Þjóðviljinn - 16.08.1991, Blaðsíða 15

LGARMENNINGIN
- Er þelta gömul og gróin
kvikmyndahátíð?
- Rúðuborgarhátíðin hefur
verið haldin síðan 1988. Þetta er
árleg hátíð sem stendur frá 11.-
22. mars. Næsta ár verða sýndar
fjölmargar íslenskar kvikmyndir.
I mars í ár voru engar íslenskar
myndir sýndar. Þá var mér sagt
að ekki væri hægt að fá neinar
frambærilegar myndir. Þess
vegna finnst mér sérlega ánægju-
legt að geta sýnt myndarlega ís-
lenska kvikmyndadagskrá næsta
ár. Mér finnst alveg nauðsynlegt
að Island sé með í þessari hátíð
sem fullgildur aðili.
^Hugmyndin á bakvið þessa
hátið er sú að með því að halda
sérstaka kvikmyndahátíð fyrir
norrænar kvikmyndir getum við
náð þeim út úr skugga banda-
rískrar kvikmyndaframleiðslu. A
bakvið þetta stendur nokkuð stór
hópur sem býr í Rúðu og starfar í
tengslum við kvikmyndir. For-
stöðumaður kvikmyndahátíðar-
innar er leikstjóri, hann á tvö stór
kvikmyndahús í bænum. Sjálf er
ég af norskum ættum og hef þess
vegna ferðast um Norðurlöndin.
Móðir mín var norsk og þegar
við erum á ferð saman þá spyrj-
um við alltaf hvar muni leynast
kvikmyndir þessa lands sem við
nú ferðumst um. Franskir áhorf-
endur þekkja í besta falli Berg-
man og Dreyer, það eru reyndar
margir sem ekki gera það. Þess
vegna urðum við hrifin af þeirri
hugmynd að halda norræna kvik-
myndahátíð. í Berlín og Cannes
og á á fjölmörgum öðrum kvik-
myndahátíðum má auðvitað sjá
norrænar myndir en það er lítið
af þeim, þær hverfa í skuggann.
Það koma alltof margar kvik-
myndir frá Ameríku.
- Eru islenskar kvikmyndir
nógu góðar?
- Sú spuming er alltaf vak-
andi þegar Norðurlöndin eru
annars vegar og það er vegna
þess að til að byrja með voru
norrænar kvikmyndir ansi sér-
stakar. Þegar við fórum af stað þá
var spurt að þessu um öll Norð-
urlönd. Hvers vegna hafiði
áhuga á kvikmyndunum okkar?
Þær em hreint ekki góðar! Þið
emð frá Frakklandi sem er höf-
uðstaður kvikmyndalistarinnar.
Við fómm nú samt af stað með
Rúðuhátíðina árið 1988 og á
einni viku fengum við 10.000
áhorfendur. Rúðuborg hefur líka
þá sérstöðu að saga hennar teng-
ist Norðurlöndunum. Þá er ég
auðvitað að meina Normandí og
Víkingana og allt það. Það er
kannski þess vegna sem franskir
áhorfendur em forvitnir. A því
gmndvallast þessi árlega kvik-
myndahátið. Hátíðargestum
Qölgar ár frá ári svo að áhuginn
er fyrir hendi og hann er vaxandi.
- Er þetta mannfræðilegur
áhugi eða forvitni um sérkenni-
leg þjóðfélög?
- Nei það held ég ekki. Hluti
af skýringunni liggur í því hve
lítið menn vita um Norðurlönd í
Frakklandi. í kvikmyndahúsun-
um gefst mönnum kostur á að
uppgötva þessi lönd. Það er mjög
algengt að menn blandi þeim
saman. Það kemur þeim
skemmtilega á óvart að á Norð-
urlöndunum skuli reyndar vera
ýmiss konar munur og hægt að
greina þau sundur á ýmsa vegu.
Finnskar kvikmyndir reynast
vera töluvert öðmvísi en sænsk-
ar, margvíslegur munur á norsk-
um dönskum og íslenskum. Fyrir
okkur hefur þetta þá þýðingu að
áhorfendur horfa mun betur á
myndimar. Þeir muna líka miklu
betur eftir þeim vegna þess ama.
