Þjóðviljinn - 17.10.1991, Blaðsíða 6

AB í Reykjaneskjördæmi fór haustferð sína í Jökulheima
dagana 21. og 22. september. Lágskýjað var þegar haldið
var úr Kópavogi að morgni laugardagsins en fjallahlíðar
skírar og morgunninn mildur. Á Hellisheiðinni var skyggn-
ið litið en í Flóanum stytti Sigurður Brynjólfsson stundir okkar með
kjarngóðum frásögnum og fyrr en varði vorum við á Hellu.
Væta var i lofti og dimmt til
fjalla. Við héldum upp Rangárvöll
hjá Gunnarsholti og Koti og þegar
við nálguðumst Hekluveldið
skammtaði það til okkar undirfell-
in af stakri nákvæmni út úr þok-
unni. Þannig varð Fálkhamar að
sérstöku Qalli, svo kom Selsunds-
fjall í ljós - og Bjólfell. Lágfjöllin
áttu leikinn í þessu skyggni.
Þær Anna Magnúsdóttir og
Erla Ársælsdóttir eru hér á heima-
slóðum. Við rennum framhjá
Haukadal og Næfúrholti og erum
senn við brúna yfir Rangá. Við
göngum yfir hana og dáumst að
Karli Jónssyni sem kemur bílnum
klakklaust yfir þótt aðeins leifi fá-
um sentimetrum hvorum megin.
Brúarstæðið er fallegt og Oddberg-
ur filmar á myndband. Við Tröll-
konuhlaup í Þjórsá er dálítið
myndastopp og svo rennum við
niður í Fossbrekkur þar sem Rangá
er nýfædd úr sandinum í Rangár-
botnum og fellur fullsköpuð í
strengjum og smáfossum fram af
hraunhaflinu og allt er gróðri vaf-
ið.
Við ökum yfir farveg Tungnaár
neðan við Hrauneyjarfoss og yfir
vatnið þar sem það fellur út úr
stöðvarhúsinu. Rétt ofar fæðist
skoppiglaður lækur í gili ofan veg-
ar og rennur niður grasbala. Þar fá-
um við okkur nestisbita og það er
orðið þokkalega þurrt - þótt fáir
setjist.
Við höldum upp að Sigöldu og
norður á þann góða útsýnisstað yf-
ir Þórisvatnið sem er gegnt norður-
enda Vatnsfellsins. Sólin er tekin
að benda okkur á Qarlæg fjöll og
jökla. Við sjáum til Hofsjökuls og
Hágangna og í Vatnajökli heilsa
okkur Bárðarbunga, Hamarinn og
þær kæru Jöklasystur - en á kort-
um eru þær kallaðar kerlingar.
Við forum niður á stífluna í
skurðinum djúpa úr Þórisvalni nið-
ur í Sigöldulónið. Dálítið vatn
þeytist efiir honum og okkur verð-
ur starsýnt á. Fáir líta til norðurs
þar sem í víkinni var áður fyrri
einn fegursti staðurinn við Þóris-
vatn. En Lúxusinn eirir engu og
auðvitað vil ég blessað rafmagnið
frekar.
Með það höldum við áfram
suður að Fellsendavatni sem hefur
vaxið yfir veginn. Skammt fyrir
austan er kennimark þessa svæðis
- sjálfur Þóristindur. Veðrið gcrist
blíðara og við erum ókát að sólin
hitar okkur í bílnum. Við forum yf-
ir Vatnakvísl og Fossvatnakvísl og
erum við Tjaldvatn í mildasta
veðri. Það er stillilogn og „veröld
má sinn vænlcik sjá í Vatna bláum
speglum“ eins og Sigurður Brcið-
fjörð kvað.
Við reikum um svæðið og nes-
ið þar sem rústimar eru af Tjamar-
kotinu. Flugan er lítil en hún angr-
ar suma meira en aðra. Við Ampa-
hólinn riljast upp sagan um Am-
bjöm Guðbrandsson frá Króktúni á
Landi scm flutti hingað árið 1880.
