Dagblaðið Vísir - DV - 15.05.2001, Blaðsíða 17

16
ÞRIÐJUDAGUR 15. MAÍ 2001
ÞRIÐJUDAGUR 15. MAÍ 2001
41
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aóstoðarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fróttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvik, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Plötugerð: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblaö 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fyrir viðtöl við þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
ítálir töpuðu
Sigur auðjöfursins og fjölmiðlakóngsins Berlusconis í
þingkosningunum var ósigur ítala, sem sýndu, að þeir
létu sér í léttu rúmi liggja þrjá dóma, sem á hann hafa fall-
ið fyrir að svíkja undan skatti, múta stjórnmálaflokki og
falsa skjöl, svo og ákæru fyrir að múta dómurum.
Þótt dómunum yfir Berlusconi hafi ekki verið fram-
fylgt, eru þeir framarlega í ílokki ótal vísbendinga um
fjölbreytta spillingu hans, sem urðu til þess, að tímaritið
Economist og nokkur af virðulegustu dagblöðum Evrópu
sögðu hann óhæfan til að vera forsætisráðherra.
Maður af tagi Berlusconis gæti aldrei unnið kosningar
í neinu ríki Vestur-Evrópu, ekki einu sinni í hinum Mið-
jarðarhafsríkjunum, Spáni og Grikklandi. Fyrirbærið er
sérstakt fyrir Ítalíu, þar sem menn segja enn, að menn
„neyðist“ oft að brjóta lög til að koma sínu fram.
Því dýpra sem saksóknarar hafa kafað í spillinguna,
þeim mun betur hefur komið i ljós, hvernig hún gegnsýr-
ir samskipti í stóru og smáu. Vitneskja um útbreiðslu
spillingar hefur ekki hvatt ítali til gagnaðgerða, heldur
gert marga þeirra ónæma fyrir vitneskjunni.
Raunar má víða sjá leifar eins konar lénsskipulags mið-
alda á Ítalíu. í stað þess að treysta þjóðfélaginu og stofn-
unum þess leita menn verndar hjá lénsherra og gerast
fylgismenn hans í stóru og smáu. Af þessari orsök hafa
mafiur víða orðið riki í ríkinu á ítaliu.
Fyrirbærið hefur verið ítarlega kannað af ítölskum fé-
lagsfræðingum. Öfugt við lýðræðissinna mynda lénsveld-
issinnar lítil og léleg félagstengsl í láréttum fleti jafningja,
en þeim mun öflugri lóðrétt tengsl yfirmanna og undir-
manna, milli lénsherra og lénsmanna.
Berlusconi er einn af „sterku mönnunum“, sem víða
hafa komizt til valda í þriðja heiminum, meðal annars
vegna þess að kjósendur imynda sér, að ríkidæmi þeirra
smitist yfir í þjóðfélagið. Allir þessir sterku menn hafa
orðið þjóðum sínum til ógæfu og fjárhagstjóns.
Andrúmsloftið er annað á Ítalíu en í Vestur-Evrópu al-
mennt. Fjöldi ítala yppti öxlum, þegar hneykslisferill
Berlusconis var tekinn fyrir í erlendum fjölmiðlum og
hann sagður óhæfur til stjórnmála. Þeir telja útlendinga
ekki skilja svonefndar sérstakar aðstæður á Ítalíu.
ítalir láta sér margir hverjir líka fátt um finnast, þótt
maður, sem hefur mikil áhrif vegna ríkidæmis síns og
fjölmiðla sinna, bæti við pólitískum völdum. Þeir skilja
ekki, að markviss dreifing valdsins í þjóðfélaginu er einn
af mikilvægustu hornsteinum vestræns lýðræðis.
Nú versnar staða ítaliu í samfélagi þjóðanna. Menn
grafa upp gamlar áhyggjur af, að Ítalía sé ekki tækt í
myntbandalag evrunnar, af því að ítalir beiti ekki sömu
leikreglum og aðrar þjóðir Vestur-Evrópu. Traust um-
heimsins á Ítalíu beið hnekki í þingkosningunum.
Ekki er víst, að Berlusconi verði forsætisráðherra og
ekki verða nein ragnarök á Ítalíu, þótt svo yrði. Svigrúm-
ið til rannsókna á spillingu minnkar nokkuð og ríkiskerf-
ið verður meira notað til að þjóna peningalegum sérhags-
munum. Þetta er áfall, en lýðræðiskerfið lifir það af.
Mestu máli skiptir, að Ítalía er grunnmúruö í Evrópu-
sambandinu, sem setur mestu spillingunni stólinn fyrir
dymar og sér um, að heilbrigðum vinnubrögðum að vest-
rænum hætti verði beitt á mörgum mikilvægum sviðum í
embættisrekstri og stjórnmálum á Ítalíu.
Ekki má heldur gleyma, að helmingur ítala er saklaus
af að hafa stutt Berlusconi. Baráttan milli gildismats
lýðræðis og lénsveldis mun halda áfram á Ítalíu.
Jónas Kristjánsson
DV
Skoðun
Börnin fróð og góð
Að gera bömin bæði góð
og fróð eru einkunnarorð
nýja skólans í Hafnarfirði,
sem á að vera fyrsta tilraun
í verktakastarfsemi í
grunnskólahaldi. Þeir sem
buðu í rekstur skólans köll-
uðu sig íslensk menntasam-
tök og ef treysta má þekkt-
ustu fjölmiðlum landsins,
þá höfðu þessi samtök mjög
sterka fagaðila sem bak-
hjarl. Það var því forvitni-
legt aö heyra hvað aðalhug-
myndafræðingur samtakanna hafði
fram að færa. Hvert var fagnaðarer-
indiö?
Bandarísk hugmyndafræöi
meö asísku ívafi
Ríkissjónvarpið birti viðtal við
ráðgjafa samtakanna, dr. Sunita
Gandhi, og mikið fannst mér boð-
skapurinn hljóma kunnuglega. Ég
hafði heyrt hann í mörgum skólum á
kynnisferð minni til skóla í Asíu-
löndum fyrir fjórum árum. í þessum
skólum voru áhugasamir, vel mennt-
aðir og framsæknir kennarar. For-
ystumenn þeirra höfðu lært fræði
sín í Bandaríkjunum, þá að-
allega eftir hugmyndum
Maríu Montessori, en aðlag-
að þær asískri hugmynda-
fræði.
Ég dáðist mjög að þessum
skólum og starfsemi þeirra.
Sjálf hefði ég gjaman viljað
kenna viö slíkan skóla. í
þeim ríkti agi, hlýðni,
vinnusemi og þjónustulund.
Mikið var lagt upp úr ætt-
jarðarástinni; hver skóla-
dagur byrjaði með fánahyll-
ingu og þá voru bæði þjóðsöngurinn
og einkunnarorð skólans rifjuð upp,
en þau höfðuðu sérstaklega til
skyldurækni, bæði gagnvart samfé-
laginu, skólanum og ættinni.
Eftir heimkomuna skrifaði ég
grein í þetta blað og sagði þá: „Slíkt
mun aldrei gerast hér. Okkur ein-
faldlega skortir pólitískan vilja. Eng-
inn ráðherra mundi þora það.“ - En
hvað myndi ráðherrann ekki þora?
Einkaskólar eða
almenningsskólar?
í Asíu og víðar eru bestu skólarn-
ir i einkaeigu. Þeir geta valið nem-
endur sína. Foreldrar aftur
á móti telja það eðlilegt að
vinna myrkranna á milli
til að skrapa saman fyrir
skólagjöldunum, sem eru
mishá eftir skólum.
Eftirsóttustu skólarnir
hafa væntanlega einnig
hæstu gjöldin. - Mér geng-
ur erfiðlega að ímynda mér
að íslenskir foreldrar væru
tilbúnir að borga, segjum
600.000 til eina milljón
króna á ári í skólagjöld fyr-
ir hvert bam. Frekar vÚja
þeir kaupa sér nýjan jeppa,
fara í heimsreisu eða eiga
glæsivillu.
Þjónustan viö
samfélagiö
Ráðgjafa Hafnflrðinga
var tíðrætt um þjónustuna.
Þeir sem eitthvað hafa
kynnt sér austræna hug-
myndafræði vita, að víða í
Asíu er skylda einstaklingsins fyrst
og fremst gagnvart samfélaginu, ætt
og forfeðrum. Einstaklingurinn sjálf-
ur skiptir ekki eins miklu máli,
þroska. Það sem við þurf-
um er jafnvægi milli þess-
ara þátta. Mér skilst að
það sé einmitt þungamiðj-
an í skólastefnu íslenskra
menntasamtaka. En hér á
Vesturlöndunum hefur
það viljað brenna við að
skyldurnar gleymast en
réttinum sé haldið á lofti.
Er íslenski skólinn
alvondur?
í sjónvarpsviðtalinu
sagði dr. Gandhi að skól-
inn okkar væri ekki í
stakk búinn að sinna verk-
efninu að gera börnin
bæði fróð og góð. Mér er
þvi spum: Hvernig stendur
á því að grunnskólinn á ís-
landi er ekki í stakk búinn
að sinna því verkefni? Sjálf
hef ég aldrei velkst í vafa
um hvar hundurinn liggur
grafinn: Það er vegna þess
að við höfum ókeypis skóla, og allt
sem er ókeypis finnst mönnum lítils
virði.
Marjatta ísberg
Mér er því spurn: Hvernig stendur á því að
grunnskólinn á íslandi er ekki í stakk búinn að
sinna því verkefni? Sjálf hef ég aldrei velkst í
vafa um hvar hundurinn liggur grafinn: Það er
vegna þess að við höfum ókeypis skóla, og allt
sem er ókeypis finnst mönnum lítils virði.
nema sem hlekkur í þessari keðju.
Hér á Vesturlöndum höfum við
aftur á móti viljað leggja áherslu á
einstaklinginn, möguleika hans og
Koma Rússarnir loksins?
Fyrir nokkru rakst ég á stutta
frétt í einu dagblaðanna sem greindi
frá því að Halidór Ásgrímsson utan-
ríkisráðherra hefði undirritað samn-
ing við rússneska utanríkisráðu-
neytið um sameiginlega útgáfu á
heimildum er varða opinber sam-
skipti ríkjanna. Fyrir alla áhuga-
menn um sögu og stjórnmál 20. aldar
eru þetta hin ánægjulegustu tíðindi
og ber að fagna þessu framtaki ríkis-
stjórna Rússlands og íslands.
Nú á auðvitað eftir að koma í ljós
hvernig staðið verður að þessari út-
gáfu og hvaða skjöl verða fyrir val-
inu. Þeim sem til þess starfs veljast
verður talsverður vandi á höndum
vegna þess hve mikið hefur hlaðist
upp af heimildum, einkum á síðustu
áratugum. Spurningin verður þá
hvað skiptir máli og hvað ekki? Eru
þær heimildir sem okkur þykja
merkilegar núna endilega það sem
fólk mun hafa áhuga á að nokkrum
árum liðnum?
Besta lausnin væri auðvitað sú að
gefa ekki neitt út heldur opna þá
heimildaflokka sem hér um ræðir,
gera góða skrá yfir skjölin í þeim og
segja síðan við sagnfræðinga og aðra
fræðimenn: „vær so god“, gramsið
að vild. Það yrði síðan þeirra mál að
vinna úr heimildunum og
túlka þær í ræðu og riti.
Því miður dugar þessi
lausn ekki til því fæstir
þeirra sem áhuga hafa á
að rannsaka þessar heim-
ildir hér á landi skilja
rússnesku og enn færri
Rússar skilja íslensku og
þeir sem það gera hafa ef-
laust meiri áhuga á því
sem Egill Skallagrímsson
og Guðrún Ósvífursdóttir
höfðu fyrir stafni en Guð-
mundur í., Einar Ágústs-
son og Gromýkó. Einhvers konar tví-
tyngd útgáfa á heimildum verður að
koma til.
Mætti ég fá meíra aö heyra
Það eina sem mér fannst miður við
fréttina af útgáfunni er að hún skuli
bundin við opinber samskipti ríkj-
anna. Óopinber samskipti eru oftar
en ekki jafnvel áhugaverðari en opin-
beru samskiptin. í sambandi við
þessa útgáfu hefði til dæmis verið
gráupplagt að birta sem flest gögn um
samskipti Kommúnistaflokks Ráð-
stjómarríkjanna við íslenska stjórn-
málamenn. Svo mikiö hefur verið
þvargað um þau samskipti á undan-
förnum árum að þeir sem málið varð-
ar eiga rétt á því að hægt verði að
meta þau af fullri sanngirni. Ekki
væri síður athyglisvert að fá að sjá
umþenkingar sovésku leyniþjónust-
unnar um íslensk málefni. Þar er nú
líklega ekki töluð vitleysan.
Nú er það því miður svo að á und-
anfórnum árum hefur æ fleiri heim-
ildaflokkum í rússneskum skjalasöfn-
um verið lokað aftur eftir að hafa
staðið opnir um nokkurra ára skeið.
Útgáfa Jeltsínstjómarinnar á
gögnum fyrirrennara sinna
eru líka varasamar þvi þar
var einkum dregið íram það
sem gat orðiö þeim til hnjóðs
en hitt látið liggja milli hluta.
Því verður að segjast eins og
er að rússneski þáttur útgáf-
unnar er hálfgerður vonar-
peningur en samningurinn
gefur íslendingum hins vegar
gott tækifæri til að gera að-
gengilegar heimildir um sögu
íslands á 20. öld.
Nýr andi í ráðuneytinu
Á þeim árum sem Halldór Ás-
grímsson hefur setið í utanríkisráðu-
neytinu hefur orðið gerbylting i af-
stöðu ráðuneytisins til þeirra sem
áhuga hafa haft á að rannsaka ís-
lensk utanríkismál. Lengi vel þurftu
menn að hafa gengið með flokksskír-
teini í Sjálfstæðisflokknum í marga
ættliði til að fá aðgang að gögnum
ráðuneytisins og jafnvel hógværustu
framsóknarmenn og kratar voru
litnir homauga þar á bæ. En nú er
öldin önnur, hvort sem það er Hall-
dóri Ásgrímssyni að þakka eða að al-
menn hugarfarsbreyting hefur orðið
í ráðuneytinu.
Útgáfa íslensk/rússnesku skjal-
anna gefur tækifæri til að skrá ná-
kvæmlega stóran hluta af safni ráðu-
neytisins og gera það þannig enn að-
gengilegra til rannsókna. Með því
væri hálfur sigur unninn, góð skrá
yfir rússnesku skjölin væri síðan
eins og fjórfaldur í lottói.
Að lokum þetta til Halldórs:
Hvernig væri að hnippa í þá í Was-
hington varðandi svipaðan samning?
Guðmundur J. Guðmundsson
„Á þeim árum sem Halldór Ásgrímsson hefur setið í utan-
rikisráðuneytinu hefur orðið gerbylting í afstöðu ráðuneytis-
ins til þeirra sem áhuga hafa haft á að rannsaka íslensk ut-
anríkismál. “ - Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra.
Ummæli
Furðuleg uppátæki
„Þingfréttaritari
Morgunblaðsins nefnir
... að ég hafl oft lýst
undmn minni yflr
málflutningi Jóns
Bjamasonar - og er ég
ekki einn um það. Hitt
er rangt hjá blaða-
manninum, að mér sé mikil skapraun
af því að Jón taki jafnan til máls, ef
ég fer í ræöustól. Áð sjálfsögðu virði
ég þann rétt Jóns án þess að það skap-
rauni mér, hef raunar stundum gam-
an af furðulegum uppátækjum hans
og skringilegu sjónarhomi."
Björn Bjarnason á heimasí&u sinni.
Á gamla genginu
„Þótt rétt hafi verið að breyta úr
fastgengisstefnu yfir í verðbólgumark-
mið voru vikmörkin sett of hátt og nú
þegar er verðbólgan í efri mörkunum.
Seðlabankinn átti að sýna sérstaka
aðgæslu fyrstu vikumar og verja
krónuna miklu falli. Hann gerði það
ekki og það er mjög ámælisvert. Al-
menningur undirbýr sig þegar undir
verðbólguskriðu og gleymd hugtök
eins og „vörar á gamla genginu"
skjóta upp kollinum."
Ágúst Einarsson á heimasíöu sinni.
Innsýn í Evrópu
„Eurovision færir mér innsýn í
Evrópu. Ég fæ að sjá hvað sumar
þjóðir halda að öðrum þjóðum þyki
fínt og sniðugt og ég fæ stundum að
sjá hvað þjóðunum sjálfum þykir fínt
og sniðugt. Ég fæ að sjá nýjustu tísku
i fatnaði, hárgreiðslu, fórðun og fram-
komu. Ég fæ að sjá tilgerð, einlægni,
gleði, vonbrigði, keppni og samvinnu.
Allt í einum hrærigraut en í glæsi-
legri sjónrænni umgerð."
Þráinn Bertelsson í Fréttablaöinu í gær.
Spurt og svaraö
A að leggja sérstakt gjáld á nagladekk?
Ragnheiður Dayíðsdóttir,
forvamafulltrúi V7S
Mannslíf vega
þyngra en malbik
„Slíkt flnnst mér vera öfug
þróun í umferðaröryggismál-
um, mannslífin vega þyngra en
skemmdir á malbiki. Hjólbarðar eru það hátoll-
aðir í dag. Hins vegar skynja ég mikinn þunga í
þessari naglalausu-umræðu og vUji margra
stendur tU þess að útrýma nagladekkjunum. Ég
er sannfærð um að ef við sláum af kröfum okk-
ar um góðan dekkjabúnað bifreiða íjölgar um-
ferðarslysum í jöfnu hlutfaUi og er varla á bæt-
andi í dag. Ef menn vilja bæta umferðarmenn-
inguna í landinu ættu þeir frekar að snúa sér að
því að fjölga lögreglumönnum við umferðarlög-
gæslu, en á því er mikil þörf. Ég myndi svo
sannarlega óska eftir stuðningi borgaryfirvalda
við slíkt þjóðþrifamál.“
Kjartan Magnússon,
borgarfulltrúi Sjálfstœðisflokks
Mikilvœgur
öryggisbúnaður
„Borgarfulltrúar R-listans
eru duglegir við að finna upp á
nýjúm sköttum og álögum.
Þrátt fyrir hátíðleg loforð Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur og Helga Hjörvars um að skattar og
álögur á borgarbúa yrðu ekki hækkuð undir
stjórn þeirra hafa borgarbúar fengið yfir sig hol-
ræsaskatt, útsvarshækkanir og stórhækkun
fasteignagjalda og margvíslegra þjónustugjalda.
Nýjasta hugmyndin er nagladekkjaskattur en
frá því R-listinn komst tU valda, hefur hann am-
ast við bUanotkun reykvískra fjölskyldna. í ís-
lenskri veðráttu eru nagladekk mikUvægur ör-
yggisbúnaður, ekki síst í efri hverfum borgar-
innar, og ég tel vafasamt að skattleggja slíkan
búna!ð meira en nú er gert.“
Sigurður Helgason,
Umferðarráði
Fólkið
hafi val
„Ég held að slík framkvæmd
sé afskaplega erflð í fram-
kvæmd. Veröldin einskorðast
ekki bara við Reykjavík og íjöldi fólks fyrir norð-
an, austan og vestan telur nauðsynlegt að vera
með bUa sína á nagladekkjum. Það er líka ágætt
að menn kynni sér hvaða hópur í þjóðfélaginu
hefur lagt mest af mörkum tU þess að draga úr
útblástursmengun frá bUum á undanfórnum
árum. Það eru bUeigendumir sjálfir sem nú eru
famir að aka á mun smærri og mengunarminni
nöglum og á bUa eru komnir hvarfakútar sem
jafnframt draga mikið úr menguninni. Megin-
málið er að fólk hafi hér val og að aUar stað-
reyndir málsins liggi ljósar fyrir."
Stefán Ásgrímsson,
ritstjóri FÍB-blaðsins
í óllum regn-
bogans litum
„Hugmyndin um nagladekkja-
gjald er af sama meiði og hug-
myndir um bUreiðagjöld og hvers
konar græna skatta og skatta í öUum regnbogans lit-
um sem ekki sist stjórnmálamönnum dettur í hug að
leggja á samborgara sína í nafni umhverfisverndar.
Tilgangurinn er fyrst og fremst sá að auka skatttekj-
ur og standa þannig undir sívaxandi útþenslu hins
opinbera geira. Annað mál er að nagladekkin slita
götum og valda mengun. Ástæðan er ekki bara sú að
vetur eru oft mUdir, eins og sl. vetur, heldur aðaUega
sú að hjólbarðar eru orðnir betri. Nýjustu ónegldu
vetrardekkin standa bestu nagladekkjum lítið eða
ekkert að baki hvað varðar öryggi. Notkun nagla-
dekkja hefur minnkað af þessum ástæðum og á eftir
að minnka enn meir. Er það ekki nóg?“
Tllaga um þetta er komin fram í umhverfis- og heilbrigöisnefnd Reykjavíkur. Tilgangurinn er meöal annars aö draga úr loftmengun í borginni

Rosalega er ég klár.
Við lifum í stéttlausu
samfélagi
Við erum öll á kafi í hlutabréfumi,
skuláasöfnun, atvinnuþrefí o.s.frv.
i Afhverju fáið þið forstjórarnar þá
400 sinnum hærri laun
en verkamennirnir?
Við erum svo rosalega klárir!
Dagur samstöðu
Laugardagurinn 12. maí
var dagur samstöðu á ís-
landi. íslendingar, tugþús-
undum saman, sennilega
þorri þjóðarinnar, stóðu
saman sem einn maður og
fylktu liði undir einu merki
eða því sem næst.
Þessi víðtæka samstaða
og hópefli sem myndaðist á
laugardaginn snerist ekki
um sjálfstæði þjóðarinnar.
Menn voru ekki að þjappa
sér saman til að bæta kjör
öryrkja og aldraða. Sam-
staðan beindist ekki gegn
áformum ríkisstjórnarinnar um
setningu laga á sjómannaverkfall.
Og hér voru menn ekki að rotta sig
saman til að mótmæla meintu sam-
ráði olíufélaganna um eldsneytis-
verð og ekki heldur eignarhaldi sæ-
greifanna á þjóðarauðnum. Nei, hér
var vissulega meira í húfi en þetta
allt samanlagt: nefnilega fótboltaleik-
ur í Bretlandi og popphátíð í Dan-
mörku.
Úti í Bretlandi, nánar tiltekið í
Cardiff i Wales, leiddu saman hesta
sína fótboltalið frá London og Liver-
pool síðastliðinn laugardag. Ekki
myndaðist algjörlega órofa samstaða
uppi á íslandi vegna þessa leiks því
konur héldu sig mestan part til hlés
í átökunum og samstaða þúsunda
karla var tvískipt; það er ein fylking-
in studdi Arsenal og hin Liverpool.
Allir stóðu sem sé með sínu liði.
Að leik loknum brutust viða um
land út fagnaðarlæti eða gekk á með
gráti og tanna gnístran. í kaupstað
úti á landi blakti stóreflis
fáni fram af svölum, rétt
eins og briddslið bæjarins
hefði unnið kjördæmismót-
ið enn og aftur eða ung-
mennafélagið héraðs-
glímuna í 50. skipti í röð.
En tilefnið var reyndar
annað, sem sé sigur heima-
bæjarliðs Bítlanna í enska
bikarnum
Söngvakeppnin í Kaup-
mannahöfn sameinaði hins
vegar þjóðina að mestu og
að venju í fyrir fram
ógrundaðri sigurvímu. Fólk
kom saman í hópum og flokkum, í
heimahúsum, á veitingastöðum og
víöar og hvatti sína menn til sigurs.
Árangurslaust aö vísu, en líka þarna
stóðu menn með sínu liði.
Að standa með sínu liði
I fljótu bragði virðist þetta ekki
merkilegt. íslenskir karlmenn hafa
áratugum saman gert sig að bernsk-
um fíflum í tengslum við fótboltabrölt
í Bretlandi og víðar. Og íslenska þjóð-
in hefur jafnan ummyndast í idjóta
þegar söngvakeppni evrópskra sjón-
varpsstöðva er annars vegar.
En það er samt svolítið merkilegt
að svo margir séu enn tilbúnir til að
standa með sinu liði og stýðjá það
fram í rauðan dauðann, hvort sem í
hlut á Liverpool, Arsenal eða ísland.
Svo mikið er búið að tuða um að við
lifum á tímum taumlausrar einstak-
lings- og efnishyggju þar sem hver er
sjálfum sér næstur, hugsjónir og
sameiginleg markmið löngu úrelt
þing, pólitiskur áhugi í sögulegu lág-
marki og samstaða á nokkru sviði yf-
irhöfuð óhugsandi þegar hver og
einn hugsar fyrst og fremst um að
skara eld að eigin köku.
Sauðtryggð
Það kann að þykja heldur fáfengi-
legt að bera saman annars vegar
sauðtryggð við bresk fótboltafélög og
bamslegan þjóðrembuáhuga á Evr-
ópupoppi og hins vegar háleitar hug-
sjónir og markmið á sviði þjóömála,
mannúðar og menningar. En þama
eru auðvitað tengsl á milli, að
minnsta kosti tæknilegs eðlis. Sem
sé þau að fyrst menn eru enn tilbún-
ir til að standa saman um eitthvað,
hversu ómerkilegt sem það er, þá
hlýtur að vera hægt að sameina
sama fólk af merkilegra tilefni og til
stuðnings við mikilsverðari málstaði
en breskan fótbolta og Evrópupopp.
íslendingar upp til hópa virðast
því enn móttækilegir fyrir því að
þjappa sér saman um tiltekinn mál-
stað og að standa með sínu liði. Það
er svo hlutverk uppalenda, kennara
og síðar stjórnmálamanna að reyna
að hafa áhrif á það hvaða lið menn
velja sér til að styðja. Og það skiptir
auðvitað, þegar upp er staðið, megin-
máli fyrir flesta hvar í sveit þeir
skipa sér.
Samstaða er í rauninni allt sem
þarf. Og það er jafn gilt þó samvinnu-
hugsjónin eigi sér nú formælendur
fáa, einstaklingshyggjan ríði húsum
sem aldrei fyrr og samkeppnispostul-
arnir prediki daglega í djöfulmóð í
musterum verslunar og valds.
Söngvakeppnin í Kaupmannahöfn sameinaði hins vegar þjóðina að mestu og að f
venju í fyrír fram ógrundaðrí sigurvímu.