Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.2000, Síða 4

Á mánudaginn næstkomandi er 1. maí, baráttudagur launþeganna. í gegnum tíðina hefur þessi dagur verið
mikilvægur í huga hins vinnandi manns og þá sérstaklega þeirra sem lægst fá borgað. En nú síðustu árin
er ekki laust við að maður skynji að eitthvað sé máttur þessa dags að þverra. Fókus ákvað að spjalla
við nokkra einstaklinga um hvort eitthvað væri til í þessari fullyrðingu og hvaða þýðingu dagurinn hefði fyrir þá.
stjóri í 10-11 búöinni við Barónsstíg, er
á þeirri skoðun aö fyrsti maí sé ekki
lengur það sem hann var. „Mér finnst
verkalýðsbaráttan hafa dalað heilmik-
ið í gegnum tíðina. Þetta er engan veg-
inn eins grimmt og það var.“ Til sönn-
unnar því að kjarabaráttan skili sér
ekki alveg bendir hann á að hann sem
verslunarmaöur þurfi að vinna frídag
verslunarmanna.
Davíð hefur einnig ýmislegt að at-
huga við hugarfar yngra fólks. „Fólk
sem kemur í vinnu hér hjá mér er oft
algjörlega metnaðarlaust gagnvart
vinnunni sinni.“ Hann gefur sem
ástæðu fyrir þessu hið mikla framboð
á atvinnu, að öllum sé alveg sama af
því að það er öruggt að fá vinnu ein-
hvers staðar annars staðar. Hann við-
urkennir þó að byrjunarlaunin sem
krökkunum eru boðin séu nú ekkert
til að hrópa húrra yfir og það sé
kannski Uka einhver ástæða fyrir því
að áhuginn sé ekki meiri.
„Fólk þarf að fara gera þessum degi
hærra undir höfði því að þetta er ekki
bara fyrir það sjálft í dag heldur
einnig fyrir framtíðina," klykkir Dav-
íð út með.
~ »
. OCUIi
Þjónustufulltrúinn
„Fyrsti maí hefur nú ekkert sérstak-
lega mikið gildi fyrir mig. Ég lít aðal-
lega á hann sem frídag,“ segir Sævar
Ríkharðsson, þjónustufulltrúi í Lands-
GRIM-
Framkvæmdastýran
„í mínum huga er fyrsti maí ekki sá
sami baráttudagur og hann var í upp-
hafi heldur er þetta frekar minnigar-
dagur um þá baráttu sem átti sér stað
fyrir réttindum launafólks," segir Guð-
rún Sigurjónsdóttir, framkvæmda-
stjóri sjúkraþjálfunardeildar Landspít-
alans. Henni finnst gangan niður á
torg ekki vera nein kröfuganga sem
slík án þess þó að vera komin yfir i
það að vera nein skrúðganga. Guðrún
segir enn fremur: „Þrátt fyrir að bar-
áttan sé ekki sú sama þá finnst mér að
dagurinn og gangan sé nauðsynleg til
þess að minna okkur á að við megum
ekki sofna á verðinum heldur halda
áfram að berjast fyrir bættum kjör-
um.“
Spurð hvort veikari baráttuandi
hefði eitthvað að gera með það að fólk
skilgreindi sig ekki lengur jafnmikið í
gegnum vinnuna sagði hún svo ekki
vera. „Mér finnst það þvert á móti
mjög sterkt í fólki að skilgreina sig í
gegnum vinnuna sína.“ Hún segir
þetta sérstaklega eiga við um konur
þar sem ekki sé svo langt síðan að þær
stigu út á vinnumarkaðinn af
fullu afli. Það sé hins veg-
ar kannski ekki eins
ríkt í körlum.
Safnvörðurinn
Stefán Pálsson, safnvörður og
sagnfræðingur, heldur fyrsta maí
hátfðlegan með pompi og prakt.
