Dagblaðið Vísir - DV - 17.09.2002, Blaðsíða 17

16
+
17
DV
Útgáfufélag: ÚtgáfufélagiB DV ehf.
Framkvœmdastjórí: Hjalti Jónsson
Aöalritstjóri: Óli Björn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aöstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Skaftahlíö 24,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5749
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Kaupvangsstræti 1, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugerö og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viötöl viö þá eöa fýrir myndbirtingar af þeim.
Ráðherra leigir ódýrt
Haft var eftir Páli Péturssyni fé-
lagsmálaráðherra í útvarpsfréttum að
verið væri að „kjafta“ upp húsaleigu-
verð í Reykjavík. Það væri mun lægra
en haldið væri fram. Gott væri ef satt
reyndist en fáir kannast við þær tölur
sem ráðherrann færir fram máli sínu
til stuðnings. Þær eru mun lægri en
flestir leigjendur þekkja úr eigin bók-
haldi. Verð á leiguíbúðum hefur lengi
verið hátt, hvort heldur er í höfuð-
borginni sjálfri eða nágrannasveitarfélögunum, og jafnvel
svo að fólki hefur blöskrað. Greiði fjölskyldufólk 60-80 þús-
und krónur í húsaleigu á mánuði, eða þaðan af hærra, er
augljóst að önnur útgjöld vegna lífsnauðsynja verða erfiðari.
Þær tölur sem félagsmálaráðherra hefur lagt fram um
meðaltal greiddrar húsaleigu í Reykjavík eru byggðar á
þinglýstum húsaleigusamningum vegna húsaleigubóta. Ráð-
herrann greinir þannig frá að um 25 þúsund krónur kosti að
leigja herbergi, tveggja herbergja íbúðir séu leigðar á 35 þús-
und krónur og þriggja herbergja íbúðir á 45 þúsund krónur.
Leigugreiðslur fyrir sex herbergja íbúðir eru, samkvæmt yf-
irliti félagsmálaráðherra, rúmlega 50 þúsund krónur á mán-
uði.
Þær tölur sem ráðherrann nefnir eru meðaltöl og inni í
þeim eru húsaleigusamningar hjá Félagsbústöðum. Félags-
bústaðir eru vissulega stærsti leigusalinn í Reykjavík en
leiguverð þar segir lítt eða ekki til um leiguverð á hinum al-
menna markaði. Þótt leiguverð þar sé 33 þúsund fyrir
þriggja herbergja íbúð og 43 þúsund fyrir fjögurra herbergja
íbúð á það ekki við á hinum almenna markaði. Þar eru töl-
ur allt aðrar og hærri.
Bryndís Hlöðversdóttir, þingflokksformaður Samfylking-
arinnar, hendir orð félagsmálaráðherra á lofti á heimasíðu
sinni. Hún segir ráðherrann senda Reykvíkingum nöturleg-
ar kveðjur. Haldi hann að raunveruleiki leigumarkaðarins í
Reykjavík birtist í þinglýstum húsaleigusamningum, sem
gerðir hafa verið vegna húsaleigubóta, sé ekki furða að hann
átti sig ekki á vandanum.
Þeir sem til þekkja telja að nærri láti að húsaleiga á al-
mennum markaði í Reykjavík sé um eitt þúsund krónur á
fermetra. í framhaldsfréttum Ríkisútvarpsins af málinu, eft-
ir að tölur ráðherra komu fram, hefur verið rakið að leiga
fyrir herbergi láti nærri tölum ráðherrans en leiga fyrir
tveggja herbergja íbúðir sé að meðaltali 50 til 60 þúsund
krónur og um 70 þúsund krónur fyrir þriggja herbergja íbúð-
ir. Leiga fyrir stærri íbúðir sé frá 80 þúsund krónum og upp
úr. Þessar tölur eru fjarri því leiguverði sem ráðherra hefur
kynnt.