Síðan em liðin 110 ár. Sagan
hermir að um mörg ár hafi Veiði-
vötn verið unaðsrcitur Ambjöms
og svo fór að lokum að hann ákvað
að flytjast hingað inneftir og þau
hjón bæði. Ekki búnaðist þeim þó
nógu vel, misstu hestinn og vom í
bjargamauð þegar sveitarmenn
komu til þeirra síðla hausts. Þau
vom flutt til byggða og er sagt að
þau hafi aldrei komið í Veiðivötn
síðan. Við drögum þann lærdóm af
sögunni að hollt sé að eiga sér
drauma en ekki alltaf ástæða til að
láta þá rætast.
Sjaldan er svo spegilfagurt í
vötnunum. Við ökum stóra hring-
inn og svelgjum í okkur undursam-
legar spegilmyndimar. „Sjáááið
vatnið þama“ segir einn - „neei -
þetta er ekki vatn - juú - það er
vatn - maður sér bara varla hvar
fjallinu lýkur og spegilmyndin
byrjar". Við látum það efiir okkur
að aka leiðina upp á fellið við
Stóra- Fossvatn og una þar enn
eina stund áður en við leggjum aft-
ur á sandinn og stefnum í Jökul-
heima. Vatnaöldur em að baki en
senn emm við í Hraunvötnum og
getum ekki annað en ekið um þau.
Það er örðugt að slíta sig frá þessu
sjónarspili.
Ur Flraunvötnum er haidið hjá
Dreka og Fonti. Skammt neðan við
Lýsing sjáum við til gíganna Mána
og Gutta sem heitir í höfúðið á
Guttormi Sigbjamarsyni jarðfræð-
ingi. Undir Lýsingi er Þröskuldur-
inn og í suður standa Buxamir í
röð. Þeir em fallegir gígar þvegnir
af vetrarfannkynngi og vorleysing-
um og rennisópaðir af kyljunni
knáu sem stundum fyllir vegi af
sandi og sverfur bíla.
Þegar inn fyrir kemur ökum
við meðfram LjósuQöllum. Sá
spölurinn teygist og teygist. Hand-
an Tungnaár er Breiðbakurinn,
voldugur fjallgarður frá Vatnajökli.
Jöklheimar — Veiðivötn
- Landmannalaugar
„Veröld má sinn vænleik sjá I Vatna bláum speglum"
og við lögðum aftur leið okkar upp
á Heimabungu. Það er svo indælt
að geta notið útsýnisins aftur! Sem
fyrr mátti sjá að við vorum í besta
veðrinu.
Svo héldum við af stað niður
sandinn og út um Heimaskarð.
Oddbergur vakti athygli okkar á
Þjórsárhraununum og við sáum í
huganum merka jarðfræðinga ferð-
ast um á reiðhjóli og grafa haffa-
mjölsbirgðir upp úr sandinum. Við
námum staðar við Þröskuldinn þar
sem vegurinn liggur hjá Pínubuxa
neðst í Lýsingi. Nær veginum
sunnan við er Nærbuxi og af hon-
um sáum við hinn eiginlega Buxa
- eða Stóra Buxa sem er stærstur
þeirra allra. Síðbuxi er svo síðastur
í suðurröðinni.
Engir voru speglar í Hraun-
vötnum. Gola var á en veðrið þó
bjart. Ferðin gekk vel niður yfir
Tungnaá hjá Sigöldu og um hádeg-
isbilið var gengið upp eftir Frosta-
staðahálsi að skoða hrauntungur
og gíga. í Landmannalaugum
snæddum við nesti og sumir fóru í
laugina en aðrir beittu fyrir sig
sumarleyfisgöngulagi og gengu á
Bláhnúk. Þeir sem syntu rómuðu
laugina og þeir sem ,upp fóru dáð-
ust að útsýninu. Úr Laugunum
lögðum við laust fyrir tjögur.
Heim var haldið um Dómadal
og farið hjá Landmannahelli sem
fúlltrúar okkar könnuðu vandlega
- en þótti ffemur tilkomulítill og
bera þess merki að þar væru
geymd hross og annar búpeningur.
I Sátu var mikið fjársafn og rekstr-
armenn önnum kafnir en við ókum
suður með Sauðleysum og yfir
Helliskvísl hjá Rauðfossafjöllum.
Vestur héldum við um Sölvahraun
allt að Þjórsá og yfir hana á Stífl-
unni. Þá ókum við upp yfir Hafið
og niður Hrossatungur þar sem svo
stórkostlegt er að horfa á Rauðá
falla niður í gjána.
Nú var ekið niður hjá Stöng og
undir Skeljafelli að Hjálparfossi og
Háifoss hló inn á ljósmyndimar.
Þaðan var rennt niður úr Þjórsárdal
hjá Dímon og Skriðufelli og niður
Gnúpveijahrepp og Skeið í fallegu
kvöldveðri. Sigurður var í essinu
sínu og sagði gamansögur.
Á Hellisheiði var dálítil rigning
sem færðist í aukana vestur Svína-
hraunið en þegar við komum í
Kópavog var að sjálfsögðu aftur
komið hið besta veður. Og það
vom þreyttir en ánægðir ferðafé-
lagar sem kvöddust að lokinni frá-
bærri ferð.
GÓP
jöklinum sem hér hefur hopað
langa leið og klúkir í hálsinum
sem tengir Breiðbakinn við Syðri
Systur.
Við fömm inn að Systrakvísl.
Nú er hún lítil og auðvelt að stikla
yfir hana við fossinn Fleygi sem
áður fleygði vatninu í glæsilegum
snúningsboga fram í farveginn.
Til norðurs sjáum við í Stafna-
skarð milli Jökulgrinda og Blá-
íjalla þar sem leiðin liggur norður í
Vonarskarð. Víða máir Vetur kon-
ungur hana með öllu út svo betra
er að ráðgast við kunnuga.
Skjótt var hlýtt í húsi og menn
snæddu bæði inni og úti. Síðan var
setið saman við spjall og söng. Páll
Ámason lék á harmoniku og að
lokum vom fáein dansspor stigin.
Loks lögðust menn fyrir og
fyrr en varði var sofið út um öll
gólf. Nokkrir höfðu lagt sig í
gamla húsinu. Lítill hópur fór í
miðnæturgöngu fram á sandinn.
Fullur máni fór um skafheiðan
himin og úti var töfrabjart. Rati og
Gnapi gnæfðu handan við Breið-
bakinn og horfðust á við Hófinn á
miðri sléttunni. Nýjafellið bar við
jökulinn breiðan og hvítan. Við
sögðum hvert öðm huldusögur og
vomm sein að laumast inn í hátt-
inn.
Um klukkan hálftíu vomm við
lögð af stað. Veðrið var engu líkt
Oddbergur filmar þegar ekið er yfir Rangá.
Morgunn i Jokulheimum.
Við rætur hans em fell við ána.
Senn erum við á móts við Mosfell
og næst fyrir ofan er Geirafell.
Hlýindin í sumar hafa örvað gróð-
urinn og nú em mosageirarnir í
Geirafelli nær samfelldar. Drjúg-
löngu síðar erum við í Heima-
skarði og sjáum til Jökulheima.
Við notum okkur veðurblíðuna
qg höldum inn yfir Heimabungu.
Útsýnið er frábært og hér sér Inga
þá máttugu rauðu meginstólpa sem
ncfndir em Félagar en stundum
Táberg og Rist. Félagamir em
kenndir við þá vatna- og fjallafé-
laga Eberg Elefsen og Sigurjón
Rist. Og í að minnsta kosti 100 ár
- en líklega 200 ár - hjafa þeir
staðið fastir fyrir Tungnaá og stýrt
henni fram á sandinn. Þeir em það
eina sem eftir er af börmum mikils
rauðagjallsgígs sem Tungnaárjök-
ull og jökulvatnið hafa mulið og
sorfið. En nú er af þeim álagið því
læna ein liðast um farveginn.
Tungnaá sjálf hefur fært sig nær
ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 17. október 1991
Síða 6