Islenskar kvikmyndir hafa
reyndar fallið sérlega vel í kram-
ið vegna þess að i augum Frakka
em þær veruleg tilbreyting frá
hinum löndunum og heimur ls-
lendingasagna er að sjálfsögðu
heillandi. Að sjálfsögðu sýnum
við sagnakvikmyndir.
- Eru Frakkar hrifnari af
blœbrigðum í menningu heldur
en Bandarikjamenn?
- Það held ég að sé alveg
ótvírætt. Eitt hefur mér fundist
merkilegt að uppgötva hér. Kvik-
myndir sem framleiddar em á
einhverju Norðurlandanna em
mjög sjaldan sýndar í hinum
Norðurlöndunum. Ég hélt að
kvikmyndir sem framleiddar em
í þessum löndum væm stöðugt á
ferðinni hjá nágrönnunum.
Norðurlandabúar geta hins vegar
þyrpst til Rúðuborgar til þess að
sjá kvikmyndir nágrannaland-
anna. Það er undarlegt. Að mínu
mati þurfa Evrópubúar að berjast
gegn ameríska kvikmyndaflóð-
inu. Amerísku kvikmyndimar
em alltof margar. Mér er sagt að
90% af þeim kvikmyndum sem
sýndar em á íslandi séu amerísk-
ar. Ég held að þið mynduð græða
á því að sjá spánskar kvikmynd-
ir, franskar, þýskar og enskar. í
Frakklandi þurfum við þess að
sjálfsögðu líka. Evrópuþjóðimar
eiga að vera sjálfstæðar og
standa á sínu. Mér er að sjálf-
sögðu kunnugt um að peningam-
ir skipta miklu máli í þessu sam-
bandi. Það er hins vegar ekki síð-
ur mikilvægt að halda áfram að
gera eitthvað og þó að það sem
við emm að gera hafi auðvitað
engin úrslitaáhrif þá verður vart
við það ef menn vinna hver að
sínu, rækta garðinn sinn eins og
þar stendur.
- Hvernig hefur gengið að
velja islenskar kvikmyndir fyrir
dagskrána?
- Við ætlum að gera vemlega
mikið úr þessum íslensku kvik-
myndum. Þetta er fimmta kvik-
myndahátíðin og á hverju ári er
þetta prófraun. Við vitum aldrei
hvar við höfum franska áhorf-
endur. A hverju ári verðum við
að finna góða og spennandi dag-
skrá og það er mikil vinna.
- Hefurðu fundið eitthvað
nýtilegt?
- Hugmyndin er sú að byrja á
tíma þöglu myndanna á Islandi. 1
Frakklandi hafa menn ekki hug-
mynd um það hve snemma kvik-
myndagerð hófst á íslandi. Við
höfum sýnt þöglar myndir frá
hinum Norðurlöndunum og nú er
komið að Islandi. Að sjálfsögðu
verðum við með kvikmyndir sem
fara inn í samkeppni en á ís-
lensku dagskránni vona ég að við
verðum með að minnsta kosti tíu
til fimmtán kvikmyndir I fullri
stærð.
- Ertu búin að velja ein-
hverjar?
- Ég er ekki búin að velja
þær allar svo að ég vil ekki fara
nánar út í það. Það verður ekkert
um það sagt fyrr en valinu er lok-
ið. Það er líka ætlunin að vera
með margar heimildamyndir.
Franskir áhorfendur hafa mjög
gaman af heimildamyndum.
Þessi eyja er líka svo falleg að
hún er yndislegt viðfangsefni.
Mér er líka sagt að frönskum
ferðamönnum íjölgi hér á Iandi.
