Þjóðviljinn - 28.09.1991, Page 1

Bankamir
afvegaleiða
umræðuna
Friðrik Sophusson fjármála-
ráðherra ásakar bankana
um að afvegaleiða umræð-
una um vaxtamál með því að
taka vexti bankavíxla útúr
heildarmyndinni. íslandsbanki
og Landsbanki hækkuðu á ný
forvexti bankavixla sinna á
miðvikudag. Þetta gerðist í
kjölfar þess að fjármálaráðu-
neytið lækkaði vexti á ríkisvíxl-
um um eitt og hálft prósent.
Bankarnir bjuggust við meiri
lækkun. Ríkið vill hinsvegar sjá
lækkun almennra útlánsvaxta
áður en forvextir ríkisvíxla
verða lækkaðir meira.
Friðrik sagði í gær að það
væri ekki rétt að vextir ríkisvíxla
hefðu verið miðaðir við vextina á
bankavíxlunum þar sem þeir hafa
ætíð verið miðaðir við vexti á al-
mennum víxillánum, það er að
segja útlánsvöxtum bankanna.
Bankavíxlamir eru innlánsform
hjá bönkunum og því bankanna
hagur að lækka vextina. Hann
bætti við að bankavíxlamir muni
í ár nema um 5 miljörðum króna
miðað við 150 miljarða króna út-
lán bankanna. „Bankavíxlamir
em því mjög lítið brot af lána-
starfsemi bankanna og lækkun
vaxtanna, auk þess leið bankanna
til að auka vaxtamun. Þannig em
sumir bankanna að afvegaleiða
umræðuna um þessi mál,“ sagði
Friðrik.
Bankamir þurfa hærri vexti á
sínum víxlum til að þeir seljist í
samkeppni við rikið og var þeim
því ekki stætt á öðm en að hækka
vextina á bankavíxlum, sagði
Tryggvi Pálsson bankastjóri Is-
landsbanka.
Honum kemur það spánskt
fyrir sjónir að ríkið skuli ekki
lækka forvextina meira núna, sér-
staklega í ,ljósi nýjustu spár
Seðlabanka Islands um verðlags-
þróun fram að áramótum. Friðrik
telur hinsvegar að lækkunin um
1,5 prósent hjá ríkinu hafi verið
forskotslækkun og segist búast
fastlega við því að bankamir
lækki nafhvexti á þriðjudag og
gerist það þá muni ríkið fylgja í
kjölfarið.
Amór Sighvatsson hjá Seðla-
bankanum sagði í gær að verði
ekki um neina launahækkun að
ræða í október lækki lánskjara-
vísitalan í desember, en við það
myndu lán hjá skuldurum lækka
þann mánuðinn. Ekki er búist við
að lækkunin verði nema þann
mánuð. Annars er erfitt að spá
vegna óvissu um útkomu í kjara-
samningum.
Þó reiknar Seðlabankinn með
rólegri verðbólgu það sem eftir er
árs eða 0,6 prósent hækkun í
október og 0,3 prósent hækkun
bæði í nóvember og í desember.
Þessi 1,2 prósent hækkun á þrem
mánuðum jafhgildir 4,8 prósent
verðbólguhraða miðað við eitt ár.
Ekki vildi Amór spá neinu um
framhaldið eftir áramót.
Tryggvi sagði að samfara
þessari lækkun verðbólgunnar
yrði ömgglega um lækkun nafn-
vaxta að ræða, en hinsvegar væm
ekki miklar Ííkur á raunvaxta-
lækkun á næstu mánuðum meðan
að lánsQárþörf ríkisins væri jafn-
mikil og nú. Friðrik sagði að
stóra málið nú væri að draga úr
lánsfjárþörf ríkissjóðs og að að
því væri stefht í fjárlagafmm-
varpinu.
-gpm
Svart/hvít haustlitamynd. - Mynd: Kristinn.
