Þjóðviljinn - 23.03.1991, Síða 15

Gunnar Guðbjartsson var
góður bóndi og mikill félagsmála-
frömuður, skarpgáfaður og glögg-
ur, enda sjást spor hans víða í ís-
lensku þjóðfélagi. Gunnar hóf
nám við Bændaskólann á Hvann-
eyri árið 1937 þá tvítugur að aldri
og skrifaðist út sem búfræðingur
árið 1939. Hann var afburðar-
nemandi og mjög virkur í félags-
lífmu. Þar hefur hann vafalaust
fengið þjálfun í félagsmálum sem
í fyllingu tímans bar svo góðan
ávöxt, þótt ekki sé rétt að gera lít-
ið úr þeirri þjálfun sem hann trú-
lega hefur fengið í ungmennafé-
laginu sínu. Hugur Gunnars mun
hafa staðið til frekara búfræði-
náms. En búfræðinám á háskóla-
stigi stóð mönnum ekki til boða á
íslandi þegar hann lauk búfræði-
prófi og allar leiðir í útlenda skóla
lokuðust vegna striðsins. Gunnar
mun alla ævi hafa harmað þessi
málalok.
Á Hvanneyri er gefið út
skólablað sem Kvásir heitir. Þeg-
ar Gunnar var í skólanum kom
blaðið út annan hvom laugardag
og var að sjálfsögðu handskrifað.
I Kvási frá þessum tíma var af
mikilli alvöru rætt um landsmál,
einkum þau sem vörðuðu dreif-
býlið. Þó að ungu mennimir hafí
að sjálfsögðu slegið á léttari
strengi, þá ræddu þeir einnig um
eilífðarmál. í Kvási frá 12. nóv-
ember 1938 skrifaði Gunnar tvær
greinar. Önnur greinir fjallar um
að mönnum sé nauðsynlegt að
hugsa bæði um eilífðarmál og hið
daglega amstur. Greininni lýkur á
þessum orðum:
„Eg hygg að sá maður sem
telur sig ekki varða neitt um þessa
litlu jörð, hafi látið töfrabláma
næturhiminsins heilla sig og
draga hugsun sína frá því raun-
vemlega hlutverki, sem mannin-
um er falið að leysa af hendi á
jörðinni, til þess að geta öðlast hin
miklu verðmæti eilífa lífsins.“
Ætli að það fari fjarri að
Gunnar hafi i raun verið að setja
lífsstefnu sina á pappír, líklega
óafvitandi. í sama blaði segir
hann einnig:
„Mér finnst það undarleg
kaldhæðni örlaganna að það fólk
sem erfiðar mest hafði oft og tíð-
um minnstan arð af vinnu sinni og
MlNMNG
Gunnar Guðbjartsson
fyrrverandi formaður Stéttarsambands bænda
Fæddur 6. júní 1917 - Dáinn 17. mars 1991
stundum ekkert nema örvæntingu
vonbrigðanna.“
Það er sjálfsagt engin tilviljun
að ungi maðurinn sem skrifaði
þetta varð seinna formaður Stétt-
arsambands bænda og barðist öt-
ullega fyrir bændafólkið sem erf-
iðaði mest. Gunnar þekkti bæði
björtu og dökku hliðar lífsins í
sveitunum. Hann skynjaði áreið-
anlega og fann til með fólkinu
sem varð að flytja af jörðum sín-
um, þar sem það hafði erfiðað alla
ævi og þar sem það átti djúpar
rætur, flytja og finna „ekkert
nema örvæntingu vonbrigðanna“.
Gunnar Guðbjartsson reyndist
gamla skólanum sínum, Bænda-
skólanum á Hvanneyri, ávallt vel.