Þótt ódýrari leiga íbúða Félagsbústaða sé með í tölum ráð-
herrans segir það ekki nema hluta sögunnar um ástandið á
markaðnum. Fram hefur komið í fréttum að um 780 manns
séu á biðlista eftir félagslegu húsnæði og þeim hafi fjölgað
mikið í sumar. Því dugi lítt þótt Félagsbústaðir kaupi um 100
íbúðir á ári. Þá bíða um 600 manns eftir því að komast á
stúdentagarða.
í fyrrgreindum útvarpsfréttum er með réttu dregið í efa að
leigutölur ráðherrans gefi rétta mynd af ástandinu. Á það er
bent að tölur hans byggist á samningum vegna húsaleigu-
bóta. Þeir sem hafi hærri tekjur og geti borgað hærri leigu
sæki ekki um bæturnar því þær séu tekjutengdar og fari að
skerðast þegar árstekjur eru komnar yfir 2 milljónir króna.
Páll Pétursson félagsmálaráðherra ætti því, vegna rétt-
mætrar gagnrýni á tölur hans um leiguverð, að láta kanna
þann markað betur svo komast megi að hinu sanna. Þær
bíða varla í röðum, 6 herbergja íbúðirnar, á fimmtíu þúsund
krónur.
Jónas Haraldsson
ÞRIÐJUDAGUR 17. SEPTEMBER 2002 ÞRIÐJUDAGUR 17. SEPTEMBER 2002
DV
Skoðun
Þetta er lygi, sagði maðurinn
„Geturðu ekki skýrt fyrir
mér hvernig þetta hefur
gengiö fyrir sig með einka-
væðingu Landsbankans?"
sagði maðurinn. „Ég er nú
ekki viss um að ég muni
þessa atburðarás," svar-
aði ég. „Þú hlýtur að
muna þetta nokkurn veg-
inn,“ hélt hann áfram.
Ég lagði ekki í að byrja á einka-
væðingarferli Símans. Þaö var mikið
ævintýri. Forstjórinn hætti, stjómin
hætti, formaður einkavæðingar-
nefndar sagði af sér og ekkert gerð-
ist. Fjallið tók jóðsótt og það fæddist
ekki einu sinni lítil mús.
Ég ákvað að reyna aö rifja upp
einkavæðingarferli Landsbankans
en tók þó fram að ég hefði engin
gögn að styðjast við og segði þetta
gróft eftir minni.
Lygasaga um einkavæðingu LÍ
Nokkru eftir að Landsbankinn var
gerður að hlutafélagi upphófst mikil
umræða um nauðsyn þess að fá er-
lenda banka til starfa á íslandi. Sagt
var að íslensku bankarnir þyrftu
samkeppni; hér væri fákeppni á
lánamarkaði, vaxtamunur of mikill
og hagkvæmni vantaði í reksturinn.
í kjölfar þessa var sagt að framsókn-
armenn hefðu fundið banka í Svíþjóð
sem vildi kaupa Landsbankann, ein-
hvers konar samvinnubanki sem
gæti keypt ráðandi hlut. Morgun-
blaðið og forsætisráðherra urðu þá
sammála um að mikilvægasta atriðið
í bankarekstri á Islandi væri dreifð
eignaraðild. Menn töldu fráleitt að
„Forsœtisráðherra og Morgunblaðið töluðu um nauðsyn
lagasetningar um dreifða eignaraðild að fjármálastofn-
unum, hámark eignaraðildar 5% - þannig vœri byggð
upp sú þjóðfélagsmynd sem við vildum hafa hér. “
afhenda útlendingum Landsbank-
ann.
Forsætisráðherra og Morgunblað-
ið töluðu um nauðsyn lagasetningar
um dreifða eignaraðild að fjármála-
stofnunum - hámark eignaraðildar
5% og þannig væri byggð upp sú
þjóðfélagsmynd sem við vildum hafa
hér.
