Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1999, Blaðsíða 6

22
ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL 1999

f
••
t
i
í
Tættir svampar
rísa upp frá
dauðum
Spænskir vís-
indamenn hafa
uppgötvað
svamptegund
eina sem ekki
aðeins lifir það af að vera tætt
í sundur, heldur virðist hún
beinlinis þrífast á því.
í grein í tímaritinu Nature
segja þau Manuel Maldonado
og Maria Uriz að svo virðist
sem svampurinn geti myndað
svampafósturvísa úr örsmáum
rifrildum úr sjálfum sér.
Vísindamennirnir segja að
svampagnir sem eru ekki
nema einn millimetri í þver-
mál geti innihaldið fósturvísa.
Þó svo að svampar geti fjölg-
að sér við kynlausa æxlun,
geta þeir einnig myndað fóst-
urvísa við kynæxlun. Fóstur-
vísamir hafast við inni í full-
orðna dýrinu óg njóta umönn-
unar sérstakra frumna. Þeir
losna síðan út í umhverfið þeg-
ar svamparnir rifna.
Linus Torvalds, skapari Linux
stýrikerfisins.
íslenskur
Linux-vefur
Opnaður hefur
verið vefur fé-
lagsins Linux á
íslandi. Vefur-
inn er ætlaður
sem hjálpar- og fræðslutæki
fyrir þá sem annaðhvort þurfa
eða vilja læra á Linux. Á vefn-
um er að finna helstu upplýs-
ingar um öryggisgalla, upp-
færslur á Linux og kynning á
stýrikerfinu, auk mikils
magns hjálparskjala. Linux á
íslandi er félag sem hefur í :
stefnuskrá sinni að kynna Lin-
ux, veita upplýsingar um
helstu öryggismál og stuðla að
aukinni útbreiðslu Linux
stýrikerfisins. Slóð heimasíðu
félagsins er http://www.lin-
ux.is
iJUUf
*
Jlf
Nýjasta nýtt í uppeldismálum:
Börnin þroskast við að
horfa á foreldrana rífast
Hjónarifrildi
eru ekki
jafnslæm og af
er látið. Að
minnsta kosti
ekki fyrir böm-
in. Böm sem verða vitni að hávær-
um deilum foreldra sinna verða alla
jafna meira skapandi en böm sem
alin em upp við eintóma sátt og
samlyndi á heimilinu.
Lygilegt, en svona em nú einu
sinni niðurstöður rannsóknar vís-
indamanna við hinn virta McGill
„Skrífin leiddu í Ijós að
börn sem ólust upp við
illdeilur milli foreldr-
anna bjuggu yfir meirí
listrænum sköpunar-
krafti og orðsnilld.“
háskóla í Montréal í Kanada.
„Ef foreldrum manns verður oft
sundurorða þarf maður að vera slyng-
ur í að sjá hlutina frá mismunandi
sjónarhornum. Og maður þarf að
verða góður að þola tviræðni og skoð-
anamun," segir Richard Koestner,
höfundur rannsóknarinnar.
Hann bætir jafnframt viö að það
tilfinningaáfall sem fylgi því að
horfa upp á rifrildi foreldranna geti
einnig valdið því að böm
flýi inn í imynd-
aðan heim.
„Þessi niðurstaða kom mjög á
óvart. Hún gengur má segja þvert á
viðteknar skoðanir," segir
Koestner.
Greint er frá rannsókninni í nýju
hefti tímarits um persónuleikarann-
sóknir.
Sérfræðingar í barnauppeldi hafa
lengi haldið því fram að ástúðlegt
umhverfi sé börnum nauðsynlegt til
að þau geti þroskað
sköpunargáfu sína.
Rannsókn Kanada-
mannanna