Stefnir í kaldan
vetur í sveitum landsins
jóðvilinn hefur heimildir
fyrir því, að í framlag ríkis-
sjóðs til uppbyggingar á
dreifikerfi Rafmagnsveitna ríkis-
ins í hinum dreifðu byggðum
landsins verði skorið niður í ekki
neitt.
Gangi það eftir þýðir það ann-
að tveggja að rafmagnsverð til
neytenda muni hækka allt að 15%
og sveitafólk og þeir sem búa á
jaðarsvæðum landsins þurfa enn
og aftur að búa við viðvarandi ör-
yggisleysi í rafmagnsmálum.
Framlag rikisins til þessa mála-
flokks hafa verið mjög mismun-
andi frá ári til árs eða frá 30 milj-
ónum og uppí 80 miljónir króna.
Kristján Jónsson rafmagnsveitu-
stjóri Rafmagnsveitna ríkisins seg-
ist ekki vita hvað framlag rikisins
verði mikið fyrir næsta ár, þar sem
ffumvaip til fjárlaga hefur ekki
enn verið lagt fram. Hins vegar sé
ekki loku fyrir það skotið að hin
ýmsu niðurskurðaráform ríkis-
stjómarinnar kunni að snerta þetta
sem og hvað annað i útgjöldum
ríksins.
Aftur á móti segir Kristján að
RARIK þuríi vemlegar fjárhæðir á
ári hveiju til uppbyggingar og end-
umýjunar á hinu stóra rafdreifi-
kerfi RARIK í hinum stóm og
dreifðu byggðum landsins. Hann
segir að nýbúið sé að gera nýja
áætlun, sem unnin var af orkuráði
RARIK og Orkubús Vestfjarða um
þörf á fjárfestingu næstu 7-10 árin
í styrkingu rafdreifikerfis í sveitum
vegna álagsaukningar og aðra um
endumýjun þess vegna aldurs. í
þessum áætlunum er tekið mið af
því hver framvindan verður í at-
vinnumálum og búsetu og fleiru
sem kann að hafa áhrif þar á.
Rafmagnsveitustjóri segir að
tjónið sem RARIK varð fyrir þegar
hundmð staura brotnuðu á Norður-
landi í ársbyijun vegna ísingar og
vegna roksins í febrúar síðastliðn-
um sé um 250 miljónir króna. Þetta
tjón mun þó ekki Ienda allt á Raf-
magnsveitum ríksins, þvi ríkissjóð-
ur mun bæta þeim upp skaðann
sem nemur 200 miljónum króna,
en afganginn, um 50 miljónir, þurfi
RARIK að taka á sig.
-grh
Spyrjið herinn
Landeigendur Eiðis við Heið-
arfjall hafa ritað umhverfls-
ráðherra bréf vegna vænt-
anlegrar sýnatöku Orkustofnun-
ar á fjallinu og segja þar að ein-
faldast og kostnaðarminnst sé að
forsvarsmenn Bandaríkjahers
svari því hvað þeir skildu eftir á
Heiðarfjalii.
I bréfi landeigenda er bent á að
þeir hafi áður skorað á ráðherra að
leita upplýsinga frá eigendum
hauganna. Þeir segjast ekki telja að
frekari sýnatökur, framkvæmdar af
Orkustoftiun í samráði við Meng-
unarvamadeild Hollustuvemdar,
svari því hvað hafi verið grafið á
fjallinu á meðan starfsemi stöðvar
hersins fór fram og eftir að henni
var lokað. „Enda mun þá á sama
hátt og okkur, skorta nauðsynlegar
gmndvallampplýsingar um inni-
hald hauganna,“ segir í bréfinu.
Landeigendur segjast því telja eðli-
legast að kostnaður við þessar at-
huganir verði sparaður ríkinu og í
stað þess verði Bandaríkjaher kraf-
inn sagna um hvað urðað hafi ver-
ið á svæðinu.
-vd.