Um langt árabil kom hann nær
því á hverju ári og flutti fyrirlestra
um félagsmál bændastéttarinnar
og kjaramál. Fyrir þann hóp nem-
enda sem útskrifuðust síðast úr
búvísindadeild skólans flutti hann
flokk vandaðra erinda um félags-
mál. Búvísindadeildin veitir nem-
endum sínum þá kennslu á há-
skólastigi sem hugur Gunnars
stóð til í æsku. Árið 1989 varð
Bændaskólinn 100 ára. Þá söfh-
uðu gamliur nemendur skólans fé
fyrir myndarlegri afmælisgjöf,
sundlaug. Gunnar var formaður
nefndarinnar sem sá um söfnun-
ina og sá um að koma lauginni á
sinn stað fyrir afmælið. Hann
gekk að þessu með sömu atorku
og önnur störf sem honum voru
falin um ævina.
Eitt af síðustu verkum Gunn-
ars var að boða mig á fund nefnd-
arinnar og gera grein fyrir upp-
gjörinu vegna sundlaugarinnar.
Samtals gáfu fyrrverandi nem-
endur sundlaug og mannvirki
með henni fyrir um 5 miljónir
króna. Ég tel að ekki sé á aðra
hallað þótt því sé haldið fram, að
þáttur Gunnars í afmælisgjöfinni
hafi verið meiri en annarra.
Bændaskólinn á Hvanneyri
vill votta minningu Gunnars virð-
ingu og þakka störf hans í þágu
skólans. Væri vel ef margir væru
hans makar.
Við Gerður sendum Ásthildi,
bömum, tengdabömum og öðmm
ástvinum hugheilar samúðar-
kveðjur.
Sveinn Hallgrímsson
„Engum var Kári líkur“.
Þessa samlíkingu hafði Ami Jón-
asson, áratuga samstarfsmaður
Gunnars Guðbjartssonar, í upp-
hafi ræðu sinnar í afmælishófi
sem ferðamannahópur hélt Gunn-
ari sjötugum í Lahnstein við RJn
fagurt júníkvöld 1987. „Það fæð-
ist bara einn svona Islendingur á
öld,“ sagði annar náinn kunningi
Gunnars við mig. Og þótt hver
maður sé að vísu einstakur á sinn
hátt, munu flestir sem kynntust
Hjarðarfellsbóndanum væntan-
lega hafa getað tekið undir þessar
samlíkingar, jafnvel eftir stutt
kynni. Fáir menn komu sjálfum
mér jafn oft og skemmtilega á
óvart og Gunnar, bæði með hæfi-
leikum sínum og yfirburða þekk-
ingu, og eins vegna þess að ýmsar
einlægari og léttari hliðar per-
sónuleikans opnuðust ekki fyrr en
óvænt og skyndilega. Og þá var
hann öllum mönnum fyndnari og
hugkvæmari og hafði lúmskt
gaman af að þræða ítrustu einstig-
in.
Ánægjulegast og eftirminni-
legast varð mér þó eflaust að sjá
Gunnar Guðbjartsson, þegar svo
vildi til, áður en kunningsskapur
okkur hófst að marki, er þeir
feðgar á Hjarðarfelli tóku þátt í
björgunaraðgerðum i Gæshólagili
í Kerlingarskarði vorið 1979 og
losuðu mig og unga dóttur hætt
komin úr langri prísund iss og
kulda. Verður sú aðstoð aldrei
fullþökkuð. Síðar urðum við
Gunnar starfsfélagar um nokkurra
ára skeið í Bændahöll, þar sem
handleiðsla og ráðgjöf hans
reyndist mér ómetanleg eins og
öðrum. Gunnar vann langan
vinnudag, gerði strangar kröfur til
sjálfs sín og eyddi ekki deginum i
snakk eða gamanmál, en ýmsar
rabbstundir okkar í næði að lokn-
um erli dagsins á gömlu skrifstof-
unni hans, sem þá var orðin min,
eru með sterkustu minningum
þaðan.
