir ein-
ræðirherrar tröllriðið gervallri
Rómönsku Ameríku með dygg-
um stuðningi Bandaríkjamanna,
enda hafa þeir átt þama miklar
eignir og rakað saman ógrynni
Qár, meðan almenningur lifði við
sult og seyru og stöðuga kúgun
valdhafanna. Að sjálfsögðu hafa
víðar en í S-Ameríku verið harð-
stjórar, nægir að nefna S- Kóreu,
Pakistan, Filippseyjar, Iran og
Taiwan, og þama er það sama upp
á teningnum: Valdhafamir dyggir
stuðningsmenn Bandaríkjanna.
Washingtonmenn eiga sífellt
meiri viðskipti við kommúnista-
stjómina í Kína, fyrir utan náttúr-
lega að troða á eigin landsmönn-
um þá hemámu þeir Tíbet fyrir
nokkrum áratugum og innlimuðu
landið í Kína, miljónir manna
sem vitanlega vilja ekkert frekar
en lifa sem fijálsir menn í eigin
landi, hvar er stuðningur Banda-
rikjanna við þessa þjóð, af hveiju
mynduðu þeir ekki fjölþjóðaher
til þess að koma Kínveijum burt
úr Tíbet? Hvað með Eystrasalts-
löndin sem hafa verið hemumin
af sovéskum kommúnistum í
hálfa öld sem og öll A-Evrópa og
A-Þýskaland þar til fyrir tveim
árum eða svo? Hvað gerðu Hvíta-
húss-menn þessu kúgaða fólki til
hjálpar?
Ekki má gleyma einni þjóð,
enda sú þjáðst mest og lengst og
ekki sér fyrir endann á hörmung-
um hennar nema síður sé, hér á ég
vitanlega við Palestínufólkið,
hörmungar þess hafa staðið allt
frá árinu 1917 eða frá því Bretar
heimiluðu gyðingum að hefja
stórfellt landnám í Palestínu, en
þeir réðu ríkjum þama á þessum
tíma. Reyndar ætluðu Bretar að
stöðva straum gyðinga þangað,
þar eð þeir sáu hver regin mistök
þeir höfðu gert, en það var þá orð-
ið um seinan, gyðingamir orðnir
það fjölmennir og vel vopnum
búnir, að Bretar réðu ekki við
neitt og gáfust upp að reyna að
stjóma þama og S.þ. tóku við og
lögðu til að Palestínu yrði skipt
milli aðfluttra gyðinga og hinna
arabísku ibúa landsins. Og taki
menn nú vel eftir, gyðingamir
áttu að fá 55% af landinu, en Pal-
estinumönnum sem vom mun
fjölmennari, þrátt fyrir stöðugan
flutning þeirra fýrmefndu til
landsins, eða um 1300 þúsund á
móti 600 þús. gyðingum, var að-
eins ætlað 45% landsins, svona
var nú réttlætiskennd S.þ. á þess-
um tíma.
í kjölfari ályktunar S.þ.
magnaðist ófriðurinn í Palestínu:
Hemaðarsamtök zíonista reyndu
að tryggja ályktun S.þ., með því
meðal annars að eyða palestínsk-
um byggðum sem lágu í nágrenni
gyðingabyggða. Þau skipulögðu
árásir á palestínsk þorp og hröktu
þúsundir Palestínumanna frá
heimilum sínum. Þegar að því
kom að samtök zionista lýstu yfir
stofnun ísraelsrikis árið 1948
höfðu þau flæmt rúmlega
300.000 burt úr landi sínu. Eg
þarf ekki að rekja þessa sorgar-
sögu, enda yrði það of langt mál
og þeir vita sem vilja vita, hvem-
ig atburðarásin var. í dag búa Pal-
estínumenn á hluta af vestur-
bakka Jórdanárinnar og Gaza-
svæðinu, svo og í A-Jerúsalem,
sem þegar hefur verið innlimuð í
ísrael.
Þessi landsvæði hemámu
Israelar árið 1967, framgöngu
þeirra á hemámssvæðunum hefur
af mörgum verið líkt við ffam-
ferði Gestapo og SS-sveita nasist-
anna í hemumdum löndum seinni
heimsstyijaldarinnar, og það ætti
að segja sína sögu um líf Palest-
inufólksins undir stjóm þessara
ómenna. Dyggustu stuðnings-
menn Israelsmanna era Banda-
ríkjamenn, sem beijast með þeim
af alefli gegn því að þetta fólk fái
að halda einhveijum skikum af
landi sínu og stofni þar sjálfstætt
ríki. Réttlætiskennd Washington-
herranna er söm við sig.