Einhvern veginn varð ekkert úr
þessari lagasetningarvinnu og menn
gleymdu furðu fljótt þessari framtíð-
arsýn um þjóðfélag dreifðrar eignar-
aðildar og byrjuðu allt í einu að tala
um kjölfestufjárfesta sem ættu fjórð-
ung til þriðjung í bankanum. Kjöl-
festufjárfestir varð eins konar töfra-
orð og slíkur mundi leysa allan okk-
ar vanda I bankamálum.
Auðvitað varð að gera ákveðnar
kröfur til slíks aðila. Samdar voru
lýsingar og þar kom fram að kjöl-
festufjárfestir þyrfti að hafa víðtæka
reynslu f bankarekstri - geta fært
inn í Landsbankann þekkingu og
reynslu sem gagnaðist bankanum
við að auka hagkvæmni í umhverfi
vaxandi samkeppni. Talið var líklegt
að slikur kjölfestufjárfestir fengist
innan skamms og yrði væntanlega
erlendur. Nú voru gleymd áform um
dreifða eignaraðild og heitstrenging-
ar um að láta ekki erlendan aðila
hirða Landsbankann.
Erlent fé inn
Af einhverjum ástæðum varð ekk-
ert úr þessum plönum og þau
gleymdust. Skyndilega birtust menn
sem höfðu efnast í Rússlandi og lýstu
vilja til þess að kaupa Landsbankann
og verða kjölfestufjárfestar. Við-
skiptaráðherra sagði þá að þessir að-
ilar uppfylltu ekki skilyrðin um
reynslu og þekkingu í bankarekstri
og kæmu því ekki til greina. Forsæt-
isráðherra hafði þá gleymt skilyrð-
unum um reynslu og þekkingu í
bankarekstri og lýsti því yfir að um
ágæta menn væri að ræöa og mikil-
vægt væri að menn kæmu með fé er-
lendis frá og fjárfestu hér á landi.
Skyndilega varð mönnum ljóst að
þetta var auðvitaö aðalatriðið: Erlent
fé inn í landið. Ákveðið var að bjóða
hlut í Landsbankanum út og nú fyllt-
ust menn eldmóði og ákváðu að selja
Búnaðarbankann um leið. Þrír aöil-
ar lýstu sig reiðubúna til að kaupa
bankana, helst báða, skildist mér.
Meðan þeir ræddu við einkavæðing-
amefnd um kaupin, hver í sínu lagi,
fréttu þeir í fjölmiðlum að selt hefði
verið eitt stykki tryggingafélag út úr
pakkanum sem þeir voru að ræða
um að kaupa. Óvenjulegt.
Næstu fréttir af þessum kaupfúsu
aðilum voru að þeir vissu lítið um
gang mála en hefðu frétt í fjölmiðlum
að ræða ætti við Samson hf. um kaup
á Landsbankanum. Aðili frá Samson
hf. skýrði síðan frá reynslu sinni af
viðskiptum í Rússlandi og viðskipta-
lögmálum þar en skilja mátti að þótt
reglur væru þar með sérstökum
hætti væm viðskipti þar bamaleikur
hjá því sem hér gerðist. Varla var
þessu þó lokið þegar einn reyndasti
nefndarmaður einkavæðingamefhd-
ar sagði af sér með stórum orðum
um óviðunandi vinnubrögð nefndar-
innar. - Nýjast er svo það að Ríkis-
endurskoðun á að skoða starfshætti
einkavæðingamefndar.
Læt ekki bjóða mér þetta
„Ég læt ekki bjóða mér svona
lygi,“ sagði maðurinn. „Ég er undr-
andi á þér að búa til svona sögu,
þessu trúir ekki nokkur maður.“ Síð-
an strunsaði hann burt. Ég sat eftir
alveg ringlaður. - Ja, en var þetta
samt ekki einhvem veginn svona?
Þið hvítu hugsið bara um peninga
Það tók sólarhring að
komast til Jóhannesar-
borgar í S-Afríku á fund
Sameinuðu þjóðanna um
sjálfbæra þróun. Jóhann-
esarborg er borg and-
stæðna þar sem mikið
ríkidæmi og mikil fátækt
eru hlið við hlið og
glæpatíðni að sama
skapi ein sú versta í
heiminum.
