Dagblaðið Vísir - DV - 10.05.2000, Síða 15

14
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aóstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Visir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@>ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiðlun hf.
Filmu- og plötugerð: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöiuverö 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viömælendum fyrir viötöl viö þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Káldar kveðjur
Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylkingarinn-
ar, sendir fyrrum félögum sínum á vinstri væng
stjórnmálanna kaldar kveðjur í yfirheyrslu hér í DV
síðastliðinn mánudag: „Það er auðvitað fólk á vinstri
vængnum sem er með skoðanir sem geta aldrei fallið
að mínum. Flest af þessu fólki er farið. Það hefur átt
sér stað ákveðin hreinsun að þessu leyti. Vinstri-
grænir hafa orðið til og þar er flest af þessu fólki sem
við vorum að bardúsa við að halda inni með alls kon-
ar málamiðlunum. Slíkt hefðum við aldrei átt að gera
og það verður aldrei gert í Samfylkingunni.“
Ekki er sáttaviljinn mikill í þessum ummælum
hins nýja formanns sem jafnframt hefur grafið skipu-
lega undan möguleikum um að eiga samstarf við
Sjálfstæðisflokkinn. Og síðan segist Össur að Sam-
fylkingin sé tilbúin til að leiða næstu ríkisstjórn. Með
hverjum er ekki ljóst. Síðustu dagar og vikur benda
ekki til þess að hlýtt sé á milli Samfylkingar og
vinstri-grænna og ekki virðist Össur Skarphéðinsson
upptekinn af því að bæta andrúmsloftið þar á milli.
Þessar köldu kveðjur Össurar til þeirra sem tekið
hafa sér stöðu vinstra megin við Samfylkinguna eru
sérkennilegar og koma á óvart, ekki síst þegar skrif
hins nýja formanns eru höfð í huga. í janúar á liðnu
ári skrifaði Össur Skarphéðinsson kjallaragrein hér í
DV og sagði meðal annars: „Um áratugi hefur vinstri
vængurinn verið tættur af sundurlyndi. A-flokkarnir,
sem í raun vinna í þágu sömu hugsjóna, hafa stund-
um staðið gráir fyrir járnum andspænis hvor öðrum.“
Ekki verður annað séð en að Össur Skarphéðinsson
sé kominn í skotgrafirnar, grár fyrir járnum og ætli
sér að leggja sitt af mörkum til að viðhalda sundur-
lyndi vinstri manna. Hvort það er skynsamleg pólitík
á tíminn eftir að leiða í ljós.
Hvað eru nokkur bréf?
Enn einu sinni hefur verið upplýst um misnotkun
þingmanna á aðstöðu sinni. Enn einu sinni hafa þing-
menn orðið uppvísir að því að fara frjálslega með
fjármuni almennings. Og enn einu sinni hefur tví-
skinnungur þeirra sem hæst tala um siðvæðingu í ís-
lenskum stjórnmálum og viðskiptalífi verið opinber-
aður.
Guðmundur Hallvarðsson, þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, hefur vakið athygli á því að Samfylkingin
hafi sent út 16 til 18 þúsund bréf á kostnað Alþingis -
það er að segja á kostnað skattgreiðenda. Sjálfur hef-
ur Guðmundur þurft að sitja undir svipuðum ásökun-
um fyrir bréfasendingar. Þá gengu liðsmenn Samfylk-
ingarinnar hart fram í gagnrýni sinni.
„Við höfum farið að reglum. Það hefur þótt eðlileg-
ur hluti af störfum þingmanna og þingflokka að
senda út fundarboð eða upplýsingabréf um það sem
þeir eru að fást við í þinginu,“ var svar Ranveigar
Guðmundsdóttur, formanns þingflokks Samfylkingar-
innar, þegar DV innti hana eftir bréfasendingunum.
Þannig skiptir nokkur hundruð þúsunda króna
reikningur vegna bréfasendinga engu máli - reikn-
ingur sem lendir á sameiginlegum sjóði landsmanna.
Og hvað eru nokkur bréf á milli vina? Hvaða máli
skiptir slíkt í siðvæðingu samfélagsins?