„Ég fer í morgunkaffi hjá Samtök-
um herstöðvaandstæðinga, síðan
er farið í gönguna. Deginum lýkur
síðan í miklum gleðskap einhvers
staðar í bænum.“ Stefán segist
finna fyrir því að eitthvað sé farið
að draga úr vægi baráttudags laun-
þega og líst honum illa á þá þróun.
„í dag má varla segja eitt styggðar-
yrði um eitt né neitt án þess að fólk
hreinlega hrökkvi við,“ segir Stef-
án. Hann bendir hins vegar á að
það séu nú alltaf einhverjir úr óró-
legu deildinni sem sjái til að þetta
sé ekki alveg steindautt.
Stefáni lfst illa á hvert kjarabar-
áttan stefnir: „Stéttarvitund er orð-
in svo slök að fólk finnur ekki sam-
eiginlega hagsmuni lengur og finni
þar með ekki vilja hjá sér til að
berjast fyrir sameiginlegum mark-
miðum.“ Hann viil að reynt verði
að efla vitund manna almennilega
og þá kannski fari þetta að skila
sér í aftur í virkari launabaráttu.
bankanum. Að mati Sævars er þetta
ekki sami baráttudagurinn og hann var
hér áður fyrr. „Það er lítið eftir af fólk-
inu sem stóð í þessum slag til að byrja
með og fólk eins og ég ólst ekki upp við
þessa baráttu sem var hér áður fyrr.“
Það er kannski til marks um það
hversu vægi baráttudags launþeganna
hefur minnkað þegar litið er á gönguna
sem marserar niður Laugaveginn. Að-
spurður segir Sævar að sér finnist
þetta frekar líkjast skrúðgöngu heldur
einhverri eldheitri kröfugöngu.
Minnkandi vægi fyrsta maí fyrir
launþega getur einnig verið tengt
þeirri staðreynd að fólk skilgreinir sig
ekki lengur eins mikið eftir vinnunni
og var kannski áður. Sævar segist ekki
skilgreina sig eftir vinnunni. „Ég skil-
greini mig frekar út frá hjúskaparstöðu
minni sem venjulegan, hamingjusaman
fjölskylduföður," segir hann.
Þótt Sævar haldi ekki fyrsta maí há-
tíðlegan eru mikilvægustu atriðin í
kjarabaráttunni að hans mati þau
sömu og alltaf hafa verið. Þau eru
lægri skattar og hærra kaup, sama
sem hærri kaupmáttur.
Flokkstjórinn
Eggert M. Ingólfsson, flokkstjóri
hjá Eimskip, er á þeirri skoðun að
fyrsti maí sem baráttudagur laun-
þega sé liðinn undir lok. „Hann
hefur jú táknrænt gildi um baráttu
fyrri ára og gæti eiginlega frekar
talist minningarathöfn en eitthvað
annað." Gangan mikla sem leið
liggur niður á torg er ekki neitt
sem heillar Eggert. „Þetta hefur nú
ekki meira gildi fyrir mig en svo að
ég eyði frekar deginum uppi við El-
liðavatn við veiðar og afslöppun
heldur en að taka þátt í hátíðar-
höldunum. Þetta er frídagur fyrir
mig og ekkert annað.“
Eggert var vanur að fara með
pabba sínum í gönguna þegar hann
var lítill og einnig þegar hann var
í menntaskóla. „Það datt síðan upp
fyrir hjá mér. Það vantar líka allan
eldimóð i þetta orðið. Hann alla
vega kemur ekki frá ræðuhöldun-
um niður á torgi þvi að maður
labbar yfirleitt hálfsyfjaður frá
þeim,“ segir Eggert hlæjandi.
Hann vann við verkalýðsmál á
sínum tíma og sagði það hafa verið
frekar niðurdrepandi því að það
hafi hreinlega enginn áhugi verið
hjá fólki. Það er kannski skýringin
á því að hann kann betur við að
fiska en að þramma.
Verslunarstjórinn
Davíð Örn Arnarson, verslunar-
f Ó k U S 28. april 2000
4