Það liggur alveg ljóst fyrir og
hefur lengi gert að það sem skipt-
ir Hvítahúss-menn máli er að við-
komandi valdhafar séu þeim hlið-
hollir og gildir þá alls engu hvaða
fantar það era. Fyrir þessari dap-
urlegu staðreynd lokar stór hluti
mannkynsins augunum og dratt-
ast á eftir þeim eins og þægir
rakkar.
Heimurinn er sannarlega vit-
skertur.
Hvar er stuðningur Bandaríkjanna við þessa þjóð,
af hverju mynduðu þeir ekki fjölþjóðaher til þess að koma
Kínverjum burt úr Tíbet? Hvað með
Eystrasaltslöndin sem hafa verið hernumin af sovéskum
kommúnistum í hálfa öld sem og
öll A-Evrópa?
ERLENDAR BÆKUR
Klerkur þýsku
bændauppreisnarinnar
The Collected Works of Thom-
as Muntzer, ed. by Peter Mat-
heson, T&T Clark, (xiii - 490
pp),£ 24,95.
í Edinborg var 1988 út gefið í
enskri þýðingu safn úr ritum Thom-
as Miintzer, eins og birst höfðu
1968 í útgáfu Gunther Franz,
Schriften und Briefe. I ritdómi um
ritsafhið í History, í júní 1990,
sagði: „...í stórum hluta þessa rit-
safns, en um þriðjungur þess eru
bréf, kemur Muntzer ekki fyrir
sjónir sem uppstökkur eldibrandur
eins og í arfsögnum. Mtintzer þessi
ritar bréf af hlýju og alúð og er um-
hugað um heilsu vina sinna, og hjá
honum er jafhvel leitað ráða gegn
hálsbólgu. Þessi þægilegi, ljúfi
Múntzer er fræðimaður, bókaunn-
andi og kristinn menntamaður,
„guru“ og hrókur í félagshóp (soci-
al circle). Samt sem áður örlar á
hinum byrsta Muntzer hinnar stein-
runnu ímyndar í bréfunum, - til
dæmis í hinu valdsmannlega, langa
úthúðunarbréfi hans til hins kaþ-
ólska erkióvinar síns, greifans af
Manfeld, „þeirrar vanstilltu, bijál-
uðu persónu, sem þér eruð“. í liðs-
bón um þetta leyti til Friðriks vitra
bar Múntzer sig upp af lítillæti eins
og siður var: „...megi sá guðsótti og
friður, sem heimurinn hafnar, vera
með yðar kjörfiirstalegu náð“. Með
áþekkri virðingu ritaði Miintzer
1520 til Luthers sem „fyrirmyndar
og ljósgeisla vina guðs“, en þau orð
benda til, að Múntzer hafi staðið
rótum í þýskri dulhyggju miðalda.
(Skref af skrefi) sagði Mtintzer skil-
ið við þá ,,fyrirmynd sína og ljós-
geisla“: „Eg vildi finna lyktina af
yður stiknandi í potti hroka yðar“...
Hin þýska guðsþjónustubók
Mtintzers (1523-24) til afnota í All-
stedt fylgdi nær (út í æsar) róm-
versk-kaþólskum messusiðum. Það
hlaut ef til vill ekki fyrir Thomas
Muntzer að liggja að verða bylting-
armaður. I þann mund sem fram-
sæknir á Þýskalandi lofsungu
sveitamanninn sem „hinn göfuga
villimann" ritaði Mtintzer um
„ruddaskap... fáfræði og hræsni" al-
múgamannsins. í nokkru tilliti voru
meginviðhorf Mtintzers til guð-
fræði ffernur af toga hefðar og mið-
alda en Luthers, sem síðar varð
óvinur hans. Helsta kristffæðilegt
hugtak Mtintzers var „hinn bitri
Kristur", - Kristur, sem fylgja bar
„í örvílnan og þyngsta mótlæti“,
svo að tilbiðjandinn hlaut eins kon-
ar réttlætingu fyrir sakir þjáningar,
og það hugtak stóð rótum í guð-
rækni miðalda og hinni síðmiðalda-
legu „eftirbreytni eftir Kristi".
ego
Alþýðublaðið flutti mikil tíð-
indi á fostudaginn var eins og
jafhan áður. A forsíðu gat að líta
þessa ffétt:
„An samráðs við borgarstjóra
Það var ekki haft samráð við
borgarstjóra, þegar upphituðu
vatni úr Þingvallavatni var bland-
að saman við hitaveituvatn á höf-
uðborgarsvæðinu. Það var þáver-
andi hitaveitustjóri sem tók
ákvörðun um blöndunina.
