Dagblaðið Vísir - DV - 10.08.1999, Blaðsíða 6

ÞRIÐJUDAGUR 10. ÁGÚST 1999
Fiskabur á hjúkrunarheimili gera gagn:
úújjiíD‘
Sólkrem
fyrir þau
allra yngstu
Foreldrar ung-
barna þurfa ekki
að hafa áhyggjur
lengur þótt sólin
skini. Samtök
bandarískra barnalækna telja nú
að i lagi sé að bera sólkrem á
börn yngri en sex
mánaða, þvert
fyrri ráðleggingar.
Fram til þessa
hafði foreldrum
verið ráðið frá þvi
að bera sólkrem á
allra yngstu börn-
in. Margir þeirra
voru því í mikl-
um vanda um Of mikil sól-
hvað ætti að gera böð geta verið
í sól og blíðu. hættuleg.
Þótt í lagi sé að
bera á yngstu bömin leggja sam-
tök barnalækna engu að siður
til að ungbörn séu ekki látin
vera úti í sól, að minnsta kosti
séu þau þá klædd í létt föt sem
hylja bæði fót- og handleggi,
hafi sólhatt á höfði og sólgler-
augu á nefinu.
„Engar vísbendingar era um
að sólkrem á litlum blettum á
húð ungbarna valdi skaða,“ segir
í grein í tímariti bamalækna-
samtakanna.
Samtökin mæla með því að
setja sólkrem á andlit og handar-
bök þegar viðeigandi fatnaður er
ekki fyrir hendi og hvergi hægt
að koma baminu fyrir í forsælu.
upprunans
Goðsögn steypt af stalli:
Tedrykkja ekki allra meina bót
fDlhlHUís-
j/iauj
Fornleifafræð-
ingar og stein-
gervingafræð-
ingar frá fimm
löndum koma
saman í franska þorpinu Long-
roy síðar í mánuðinum til að
bera saman
bækur sínar
um merkar
fornleifar sem
þar fundust af
tilviljun árið
1991. Um er að
ræða foman
grafreit frá tímum Mervíkinga
sem réðu ríkjum í Frakklandi
frá upphafi sjöttu aldar til
miðrar þeirrar áttundu.
Með rannsóknum sínum á
grafreitnum gera vísindamenn-
imir sér vonir um að geta end-
urskapað sögu sveitarsamfélags
á fimmtu til sjöundu öld.
Kirkjugarðurinn er hundrað
metra langur og sjö metra
breiður. Hætt var að
nota hann í byrjun
áttundu aldar.
Flestir þeirra
sem þar liggja
voru kristinnar
trúar og á aldrin-
um 15 til 25 ára.
Akvarðanataka
rakin til
í| Gullfiskar eru
1 kannski ekki
i| góðir til átu en
J þeir örva þó
i| matarlyst als-
*J heimersjúk-
linga, auk þess sem þeir róa sjúk-
lingana og gera þá skarpari.
„Ég tel að samspil hreyfingar, lita
og hljóðs verki örvandi á sjúkling-
ana,“ segir Nancy Edwards, prófess-
or í hjúkrunarfræði við Purduehá-
skóla í Indiana í Bandaríkjunum.
„Það var i raun undravert hvað þeir
róðust og gátu einbeitt sér.“
Rannsóknarhópur Edwards kom
tveimur fiskabúrum, sem vom hálf-
ur annar metri á hæð og einn metri
á breidd, fyrir á þremur hjúkrunar-
heimilum með sextíu alsheimer-
sjúklingum í Indíana. í hverju búri
voru sex til tíu skrautfiskar, silfrað-
ir og gylltir.
Vísindamennirnir komust að
raun um að þegar sjúklingarnir
vom í námunda við fiskabúr dró úr
ráfi þeirra um stofnunina og árásar-
hneigðinni sem tengd er alsheimer.
Þar við bættist að matameysla
sjúklinganna jókst um sautján
prósent.
„Mjög erfitt er að koma
mat í sjúklingana þar sem
þeir eru annað hvort á þön-
um á göngunum eða þá að

Gullfiskar í búri hafa róandi áhrif á alsheimersjúklinga, auk þess sem þeir örva með þeim matarlystina.
visindamennimir
komust að raun um að
þegar sjúklingarnir voru
í námunda við fiskabúr
dró úr ráfi þeirra um
stofnunina og árásar-
hneigðinni sem tengd
er alsheimer.
þeir era svo slappir að þeir geta
ekki haldið sér vakandi til að borða.
Núna horfa þeir hins vegar á fisk-
ana. Þeir em ekki á flakki, þeir eru
vakandi og þeir borða,“ segir Nancy
Edwards í viðtali við Reuters frétta-
stofuna. Edwards er sérfræðingur í
þrálátum sjúkdómum á borð við als-
heimer og Parkinsons.
Edwards segir að fiskarnir hafi
örvað skammtímaminni tveggja
sjúklinga að minnsta kosti. Annar
þeirra var 83 ára gömul kona sem
hafði ekki mælt orð af vöram frá
því hún kom á hjúrunarheimilið.
Hún tók hins vegar allt í einu upp á
því að spyrja um fiskana.
Svo virðist sem jákvæð viðbrögð
sjúklinganna helgist ekki bara af því
að fiskabúrin eru nýmæli í nánasta
umhverfi þeirra, að sögn Edwards.