Gunnar Guðbjartsson eignað-
ist bæði samheija og andstæðinga
um ævina, en úr báðum hópum
heyrðust mörg orð um þá sterku
eiginleika og stefnufestu sem
greindu Gunnar frá öðrum sam-
ferðamönnum. Hann var víð-
kunnur fyrir að vera einn talna-
gleggsti maður sem menn höfðu
hitt. Skarpskyggni hans og minni
var viðbrugðið, en auk þess bjó
hann yfir óvenju djúptækri þekk-
ingu og reynslu, sem bæði snerti
hörðustu lífsbaráttu venjulegra ís-
lendinga til sjávar og sveita og þá
stjómun og viðhöfn sem tilheyrir
æðstu stofhunum mannfélagsins.
Gunnar naut stuttrar, form-
legrar skólagöngu, en hlaut stað-
gott þjóðlegt veganesti hjá for-
eldrum sínum, Guðbröndu Þ.
Guðbrandsdóttur og Guðbjarti
Kristjánssyni. Heimilið var í
þjóðbraut og Gunnar mótaðist af
kjammiklu, fjölfróðu fólki, auk
viðkynningar við litríkan hóp
ferðamanna sem höfðu viðdvöl
eða gistingu á bænum, en þar var
líka um árabil simstöð sveitarinn-
ar og einu símtækin. Gunnar
stundaði búskap á Hjarðarfelli í
Miklaholtshreppi á Snæfellsnesi
um fjögurra áratuga skeið, eða allt
til 1982, er synir hans tóku við
búi, en var snemma trúað fyrir
ýmsum ábyrgðarstörfum, og
starfsvettvangur hans að verulegu
eða öllu leyti í Reykjavík þegar
yfir lauk. Gunnar var þó gagn-
kunnugur í öllum héraðum lands-
ins og varla aðrir íslendingar sem
vissu deili á jafn mörgum einstak-
lingum í bændastéttinni eða vora
persónulega kunnugir þeim eins
og hann.
Gunnar var forgöngumaður
um fjölmörg málefni i heimahér-
aði og lét síðan til sín taka á lands-
vísu. Hann tók snemma þátt í
starfi ungmennafélaganna og var
formaður Ungmennasambandsins
á Snæfellsnesi 1942-46. Eitt
fyrsta opinbera verkefhi Gunnars
var að standa fyrir fjárskiptunum
og skipuleggja þau í sínu héraði
1949.
Hann var í stjóm Búnaðar-
sambands Snæfellinga í 36 ár, var
kjörinn fulltrúi Snæfellinga áram
saman innan Búnaðarfélags ís-
lands og Stéttarsambands bænda,
sat stofnfund þess 1945 og var
kjörinn fulltrúi á flesta aðalfundi
siðan, formaður þess árin 1963-
1981.
Hann sat í mörgum stjómum
fyrirtækja, samtaka og stofnana
landbúnaðarins, naut til þess
fyllsta trúnaðar, enda löngum
treyst á leiðsögn hans og forystu.
Má þar telja Kaupfélag Borgfirð-
inga, Áburðarverksmiðju ríkisins,
Stofnlánadeild landbúnaðarins,
Bændahöllina, Lífeyrissjóð
bænda, Bjargráðasjóð, Mjólkur-
samsöluna í Reykjavík, Sex-
mannanefhd og síðast en ekki síst
Framleiðsluráð landbúnaðarins,
en þar átti hann sæti frá 1963-79
og var framkvæmdastjóri þess
1980-87. Gunnar sat í miðstjóm
Framsóknarflokksins í tæp 20 ár,
var varaþingmaður Vesturlands
1959-71 og sat þá um hrið á Al-
þingi.
Af öllum þessum trúnaðar-
störfum hygg ég þó að Gunnari
hafi þótt einna vænst um starf sitt
í þágu skólabygginganna í Lauga-
gerði i Eyjahreppi 1960-65 og
rafvæðinguna sem tengdist þeim
framkvæmdum. Eyddi hann mikl-
um tíma og orku i þessi málefni,
sem vora honum afar hugleikin,
eins og allt annað sem miðaði að
þvi að jafha hag, aðstöðu og
möguleika sveitafólks og dreif-
býlisbúa yfirleitt til jafiis við aðra
landsmenn.