bendir hins vegar til að ágreiningur
þurfi ekki endilega að vera svo
slæmur.
Kanadísku vísindamennirnir
fóra yfir gögn úr bandarískri rann-
sókn frá sjötta áratugnum um heim-
ilishagi meira en þrjú hundruð
bama og uppeldisaðferðir foreldra
þeirra. Rætt var við bömin þegar
þau höfðu náð fullorðinsaldri og
þau beðin að skrifa skapandi sögur.
Skrifrn leiddu í ljós að börn sem
ólust upp við illdeilur milli foreldr-
anna bjuggu yfir meiri listrænum
sköpunarkrafti og orðsnilld.
Sá galli er þó á gjöf Njarðar að eilíf-
ar sennur milli foreldranna geta graf-
ið undan sálrænu öryggi bamanna.
„Ég tel ekki að til sé margt fólk
sem mundi vilja fóma öllum öðmm
ávimpngi sem fylgir því að alast
upp í friðsamlegu fjölskylduum-
hverfi," segir Richard Koestner.
Þrjár djúpfrystar múmíur fundust á eldfjalli í Argentínu:
Inkabörn sem fórnað var
fyrir fimm hundruð árum
Vísindamenn
komust heldur
betur í feitt uppi
á eldfjalli í
Argentinu á
dögunum þegar
þeir fundu þrjár
múmíur af bömum sem inkar fóm-
uðu fyrir fimm hundmð ámm.
Múmíumar, sem em af tveimur
stúlkum og einum dreng, em þær
heillegustu sem nokkum tíma hafa
fundist.
Múmíurnar fundust á tæplega
tveggja metra dýpi í um 6.700 metra
hæð yfir sjávarmáli í Andesfjöllun-
um í Salta-héraði. Að sögn Johans
Reinhards leiðangursstjóra hafa
tvær múmíanna varðveist í nær
fullkomnu ásigkomulagi vegna
kuldans uppi á Lluaillaco-fjalli
nærri landamæmnum að Chile.
„Maður getur séð svipinn á and-
liti einnar þeirra," segir Reinhard.
Vlsindamennirnir gátu séð í
gegnum umbúðirnar utan um
andlit inkabamsins með aðstoð
tölvusneiðmyndatækis.
Heimsveldi inkanna stóð í aðeins
90 ár en það náði frá Perú og norð-
ur til Ekvadors og allt til sunnan-
verðra Andesfjalla í Argentínu og
Chile. Ríki þeirra liðaðist undir lok
eftir að spænsku landnemamir
Írunu
lulhut
„Maður getur séð
svipinn á andliti
einnar þeirra“
drápu síðast inkakeisarann, Atahu-
alpa, árið 1533.
Reinhard hefur áður fundið
inkamúmíur uppi í Andesfjöllum.
Frægust þeirra er „.Juanita", eða
„konan frá Ampato" sem
fannst vafín inn í alpagaull
uppi á fjalli nærri borginni
Arequipa í sunnanverðu
Perú.
Múmíumar sem fundust
á dögunum em í miklu
betra ásigkomulagi en Juanita
af því að þær vom frystar fremur
en frostþurrkaðar og innri líf-
færi þeirra em i fullkomnu
lagi.
„Þetta er eins og einhver
hcifi dáið fyrir nokkmm vik-
um og síðan verið frystur,"
segir Reinhard. Hann segir
að þetta muni gera vísinda-
mönnum kleift að rann-
saka mataræði inkanna og
gera erfðafræðileg próf til að
kanna hvort börnin hafi verið
skyld.
Bömin vom á aldrinum átta
til fjórtán ára þegar þeim var fóm-
að sólguðinum. Hugsanlega vom
þau grafin lifandi.
Höfuðkúpa annarrar stúlkunnar
var keilulaga. Inkar höfðu það
gjaman fyrir sið að vefja höfuð
bama þéttingsfast strax frá fæð-
ingu til að móta höfuðkúpur þeirra
svo þær líktust fjöllunum sem
bömin vora talin koma frá.
Hin stúlkumúmían hafði orðið
fyrir skemmdum af völdum eld-
ingar. Vinstra eyrað og hluti
vinstri axlarinnar höfðu
brunnið af en líffærin vora
óskemmd.
Vísindamennimir fundu
36 gull- og silfurstyttur
og stykki úr sæskeljum
hja múmíunum. Sumar
styttumar vora í saum-
uðum fötum og með
höfuðfat.
Giæsileg múmía - ein
þriggja sem fannst
nýlega uppi á eldfjalli í
Argentínu. Múmíurnar
eru frá tímum inkanna í
Suður-Ameríku og eru af
börnum sem var fórnað
fyrir fimm hundruð árum.
FO-4500
• Prentar á A4 pappír
• Laserprentun
• 1 mb í minni (ca 50 síður)
• 50 blaða frumritamatari
• 650 blaða pappírsgeymsla
F-1500M
• Faxtæki, sími, slmsvari,
Windows prentari, skanni,
tölvufax.og Ijósriti í einu tæki
• Sjálfvirkur deilir fax/sími
• Hitafilmu prentun
• Prentar á A4 pappír
• 20 blaða frumritamatari
• 300 blaða pappfrsbakki

ýf •*

;ai
FO-2600
• Innbyggður sími
• Prentar á A4 pappír
• Sjálfvirkur deilir fax/sími
• Símsvara tengimöguleiki
• Laserprentun
• 512 kb minni
• 20 blaða frumritamatari
• 100 blaða pappírsbakki
FO-1460
• Innbyggöur sími
• Sjálfvirkur deilir fax/sími
• Símsvara tengimöguleiki
• Hitafilmu prentun
• Prentar á A4 pappír
• 20 blaða frumritamatari
• 200 blaða pappírsbakki
'rjjil
Betni faxtæki enu
vandíundin!
ORMSSON
Lágmúla 8 • Sími 533 2800