„Eg tek ákvörðunina sjálfur,
en byggi á athugunum sérstakra
kunnáttu- og fagmanna,“ segir Jó-
hannes Zoega, fyrrverandi hita-
veitustjóri, í samtali við Alþýðu-
blaðið.
Jóhannes segir að vatnið hafi
verið hitað upp á Nesjavöllum og
flutt í tönkum til Reykjavíkur þar
sem það hafi verið blandað hita-
veituvatni í leiðslum. Erfitt hafi
reynst að líkja eftir raunveraleika
á tilraunastofu. „Jafnvel vönduð-
ustu tilraunir geta bragðist," segir
Jóhannes.
„þetta er ekki óviðráðanlegt
dæmi. Útfellingamar era tiltölu-
lega lausar en þetta getur valdið
óþægindum í nokkra mánuði,"
segir Jóhannes Zoega.“
Þetta finnst Þrándi mikil frétt
og merkileg og von að Alþýðu-
blaðið hafi hana efst á sinni for-
síðu. Það nær auðvitað engri átt
að hitaveitustjórinn ákveði án
nokkurs samráðs við sjálfan borg-
arstjórann hvemig hitaveituvatnið
er blandað. Það er beinlínis for-
kastanlegur dónaskapur að taka
vísindalegar rannsóknir ffam yfir
hugsanlegan vilja eða skoðanir
Blandað
án
samráðs
borgarstjóra, fyrir nú utan pólit-
ískar afleiðingar slíkrar ráðstöf-
unar.
Hafnfirðingar era sósíal-
demókratískari í sér en aðrir
landsmenn og hafa sett fjörðinn „í
A-flokk“ eins og sagt er með því
að kjósa yfir sig hreinan meiri-
hluta Alþýðuflokksins. Sjálfstæð-
isflokkurinn ræður aftur á móti
öllum öðram sveitarfélögum á
höfuðborgarsvæðinu. Ef hita-
veitustjóri hefði sýnt nauðsynlega
aðgæslu í starfi hefði hann hringt
í borgarstjóra og átt við hann eft-
irfarandi samtal:
„Sæll og blessaður. Þetta er
Jóhannes Zoega hjá Hitaveitunni.
„Sæll Jóhannes minn,“ svarar
Davíð góðlega.
„Mér datt í hug að spyija þig
hvort ég mætti blanda Þingvalla-
vatni í hitaveituvatnið.“
„Þingvallavatni. Til hvurs?“
spyr Davíð á móti og er nú stuttur
i spuna.
„Til að drýgja vatnið og gá
hvað gerist.“
„Hvað getur gerst?"
„Það geta orðið innfellingar,
útfellingar, niðurfellingar, upp-
fellingar og áreiðanlega brottfell-
ingar. Vatnið fellur á brott úr píp-
unum.“
„Get ég þá ekki farið í bað?“
„Við mundum nú sjá til þess
að fellingamar kæmu frarn á fyr-
irfram völdum stöðum."
Þá glaðnar yfir borgarstjóran-
um sem sér um leið að hann getur
launað vissum aðilum lambið
gráa.
„Þú segir nokkuð. Er ekki
hægt að lækka kratarostann í
Hafhfirðingum, kæla þá virkilega
niður?“
„Jú,jú,“ svarar Jóhannes.
„Þú verður þá að vera akkúrat
eins og strákamir við Persaflóann
og hitta nákvæmlega á Hafhar-
fjörð, helst af öllu skrifstofuna hjá
Guðmundi Áma sjálfum. Þú skalt
eiga mig á fæti ef þú kælir niður
okkar menn í Kópavogi eða
Garðabæ.“
„Já, já, ég skal sjá til þess að
þeir sleppi alveg.“
Samkvæmt ffétt Alþýðu-
blaðsins tók hitaveitustjórinn sér
óverðskuldað frelsi til að taka
ákvarðanir án samráðs við borg-
arstjóra með afleiðingum sem all-
ir þekkja. Kópavogsbúar, sem era
að sönnu dálítið framsóknar-
blandaðir í sínum meirihluta,
máttu þola órétt af hitaveitunni.
Garðbæingar lentu algerlega
óverðskuldað í sömu hremming-
unum.
Svona hegðun nær auðvitað
engri átt; taka ákvörðun án þess
að spyija borgarstjórann! Era því
virkilega engin takmörk sett sem
óbreyttir hitaveitustjórar halda að
þeir geti leyft sér?! -Þrándur.
Þriðjudagur 12. febrúar 1991 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5