Óli Björn Kárason
+
MIÐVIKUDAGUR 10. MAÍ 2000
MIÐVIKUDAGUR 10. MAÍ 2000
3*T
I>V
Skoðun
Kostaði kirkjan Leif og Kólumbus?
Lúövík
Gizurarson
hæstaréttarlögmaöur
Leifur heppni fann
Ameríku fyrir 1000
árum. Einhver studdi
þetta fjárhagslega og
lagði til trúarviljann.
Hefur hlutur kristinn-
ar kirkju verið van-
metinn? Á það hefur
verið bent í umræð-
unni þessa dagana að
kirkjan i Evrópu fyrir
1000 árum var, líkt og
ESB í dag, tilbúin að
leggja fram fé og fyrir-
höfn til að auka
áhrifasvæði sitt. Kirkjan hafði mik-
inn vilja til þess að breiða út kristna
trú til nýrra landa og sýndi hann í
verki.
Það er ekki tilviljun að árið 1000
létum við undan þrýstingi frá Evr-
ópu og tókum opinberlega við krist-
inni trú á íslandi. Menn máttu samt
blóta á laun og halda þannig í bili
fyrri trúarbrögðum ef þeir létu lítið á
bera. Hliðstæðan er þegar við tókum
nýlega við EES-samningnum frá
ESB. Þannig höldum við í dag dyrun-
um áfram opnum til Evrópu eins og
kristnitaka okkar var í raun og veru
fyrir 1000 árum. Kristin kirkja í Evr-
ópu vildi halda áfram lengra í
vestur en til íslands fyrir 1000
árum.
Leifur heppni.
Það má segja að Leifur heppni
hafi farið trúboðsferð fyrir
kristna kirkju sem var langt
fram yfir það mögulega á þeim
tíma. Hann tók að sér að stjóma
trúboðsleiðangri á nokkrum vík-
ingaskipum frá kirkjunni á
Grænlandi suður með strönd
_ Ameríku, þar sem nú eru Kanada
og Bandaríkin. Líklega hafði
Leifur heppni vetursetu á Nýfundna-
landi. Frá þeirri bækistöð fór hann
svo að sumri til suður með strönd-
inni.
Rústir eftir víkinga hafa fundist á
Nýfundnalandi, hver svo sem dvaldi
þar. Leifur heppni kom til baka með
þá þekkingu að þama væri stórt og
mikiö land. Innfæddir væru fjöl-
mennir og sumir íjandsamlegir.
Þeim yrði ekki snúið til kristni og
land numið nema hafa stærri skip og
fleiri hermenn.
Kristin kirkja varð síðan að bíða
um 500 ár. Þá höfðu orðið miklar
tæknilegar framfarir í skipasmíði og
siglingum. Ný og stór skip
höfðu tekið við af litlu opnu
víkingaskipunum. Þá ákvað
kirkjan með öðrum að senda
nýjan og betur búinn Leif
heppna frá Spáni til Amer-
íku. Sá hét Kólumbus.
Sama ferðin.
Það er óþarfi að metast um
þessa tvo menn. Báðir fóm í
raun og veru sömu ferðina.
Það var kristin kirkja í Evr-
ópu með trúarvilja sínum og
fjármagni sem átti hlut í báð-
um þessum ferðum. Mark-
miðið var að kristna Amer-
íku.
Það sýnir best afrek Leifs
heppna að það liðu um 500 ár
með miklum framförum í
siglingum og skipasmíði þar
tO menn töldu aftur fært að
reyna að endurtaka för hans
til stranda Ameríku. Leifur
heppni verður alla tíð talinn
einn mesti víkingur og sæ-
fari allra tíma. En það má
ekki falla alveg í skuggann að
hann var líka mikill trúboði.
Leifur heppni tók að sér
„Leifur heppni tók að sér stcersta og
mikilvœgasta verkefni sem kirkjan hafði
áður falið nokkrum erindreka sinna og
trúboðum. Leifur heppni átti að hefja
kristnun meginlands Ameríku. Hann
komst alla leið og hóf þar með verkið. “
stærsta og mikilvægasta
verkefni sem kirkjan hafði
áður falið nokkrum erind-
reka sínum og trúboða. Leif-
ur heppni átti að hefja
kristnun meginlands Amer-
íku. Hann komst alla leið og
hóf þar með verkið. Það sem
meira var. Hann kom heill á
húfi til baka. Til þess þurfti
mikla gæfu og náð Guðs.
Það er von að hann hafi
hlotið viðurnefnið hinn
heppni. Þrátt fyrir þetta
taldi kirkjan og klerkar
hennar að bíða yrði um
stund með framhaldið. Ferð-
in væri enn of hættuleg. Sú
bið varð 500 ár. Svo langt
var Leifur heppni á undan
sinni samtíð.
í dag stendur stytta þessa
mikla trúboða fyrir framan
anddyri höfuðkirkju Reykja-
víkur. Styttan er gjöf Banda-
ríkjanna til íslands frá árinu
1930. - Það fer vel á því að
Leifur heppni, þessi mesti
víkingur og trúboði sögunn-
ar, standi þar.
Lúðvík Gizurarson
Að bæta hag annarra
Ummæii
Morgunblaðið skrifaði leiðara í til-
efni fyrsta maí. Inntak hans var það,
að verkalýður hér á landi og á öðr-
um Vesturlöndum væri nú orðið svo
vel settur að tímabært væri orðið að
verkalýðsfélög ríkra þjóða leiti sér
að nýjum tilgangi í lífinu. Hann gæti
helst komið fram í samstilltu átaki
um að bæta hag fátæks fólks í fátæk-
um löndum.
Vitaskuld er þetta þörf áminning.
Eins þótt samstaða með þeim sem
verst eru settir í heiminum hafi
alltaf verið á dagskrá hjá verkalýðs-
hreyfingu þessa lands og annarra - í
einum eöa öörum mæli. Við skulum
barasta samþykkja að aldrei sé of-
gert í þeim efnum. Engu að síður
koma þessi leiðaraskrif nokkuð á
óvart.
Verum fagleg!
Við erum langvön því, að I um-
ræðu um verkalýðshreyfingu sé því
stillt upp sem andstæðum hvort hún
sé „pólitísk" í áherslum eða „fagleg“.
Flestum fjölmiðlum finnst að hreyf-
ingin sé aldrei nógu fagleg - meðan
hinum pólitíska þætti er jafnan lýst
sem úreltum arfi fyrri tíma. Og þá er
ekki aðeins átt við samskipti verk-
lýðshreyfinga við stjómmálaflokka. f
„En taki menn eftir öðru: enginn mun, hvorki í Morg-
unblaði né annars staðar, heimta að alþjóðavœdd fyrir-
tœki heimsins taki sig á um að bceta hag hinna fátœk-
ustu. Enda er búið að slá því föstu að ráðamenn þeirra
hafi öngvar skyldur á markaðstorgi lífsins nema við
sína hlutafjáreigendur. “
Með og á móti
Forsenda fyrir mjúkri lendingu
umræðunni er fagmennsk-
an einkum látin þýða það,
að verklýðshreyfingin
hugsi fyrst og fremst um
kaup og kjör sinna félags-
manna - og í framhaldi af
því: að hvert verklýðsfélag
hugsi um sína menn og láti
sig fólk í öðrum launaflokk-
um litlu varða nema sem
hentuga röksemd í eilífum
kjarasamanburði.
En hinn pólitíski þáttur i
lífi hreyfingarinnar hefur
aftur á móti verið homreka - enda
er þá farið að tala um samstöðu og
annað slíkt sem fellur ekki að heilög-
um markaðslögmálum okkar tíma.
Samstaða með fátæku fólki í þriðja
heiminum, sem kæmi fram ekki að-
eins í orði heldur og í verki, er vissu-
lega partur af hinum vanrækta póli-
tíska þætti tilverunnar. Þegar á
slíkri samstöðu hefur borið hefur
hún mætt drjúgum fjandskap í fjöl-
miðlaheimi sem mestan part stýrist
af viðhorfum þeirra sem ráða alþjóð-
legum stórfyrirtækjum
Þið eruð eigingjörn!
Þegar þingað var í Seattle í fyrra
um alþjóðaviðskipti kom til mikilla
mótmæla þar í borg. Verkalýðsfélög,
bandarisk og önnur, áttu aðild að
þessum mótmælum. Þau studdu
kröfur um að inn í reglur um við-
skiptafrelsi væru sett skilyrði um að
verkafólk í fátækum löndum nyti
raunverulegs félagafrelsis og ann-
arra mannréttinda. Og ætla mætti að
þetta hefði þótt gott og kristilegt
frumkvæði. En því var ekki að
Arni Bergmann
rithöfundur
heilsa. í blöðum Vestur-
landa hófst mikið gól:
verkalýðsfélög hinna ríku
landa voru hundskömmuð
fyrir eigingimi! Þau væru
að setja skilyrði fyrir við-
skiptum við fátæk lönd af
því að þau vildu koma i veg
fyrir það að framleiðslan
leitaði þangað sem vinnu-
aflið væri ódýrast. Og
vernda þar með sitt fólk og
vinnu þess.
Verkalýðsfélögin voru
reyndar bæði að hugsa um sig og
fólkið í þriðja heiminum. Þau geta
ekki sætt sig við það að fyrirtæki
heimsins nýta sér viðskiptafrelsið
fyrst og síðast til að auka sinn gróða
með því að færa framleiðslu (t.d. nær
allan fata- og skóiðnað) fyrst frá ís-
landi eöa Englandi til Portúgals, það-
an til Argentínu og svo til Thailands
eða Kína - allt eftir því hvar er hægt
að ná í ódýrast og þar með fátækast
og réttlausast vinnuafl.
En taki menn eftir öðru: enginn
mun, hvorki í Morgunblaði né annars
staðar, heimta að alþjóðavædd fyrir-
tæki heimsins taki sig á um að bæta
hag hinna fátækustu. Enda er búið að
slá því föstu að ráðamenn þeirra hafi
öngvar skyldur á markaðstorgi lífsins
nema við stna hlutafjáreigendur. Þeir
eru stikkfrí með fúsu samþykki allra
meiriháttar fjölmiðla. En - eins og
leiðarinn minnir á - mönnum dettur
enn í hug að verklýðshreyfmg geti og
eigi að láta nokkuð gott af sér leiöa í
þágu fátækasta fólks í heimi. Og láti
guð gott á vita.
Árni Bergmann
a Ég tek heils hug-
ar un(^ir fiUögur
jr" Seðlabankans um aö
brýnt sé að beita
mun meira aðhaldi i opinberum
útgjöldum en gert hefur verið.
Raunar er það algerlega óhjá-
kvæmilegt ef takast á í fyrsta
sinn í sögu íslenska lýðveldisins
að ná mjúkri lendingu eftir hag-
vaxtarskeið. Sú forsenda kjara-
samninga að verðbólga fari
minnkandi er engan veginn
mmdrátt ríkisútgjáldanna?
Efnafólk nýtur, launafólk geldur
leiðir til: Aukinn spamaður ein-
stakhnga og niðurskurður í op-
inberum rekstri eða þá skatta-
hækkanir sem enginn viU.
Atvinnulífið þolir ekki meiri
hrossalækningar í formi gengis-
hækkana íslensku krónunnar
sem knúnar hafa verið fram með
vaxtahækkunum annan hvern
mánuð. Gengishækkun íslensku
tryggð. Nú reynir mjög á hagstjómina ef
sú forsenda á að ganga eftir. Kjarasamn-
ingum verður að fylgja eftir með nauð-
synlegum aðgerðum tU þess að draga úr
viðskiptahaUanum. Þar em bara tvær
Sveinn
Hannesson
framkvstj. Samtaka krónunnar er farin að ganga
mjög nærri samkeppnisgreinun-
um. Munum að koUsteypumar
/ðnaðanns
verða þegar rekstrargrundvöllur sam-
keppnisgreinanna brestur. Það kallar
Seðlabankinn harkalega aðlögun en viö
hin gjaideyriskreppu og gengisfeUingu.
Um þetta stendur valið.
Ríkið á að fram-
1 kvæma á samdrátt-
'•JhT artimum til að örva
r hjól atvinnulífsins
en halda að sér höndum á
þenslutímum. Þetta á við um
framkvæmdir. Almennt séð á
ekki að grípa tU skattalækkana á
þenslutímum. Ríkisstjómin kem-
ur hins vegar með hvert skatta-
lækkunarfrumvarpið á fætur
ööra upp á marga miUjarða. Því —
nýtur fyrst og fremst efnafólk góðs af en
ekki almennt launafólk.
Þetta lýsir í hnotskurn hverju við
stöndum frammi fyrir gagnvart aihæfing-
um Seðlabankans. Það er ekki sama
hvemig aðhaldi er beitt og hvað skorið er
Ogmundur
Jónasson
alþingismaöur
niður. Ég óttast að yfirlýsing af
því tagi sem Seðlabankinn hefur
sent frá sér sé vatn á myUu
þeirra sem vilja draga úr rekstr-
argjöldum hins opinbera og
þrengja að velferðarþjónustunni
á meðan henni er pakkað inn tU
útboðs og einkavæðingar.
Ég minni á að velferðarþjón-
ustan, ekki síst á sviði heUbrigð-
ismála, verður að búa við stöðug-
leika og öryggi. Og hvers vegna
skyldu fjárfestingarglöð fyrirtæki undan-
þegin ábyrgð? Nú á að reisa enn eina
risaverslunarkringluna í Smáranum. Ef
ég þyrfti að velja miUi hennar og bama-
spítala myndi ég óhikað velja barnaspít-
aiann. -GRA
Síöastliöinn föstudag kom úr ársfjóröungsrit Seölabanka íslands þar sem m.a. er hvatt til aögeröa gegn þenslunni.
m
Tímasprengja tifar
„I greinargerð
Seðiabankans kem-
ur fram að við-
skiptahallinn var
enn meiri á síðasta
ári en áætlað var,
eða 6.7% af lands-
framleiðslu. Svo
mikiU haUi sé nánast einsdæmi með-
al þróaðra ríkja. Þetta er annað áriö í
röð sem viðskiptahaUi þjóðarinnar er
svo hrikalegur og skýringin er of
mikU neysla. Engar horfur eru á að
draga fari úr haUanum á næstu
árum.“
Elías Snæland Jónsson, í forystugrein
Dags 9. maí.
Útboð í almennings-
vagnaþjónustu?
Útboð á fram-
kvæmd almennings-
vagnaþjónustu í
Reykjavík mun leiða
tU verulegrar eflingar
á rekstri hópferðabif-
reiða og getur þannig
flýtt umtalsvert fyrir
uppbyggingu sterkra fyrirtækja sem
samhliða því að sinna akstri fyrir SVR
myndu gegna lykflhlutverki í eflingu
þjónustu við ferðageirann.“
Helgi Pétursson, borgarfulltrúi og
form. stjórnar SVR, í Mbl. 9. maí.
Misrétti í foreldra-
orlofsfrumvarpi
„Vegna bams sem á einstæða móð-
ur sem var heimavinnandi í aðdrag-
anda fæðmgar og fóður sem er farinn
utan tfl starfa næstu tvö árin, verða
greiddar rúmar 33 þúsund krónur á
mánuði í 6 mánuði. Vegna barns sem
nýtur beggja foreldra, sem hafa hvort
um sig 500.000 króna mánaðartekjur,
verða greiddar 400.000 krónur á mán-
uði í 9 mánuði. Annars vegar er því
um að ræða 200 þúsund króna greiðslu
tU lágtekjukonu og hennar bams. Hins
vegar 3,6 mUljóna króna styrk tU há-
tekjufólksins og þess bams.“
Úr Vef-Þjóöviljanum 8. maí.
Ranghugmyndir í verð-
lagningu ferksfisks
„Fyrirkomtflag
um verðlagningu á
ferskfiski hérlendis
er löngu úrelt,
stenst ekki sam-
keppnislög, veldur
ranghugmyndum og
þjóðarbúið tapar
mUljörðum ...Fullyrða má að millj-
arða verðmæti fari forgörðum ár-
lega hérlendis vegna ríkjandi fyrir-
komulags."
Kristinn Pétursson framkvæmdastjóri,
í Mbl.-grein 9. maí.
Kirkjan og tungan
Kjallari
í ár er eðlUegt að mönn-
um verði tíðrætt um
kristnitökuna og afleiðing-
ar hennar. Eins og Árni
Björnsson þjóðháttafræð-
ingur bendir á í Lesbók
Mbl. (29.4.) er þar á meðal
að telja að í kjölfar kristni-
töku barst ritlist tU lands-
ins og á skömmum tíma
þróuðust hér þróttmiklar,
veraldlegar bókmenntir á
móðunnáli. Helstu skýring-
una telur Ámi vera þá að ’
íslenskir sjálfseignarbændur - jafn-
vel smábændur - hafi látið klerka í
þjónustu sinni skrá ýmislegt þarflegt
fyrir sig: lög, ættfræði, frásagnir af
landnámi og e.t.v. helgitexta.
Önnur örlög
Eins og Ámi bendir á þurfti hefla
hjörð kálfa til aö skrá mætti sæmi-
lega skinnbók. Því er efunarmál að
margir smábændur hafi staðið í
bókagerð fyrr en tekið var að skrifa
á pappír og menn gátu sjálfir setið
við er tóm gafst frá búhokri. Þá er
óliklegt að smábændur hafi haft
klerka í þjónustu sinni sem voru
færir tfl ritstarfa, jafnvel þótt þeim
væri lesið fyrir.
I árdaga kristni í landinu kunna
að hafa risið kirkjur á fjölda bæja,
Hjalti Hugason
prófessor
jafnvel á býlum smábænda.
Við flestar hafa þó ekki
þjónað klerkar nema endr-
um og eins. Fljótt hefur líka
verið tekið að líta á þær
sem bænhús án réttinda og
skyldna og þær síðan marg-
ar lagst af. E.t.v. var þeim
ekki æflað annað hlutverk
en að helga heimagrafreiti
uns sameiginlegir kirkju-
garðar komust á.
Kirkna stórbænda biðu
........ aftur á móti önnur örlög.
Þeir höfðu burði tU að mennta tU
þeirra presta og gera þær þannig úr
garði að þær gætu þjónað heUum
söfnuði. Margir brugðu jafnvel á það
ráð að mennta syni sína tU prests.
Síðar erfðu þessir synir oft manna-
forráð eftir feður sína ef þeir voru
goðar. Þá var tekið að leggja stöðugt
stærri hluta höfuðbóla undir kirkjur
uns þær eignuðust jörðina aUa sem
þá varð kirkjuleg sjálfseignarstofnun
(staður) og fóru afkomendur þess
sem jörðina gaf með yfirráð.
Kirkjan og höfðingjastéttin
I raun réttri má líta svo á að fyrst
í stað hafi hver staður og næsta ná-
grenni hans myndað staðbundna
kirkjustofnun sem laut forystu
„kirkjueiganda“. Slíkir kirkjuhöfð-
ingjar hafa þó varla veitt grönnum
sínum geistlega þjónustu, jafnvel
þótt vígðir væru. TU þess hafa þeir
sjálfsagt haldið kirkjupresta. Smám
saman runnu síðan þessar stað-
bundnu kirkjur saman í stærri heUd
þegar höfðingjar settu lög um-
kristnihald og kusu biskup úr sínum^
eigin röðum. Höfðingjamenning og
kirkjumenning runnu þannig saman
í þéttan vef þar sem hvor studdi
aðra. Frá höfðingjastéttinni fékk
kirkjan þá vernd sem hún þurfti
meðan hún skaut hér rótum.
Erlendis fékk hún viðast sambæri-
iegan stuðning frá konungsvaldi sem
fyrir var eða komst á samtimis trúar-
bragðaskiptum. Kirkjan var því ekki
veikari hér en þar eins og skilja má
af grein Áma. Með tilkomu kirkjunn-
ar gátu höföingjar aftur á móti stutt
veldi sitt yfir grönnum sínum fleiri
og styrkari stoðum en áður.
Líklegt er að upphaf veraldlegrar
bókmenningar hér á landi megi
rekja til þessarar einingar kirkju og^*
höföingjastéttar. Staðirnir hafa þá
þjónað sem miðstöðvar sagnaritun-
ar. Hafi svo verið er úr vöndu að
ráða hvort þar hefur vegið þyngra
hið kirkjulega eða veraldlega eðli
þeirra en þar verður þó trauðla á
milli greint.
Hjalti Hugason
Líklegt er að upphaf veraldlegrar bókmenningar hér á landi megi rekja til
þessarar einingar kirkju og höfðingjastéttar. Staðimir hafa þá þjónað sem
miðstöðvar sagnaritunar. - Frá Reykholti.
+