Ljósmynd af hafinu, sem komið var
fyrir i öðru hjúkrunarheimili, hafði
ekki sömu róandi áhrifin.
Fyrirhugað er að gera framhalds-
rannsókn á áhrifum flskabúra á als-
heimersjúklinga.
Te er góður drykkur, eins og Karl Bretaprins og landar hans vita manna best,
þó kannski ekki jafnhollur og af er látið.
við um tedrykkjumenn.
Þegar tekið hafði verið tillit til stétt-
ar, aldurs og annarra áhættuþátta svo
sem kólesteróls og reykinga reyndist
kaffidrykkja enn hafa einhver heilsu-
bætandi áhrif.
Tunstall-Pedoe segir þó að munur-
inn sé ekki tölfræðilega marktækur.
Mikilvægi rannsóknarinnar felist hins
vegar í því að afhjúpa goðsögnina um
drykkina tvo.
Prófessorinn segir að félagslegur
bakgrunnur kaffi- og tedrykkjumanna
gæti hafa átt einhvern þátt í niður-
stöðunum.
„Kaffidrykkjumenn vom yngri en
tedrykkjumenn, þeir voru úr efnaðri
þjóðfélagshópum og við leiðréttum fyr-
ir eins marga þætti og við gátum," seg-
ir Tunstall-Pedoe sem ætlar ekki að
breyta út af gömlum vana: Te fyrst á
morgnana og kaffi síðar.
Fyrirskömmu var
kynnt bandarísk rann-
sókn sem sýndi fram á
að 44% minni líkur
væru á því að fólk sem
drakk einn tebolla á
dag fengi hjartaáfall,
samanborið við þá
sem ekki drukku te.
i'jJyJíJj'
jJuJJúH
Hitakrampi
getur leitt til
flogaveiki
Krampaköstin
sem ungbörn fá
stundum þegar
þau eru með
háan hita era ef
til vill ekki jafnmeinlaus og
talið hefur verið. Vísinda-
menn telja nú að þau geti gert
börnin móttækilegri fyrir
flogaveiki síðar á lífsleiðinni.
Milli þrjú og fimm prósent
hvítvoðunga og ungra barna
fá hitakrampa sem álitið var
að yllu ekki neinum skaða.
Ivan Soltesz og starfsbræður
hans við Kaliforníuháskóla í
Irvine segjast aftur á móti
hafa komist að þvi að slík
krampaflog geti valdið lang-
tímabreytingum í heilanum.
Soltesz og félagar gerðu til-
raunir á rottum og greina frá
niðurstöðum sinum i tímarit-
'inu Nature Medicine.
Vísindamenn
skoða fornan
kirkjugarð
Dýrðarljómanum
hefur verið svipt
af enn einni goð-
sögninni. Te er
ekki sá allsherjar-
lífselexír sem
margir Bretar vilja vera láta, ef marka
má nýja rannsókn skoskra lækna. Þeir
komust að þvi að tedrykkja er ekkert
heilsusamlegri en kaffidrykkja og
drógu þar með í efa niðurstöður ann-
arrar nýlegrar rannsóknar sem komst
að þvi að andoxunarefni í tei geti dreg-
ið úr hættu á hjartaáföllum. ,
„Ég tel þessa rannsókn sýna að það
sé ólíklegt að vinsæl goðsögn um te og
kaffi eigi við rök að styðjast í bresku
samhengi," segir Hugh Tunstall-
Pedoe, prófessor við læknaskóla í
Dundee í Skotlandi.
Rannsóknir hafa leitt líkur að því
að te, eftirlætisdrykkur Breta, inni-
haldi flavonóíða sem geta gert hættu-
leg efni í líkamanum óskaðleg.
Fyrir skömmu var kynnt á ráð-
stefnu í Lundúnum bandarísk rann-
sókn sem sýndi fram á að 44 prósent
minni líkur væru á því að fólk sem
drakk að minnsta kosti einn tebolla á
dag fengi hjartaáfall, samanborið við
þá sem ekki drukku te.
Tunstall-Pedoe og félagar hans
rannsökuðu ellefu þúsund manns í
Skotlandi á aldrinum 40 til 59 ára í tíu
ár. Vísindamennimir komust að því
að eftir því sem þátttakendurnir
drukku meira kaffi þeim mun minni
var hættan á hjartasjúkdómum og
dauða. Hið gagnstæða átti hins vegar
UúJJáu
Tveir vísinda-
menn við New
York-háskóla,
Michael Platt og
Paul Glimscher,
telja sig hafa komist að því
hvernig ákveðin apategund
tekur ákvarðanir og rekja það
til einstakra nifteinda í heilan-
um. Þeir segja frá því í tímarit-
inu Nature.
Niðurstöðurnar gætu haft
mikla þýðingu fyrir meðferð á
taugasjúkdómum eins og
krabbameini í heila og heila-
blóðfalli. Ef heilablóðfallssjúk-
lingur getur til dæmis ekki
gert ákveðna hreyfingu gæti
það allt eins verið vegna þess
að hann getur ekki tekið
ákvörðun um að gera hana en
ekki vegna þess að hann geti
ekki hreyft viðkomandi vöðva.
„Sé reyndin sú hefur okkur
miðað vel á leið í að skilja
hvað bilar í þessum sjúkling-
um,“ segir Glimscher.
JJilfí-Jj-
iJÍilJ'J
Gullfiskar örva og róa
alsheimersjúklinga