Þeir ríku hlaða virkisgarða í
kringum hús sín meö gaddavír of-
aná og geltandi varðhundum í garö-
inum. Þeir fátæku sveimá fyrir utan
og bíða tækifæris til aö ná í eitt-
hvað. Mér var sagt að best væri að
vera með bámjám á húsþakinu því
það væri neglt niður meðan þak-
steinana mætti tína í burt og þá auð-
velt að komast inn.
Undir þessum kringumstæðum
héldu Sameinuðu þjóðimar stærstu
ráðstefnu sem haldin hefur verið
þar sem allar þjóðir heimsins áttu
fulltrúa. Stjómvöld í S-Afríku lögðu
því mikið upp úr öryggismálunum
og hefur undirritaður ekki séð ann-
að eins.
Á hótelinu og á fundarsvæði Sam-
einuðu þjóðanna, sem var í hverfl
sem heitir Sandton, var gríöarlegt
öryggiseftirlit þar sem allt var gegn-
umlýst í hvert sinn sem fariö var á
milli bygginga. Fjórar gerðir af pöss-
um voru í gildi fyrir svæðið. Sér-
stakir vagnar fóru með fundargesti
miUi hótela og fundarstaða og í
þeim voru vopnaðir hermenn. Alls
staðar voru vopnaðir verðir á gangi,
í lögreglubOum eða á hestum tO að
gæta öryggis fundargesta.
Soweto
Hluti íslensku sendinefndar-
innnar heimsótti Soweto sem er
hverfi svartra en þar búa 2-3 mOlj-
ónir manna. Soweto virtist vera í
uppbyggingu og komin hverfl efha-
meiri líkt og i Jóhannesarborg þar
sem hús voru víggirt. Fátækrahverf-
in voru þó ekki langt undan. Þeir
sem við hittum voru einstaklega
hlýlegir og þakklátir fyrir athyglina
sem þeir fengu vegna ráðstefnunn-
ar.
Ég fékk að grípa í tafl við nokkra
innfædda karla á götu í Soweto þar
sem þeir sátu við taflmennsku og
bjórdrykkju. Ég spurði:„Leggið þið
eitthvað undir?“ Þá svaraði sá elsti:
„Þið hvítu hugsið bara um pen-
inga.“
Ráðstefna skilaöi árangri
Ráðstefnan sjálf skOaði miklum
„Hluti íslensku sendi-
nefndarinnnar heimsótti
Soweto, sem er hverfi
svartra, en þar búa
2-3 milljónir manna.
Soweto virtist vera í upp-
byggingu og komin hverfi
efnameiri líkt og í
Jóhannesarborg þar
sem hús voru víggirt.
Fátœkrahverfin voru þó
ekki langt undan. “
árangri í þessu andrúmslofti and-
stæðna í S-Afríku. Örbirgð og sjúk-
dómar í nágrannaríkjum S-Afríku
bar hátt í umræðunni um útrým-
ingu fátæktar í heiminum. Yfir 2
miUjarðar manna hafa ekki aðgang
að hreinu vatni, heObrigðisþjónustu
eða rafmagni. AOt að 50% íbúa
sumra ríkja Afríku eru smitaðir af
HlV-veirunni eða eru þegar með al-
næmi. Meðalaldur íbúa Malaví er
um 39 ár.
SpiOing í stjómkerfi sumra fátæk-
ustu ríkjanna er óskapleg og efna-
hagsleg geta engin. Vandamálin eru
því stór og erfið úrlausnar en lausn
þeirra mjög aðkaOandi. Þrátt fyrir
augljósa erfiðleika við að ná sameig-
inlegri stefnu allra rikja heimsins
um lausn svo flókinna og erfiðra
mála náðist tímamótaárangur. Þar
má nefna árangur í málum eins og
um hreint vatn fyrir aOa, orku fyrir
aOa, verndun líffræðOegrar fjöl-
breytni, sjálfbærar veiðar úr fiski-
stofnum hafsins, sjálfbæra og meng-
unarlausa orkunýtingu.Ý bætt að-
gengi vanþróaðra ríkja að mörkuð-
um o.s.frv.
Þessi ráðstefna Sameinu þjóðanna
markar því tímamót í útrýmingu fá-
tæktar í heiminum og um vemdun
líffræðOegrar fjölbreytni á jörðinni.
Ummælí
Sköpum einstak-
lingnum trú
„Og þó það hefði
einhvern tíma þótt
kjánalegt að hadda
því ffam að mennta
þurfi þá sem vinna á
búðarkössum eða eru
aö vaska fisk þá seg-
ir reyndar bæði hér-
lendis og víða um hinn vestræna
heim að með aukinni menntun allra
starfsmanna aukist framlegð og
gróði fyrirtækja. Stundum auðvitað
vegna þess að fólk lærir betri vinnu-
brögð en fyrst og síðast held ég að
það sé vegna þess að með menntun-
inni sköpum við einstaklingnum trú
á sjálfan sig og bætum á aOan hátt
sjálfmynd þeirra sem hennar njóta.
Maðurinn lifir ekki á brauði einu
saman segir í merkri bók og ef sá
vísi maður sem þau orð sagði væri
uppi með okkur í dag er ég ekki frá
því að hann veitti byltingarkenndri
símenntunarstöð forstöðu."
Bjarni Harðarson í Sunnlenska
fréttablaöinu.
Fasisminn orðinn
of fjarlægur
„Við erum lítið
þjóðfélag. Við verð-
um fyrir bæði já-
kvæðum og neikvæð-
um straumum frá
umheiminum, ekki
hvað síst frá amer-
ísku bíómyndinni og
sjónvarpsþættinum. Þar er oftar en
ekki dregin upp öfgafuO mynd af
bandarískum raunveruleika og í
langflestum tilvikum ákaflega ein-
fólduð. Þennan veruleika hafa yfir-
völd á íslandi með aðstoð áhugafólks
um fikniefnavandann lagt yfir okkar
dvergþjóðfélag og taliö sjáifum sér og
öðrum trú um að séu blákaldar stað-
reyndir. Víkingasveitin, sem ekki var
sett á laggirnar tO að berjast við
landabruggara heldur landráðamenn
og brjálæðinga, ekki hassinnflytjend-
ur og smyglara annarra ólöglegra
vímuefna, er komin í fremstu víglínu
í stríðinu gegn hættulegasta óvini
allra tíma: Eiturlyfjunum. Eyjan skal
hreinsuð af þessum óþverra og þess-
um óþjóðalýð, þessum samviskulausu
úrhrökum ... Hvert er þessi þjóð að
fara? Hvsir er tyOidagalýðræðið, frelsi
einstaklingsins og aOt það hátíðar-
ræðujukk? Eru fasisminn og sovétfas-
isminn orðin svo fjarlæg okkur, orð-
in svo mikO mannkynssaga að óhætt
þykir að taka upp kjarnann i þessum
stefnum og strá yfir hann lýðræðis-
skrauti í nafni baráttunnar fyrir hin-
um hreina og rétta málstað?"
Heimir Már Pétursson
á heimasíöu sinni
Bush ekki læs á
samstöðuna
„Bush og Banda-
ríkjamenn virðast
ekki eins læsir á mátt
samstöðunnar og þær
þjóðir sem í aldaraðir
hafa í góðu og Olu lif-
að í nánu sambýli við
nágranna sina. í Evr-
ópu ríkir ekki friður sem tryggður er
með vopnavaldi heldur samstöðu og
sameiginlegum gOdum. Án þess að
lítið sé gert úr mætti vopna tO að
tryggja frið í heiminum í dag þá er
ekki hægt að horfa fram hjá því að
samstarf, samstaða og sameiginleg
gOdi eru þau vopn sem bita æ betur á
ófriði og tryggja enn betur varanleg-
an frið. Gott væri að Bush og vinir
hans gerðu sér grein fyrir því.“
Ásgeir Friögeirsson á Pressan.is
önnur samkvæmt stjórnarskrá
landsins, þeirri sömu stjómarskrá
sem kveður á um að aOir eigi að
vera jafnir fyrir lögum óháö því
hvaða trú þeir aðhyOast.
Friðhelgi einkalífs eru ein mikO-
vægustu réttindi sem stjórnarskráin
veitir almenningi. Opinber sýning á
álagningar- og skattaskrám þar sem
jafnviðkvæm mál og fjárhagsstaða
einstaklinga er tO sýnis er brot á
friðhelgi einkalífs.
Framfylgi stjórnarskrá
Tjáningarfrelsi var stórlega skert
síðastliðið sumar með aðgerðum
stjómvalda til að koma í veg fyrir að
mótmælendur mannréttindabrota
kæmust í sjónfæri við forseta Kina.
Þá var tjáningarfrelsi félaga í Fcdun
Gong einnig skert en tjáningarfrels-
isákvæði stjómarskrárinnar nær
jafnframt tO útlendinga staddra hér-
lendis.
Samkvæmt stjórnarskránni skal
öOum vera tryggður í lögum réttur
tO aðstoðar vegna sjúkleika, örorku
og eOi. Þessir einstaklingar hafa þó
sjaldan búið við jafnbág kjör og nú.
Velferðarkerfið á ekki aö vera háð
geðþóttaákvörðunum stjórnmála-
manna því stjómvöld hafa stjómar-
skrárbundnar athafnaskyldur gagn-
vart þeim sem minna mega sín.
Ungir jafnaðarmenn telja að gera
eigi þá lágmarkskröfu tO íslenskra
stjómvalda að farið sé eftir stjómar-
skránni í hvívetna. Það er von
Ungra jafnaðarmanna að þetta fram-
tak veki almenning tO umhugsunar
um stjómarskrárbundin réttindi sín
og beini athyglinni að því hvemig
stjómvöld fara með þau réttindi.
Stjórnarskrárbrot á íslandi
Od lýðveldisins og hvemig hún er
vanvirt.
Ábyrgðarlausir ráðherrar
Stjómarskráin gerir ráð fyrir
ríku eftirlitshlutverki Alþingis með
sérstökum þingmannanefndum.
Þrátt fyrir að oft hafi verið tOefni tO
að skipa slíkar nefndir hafa tOlögm-
þess efnis ekki verið samþykktar í
meira 47 ár. Má þar nefna Land-
símamálið þar sem stærstu einka-
væðingaráform íslandssögunnar
fóru í súginn vegna hneykslismála,
óstjórnar, hagsmunaárekstra, og
margs fieira.
Stjórnarskráin gerir einnig ráð
fyrir svokallaðri ráðherraábyrgð.
Landsdómur, sem dæmir í slíkum
málum, hefur þó aldrei verið kaOað-
ur saman jafnvel þó þörf hafi verið
á. Ráðherraábyrgð snýst ekki um
refsiábyrgð heldur um pólitíska
ábyrgð á þeim málaflokkum sem
heyra undir viðkomandi ráðherra.
íslenskir ráðherrar hafa aldrei þurft
að sæta ábyrgð í þeim mæli sem evr-
ópskir koOegar þeirra þurfa. Sænsk-
ur ráðherra varð að segja af sér
vegna misnotkunar á greiðslukorti
embættis sins tO að greiða einka-
neyslu, s.s. á Toblerone-súkkulaði.
Á íslandi kemst ráðherra hins
vegar upp meö að ætla að láta ráðu-
neyti greiða fyrir ferð gesta i afmæli
sitt úti á landi. Málefhi Falun Gongs
í sumar og Landssímamálið hefðu
einnig víða annars staðar í Evrópu
kaOað á rannsókn á pólitískri
ábyrgð viðkomandi ráðherra. Þá
hefði einnig verið eðlOegt ef meint
ábyrgð þáverandi menntamálaráð-
herra á störfum undirmanns síns
Ágúst Ólafur
Ágústsson
formaöur Ungra
jafnaöarmanna
Helstu grundvallarreglur
íslenskrar stjórnskipunar
eru stjórnarskrá, þrískipt-
ing ríkisvaldsins, þing-
ræði, lýðveldi, lýðræði,
sjálfsákvörðunarréttur ein-
staklinganna og rík mann-
réttindavernd.
í hugum flestra eru þetta sjálfsagð-
ir og mikOvægir þættir í íslensku
samfélagi. Æðsta réttarheimOdin er
sjálf stjórnarskráin og því mætti ætla
að stjómarskráin væri virt í hví-
vetna. Hins vegar telja Ungir jafnað-
armenn að íslensk stjórnvöld starfi
ekki í anda margra grundvaOar-
reglna stjórnarskrárinnar.
Ungir jafnaðarmerm hafa nú tekið
saman tólf ákvæði stjómarskrárinn-
ar í sérstöku fjölriti þar sem bæði er
bent á stjómarskrárákvæði sem
hafa verið sveigð eða brotin með ný-
legum dæmum.
Einnig er bent á nokkur heimOd-
arákvæði sem ekki er beitt í fram-
kvæmd. Ungir jafnaðarmenn hafa
sent öOum þingmönnum Alþingis
fiölritið í þeirri von að vekja þá tO
umhugsunar um æðstu réttarheim-
sem þá var formaður byggingar-
nefndar Þjóðleikhússins hefði verið
skoðuð.
Þrátt fyrir skýr ákvæði um fiárlög
í stjómarskránni taka íslenskir
stjómmálamenn fiárlög ekki alvar-
lega enda iðulega farið fram úr þeim
sem nemur mörgum miOjörðum.
Fjáraukalög eru sömuleiöis misnot-
uð herfilega á íslandi.
I ofanálag við aOt þetta em mörg
dæmi þess að alþingismenn fylgi
ekki sannfæringu sinni eins og
stjómarskráin gerir ráð fyrir.
Nýjasta dæmið um þetta er heimOd
á ríkisábyrgð tO eins fyrirtækis sem
samþykkt var fyrir þinglok.
Virt að vettugi
Jafnræðisregla stjómarskrárinn-
ar er ein af undirstöðureglum ís-
lensks samfélags og hefur hún feng-
ið sífeOt meira vægi hjá dómstólum.
í stað þess að vera nær eingöngu
formregla er jafnræðisreglan orðin
að efnisreglu sem veitir borgurum
áþreOanlegan rétt. Engu að síður
eru tO mýmörg dæmi þess að fólk
njóti ekki fuOs jafnræðis.
Atkvæði íslenskra kjósenda hafa
mismikið vægi í alþingskosningum
eftir búsetu. Það hlýtur að vera
grundvaOarréttur hvers borgara að
atkvæði hans vegi jafnþungt í kosn-
ingum og atkvæði annarra borgara.
Þrátt fyrir að jafnrétti kynjEinna sé
bundið í lögum er enn til staðar
kynbundinn launamunur, m.a. hjá
opinberum starfsmönnum. Samkyn-
hneigðir einstaklingar hafa ekki
jafnan rétt tO frumættleiðinga og
tæknOijóvgana.
Færa má haldbær rök fyrir því að
á meðan ríkisrekin þjóðkirkja er við
lýði þurfi þjóðkirkjan að uppfyOa
ýmsar kröfur sem opinber stofnun.
Með banni á gOtingum samkyn-
hneigðra einstaklinga í kirkjum
brýtur þjóðkirkjan því jafnræðis-
reglu sfiómEirskrárinnar. Eitt trúfé-
lag hefur sérstaka vernd umfram
„Ungir jafnaðarmenn hafa tekið saman tólf ákvœði
stjórnarskrárinnar í sérstöku fjölriti þar sem bœði er
bent á ákvœði sem hafa verið sveigð eða brotin með
nýlegum dæmum.“