Eftirlifandi eiginkona Gunn-
ars Guðbjartssonar er Ásthildur
Teitsdóttir frá Eyvindartungu í
Laugardal, Ámessýslu, en þau
giftust 6. júní 1942, á 25 ára af-
mælisdegi Gunnars. Hlýleiki
hennar, kímni og fáguð ffamkoma
fullkomnaði myndina af Gunnari,
og brá oft öðrum blæ á ffamkomu
hans en þá sem menn vora etv.
vanastir.
Böm þeirra era sex , tveir
synir búa félagsbúi á Hjarðarfelli,
Guðbjartur, maki Harpa Jónsdótt-
ir, og Högni, maki Bára Finn-
bogadóttir; Sigríður býr í Paris,
maki Michel Sallé; Hallgerður
býr í Stykkishólmi, maki Sturla
Böðvarsson; Teitur býr í Reykja-
vík, maki Guðbjörg Bjarman og
Þorbjörg býr á Egilsstöðum, maki
Steinþór Egilsson.
Samferðin varð styttri en við
vonuðum, eftir að óvæginn sjúk-
dómur sá tók völdin sem leiddi til
dauða Gunnars.
Fjölskyldu hans og vanda-
mönnum votta ég innilegustu
samúð.
Ólafur H. Torfason
Auglýsingar
Utboö
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar, f.h. Gatnamála-
stjórans ( Reykjavík, óskar effir tilboðum ( útvíkkanir og
lagfæringar gatnamóta á Bústaðavegi og Bæjarhálsi
við Höfðabakka.
Helstu magntölur eru:
Gröftur u.þ.b. 5.600 rúmm
Fyllfngar u.þ.b. 3.300 rúmm
Púkk u.þ.b. 3.300 m
Verkinu skal lokið fyrir 1. september 1991.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri, Fríkirkju-
vegi 3, Reykjavfk, frá og með þriðjudeginum 26. mars
gegn kr. 15.000,- skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á sama staö miðvikudaginn 10.
apríl kl. 14.00.
INNKAUPASTOFNUN REVKJAVÍKURBORGAR
Frlkirkjuvegi 3 - Sími 25800
Utboð
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar, f.h. Gatnamála-
stjórans i Reykjavik, óskar eftir tilboðum í gerð 2 heimtr-
aða að raðhúsum við Sogaveg.
Helstu magntölur eru:
Uppúrtekt u.þ.b. 1.200 rúmm
Fyllingar u.þ.b. 1.000 rúmm
Undirbúningur undir malbik
og hellur u.þ.b. 1.000 ferm
Verkinu skal lokið fyrir 1. ágúst 1991.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri, Fríkirkjuvegi
3, Reykjavík, frá og með þriðjudeginum 26. mars gegn kr.
15.000,- skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað miðvikudaginn 3. apr-
(I kl. 14.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 - Sími 25800
Útboð
Síða 15
Innkaupastofnun Reykjavikurborgar, f.h. Gatnamála-
stjórans i Reykjavík, óskar eftir tilboðum í gatnagerð og
lagnir á nokkrum stöðum í vesturhluta borgarinnar.
Helstu magntölur eru:
Uppúrtekt u.þ.b. 7.800 rúmm
Fyllingar u.þ.b. 6.900 rúmm
Holræsl u.þ.b. 260 m
Undirbúningur
fyrir malbikun u.þ.b. 11.000 ferm
Verkinu skal lokið fýrir l.september 1991.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri, Fríkirkju-
vegi 3, Reykjavík, frá og með þriðjudeginum 26. mars
gegn kr. 15.000,- skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað fimmtudaginn 11.
apríl kl. 14.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Frlkirkjuvegi 3 - Simi 25800
Þjóðviljinn Laugardagur 23. mars 1991