Við fórum reyndar, eftir fyrstu
kvikmyndahátíðina, á þá ferða-
skrifstofu í París sem sér aðal-
lega um ferðir til íslands og
spurðumst fyrir og var sagt að
eftir þessa hátíð hefði ferðalöng-
um til íslands fjölgað um fjörtíu
manns þar á bæ það árið. Þetta
held ég að geti vel orðið mikil-
vægt fyrir Islendinga. Kvik-
myndir eru nú einu sinni þannig
gerðar að þær vekja iðulega með
mönnum löngun til þess að
heimsækja landið sem menn hafa
séð á tjaldinu. Samband Islend-
inga við náttúruna heillar Frakka
líka alveg sérstaklega. Það er
nokkuð sem kemur skýrt fram í
kvikmyndunum. Líf ykkar verð-
ur öðru vísi vegna skammdegis-
ins og bjartra sumamótta. Fyrir
okkur er það áhugavert að fólk
sem býr ekki lengra frá okkur en
þetta skuli búa við svona ólíkar
aðstæður. I skóla lærum við ekki
neitt um Norðurlöndin. Það er í
sjálfu sér fáránlegt. Við vitum
ekkert um sögu þessara landa hér
í norðri. Ég rakst á mynd um
stjómskipun íslands og hana
ætla ég að sýna. Mig langar til
þess að ná inn í þessa kvik-
myndahátíð sögu, landafræði og
list. Það eru þeir þrír þættir sem
ég hef áhuga á.
- Ætlið þið að gera eitthvað
úr ferðum franskra sjómanna við
slrendur Islands í byrjun aldar-
innar?
- Já. Ég hef talað við Elínu
Pálmadóttur sem skrifaði bók um
það efni. Bók hennar verður
þýdd á frönsku. Því miður verður
hún sennilega ekki tilbúin fyrir
kvikmyndahátíðina. Við ætlum
að gera nokkuð úr þessu atriði.
Það er til frönsk, þögul mynd frá
1924 sem fjallar um þetta mál og
hana tókst mér ekki að finna en
hvað heldurðu að lslendingar
dragi upp úr pússi sínu annað en
prýðiseintak af þessari mynd!
Þetta er saga af sjómönnum frá
Bretagneskaga sem koma til ís-
lands um síðustu aldamót og það
er sorgleg saga vegna þess
hræðilega aðbúnaðar sem var á
þessum mönnum. Um þetta hef
ég lesið nokkrar bækur í Frakk-
landi og ég hlakka til að lesa bók
Elínar Pálmadóttur. Mér er
reyndar sagt að þar sem franskir
sjómenn voru mest við strendur
íslands hafi fæðst ófá böm sem
voru allfrönsk í útliti. Hvað sem
því líður þá eiga þessar þjóðir
þama sameiginlega sögu sem rétt
er að halda á lofli. Frökkum er
hins vegar ekki kunnugt um
þessi tengsl.
- Viltu ekki segja mér frá
neinum kvikmyndum sem þú hef-
ur valið til sýningar á kvik-
myndahátiðinni?
- Ég hef séð kvikmynd Frið-
riks Þórs - Böm náttúmnnar og
mér þótti hún góð. Það em hins
vegar nokkrar kvikmyndir sem
ekki er enn lokið og ég bíð eftir
að fá að sjá þær. Lokaákvarðanir
verðum við að vera búin að taka í
desember. Þessa vikuna hef ég
reyndar mest verið að skoða
heimildamyndir. Það er miklu
erfiðara val vegna þess að það
þarf að horfa á svo margar mynd-
ir. Sumar þeirra em of langar,
aðrar em með of miklum texta.
Það skiptir máli gagnvart frönsk-
um áhorfendum vegna þess að
allur texti verður þýddur.
Það er mikilvægt að Island
gleymist ekki í þessu samstarfi
um Norðurlönd. Ég er reyndar
búin að skrifa Forseta íslands og
bjóða henni á hátíðina. Ég vona
innilega að hún sjái sér fært að
mæta.
- Er eitthvað sem þú vilt
segja að lokum?
- Það væri þá helst að Rúðu-
borgarhátíðin er tvímælalaust
mikilvæg fyrir norræna kvik-
myndagerð. Á siðustu hátíð
mættu 25.000 manns. Á hverju
ári höfum við selt tvær myndir
áfram til dreifingar. í Rúðuborg
morar allt af fréttamönnum og
dreifmgaraðilum á kvikmynda-
hátíðinni og þar em Norður-
landabúar einir á sviðinu. Það
þýðir ekkert að vera að gaufast
með eina og eina mynd á bakvið
Ameríkanana í Cannes og á öðr-
um slíkum samkundum.
-kj
Föstudagur 16. ágúst 1991 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA15