Dagblaðið Vísir - DV - 14.04.2003, Blaðsíða 14

14
Menning
Góð stef hafa eigin vængi
DV-MYND E.ÓL
Þorsteinn Gauti og Steinunn Bima
Sambandiö í leik á tvö píanó þarf aö vera nánast of full-
komið til aö geta gerst.
Þorsteinn Gauti Sigurðsson og Steinunn
Birna Ragnarsdóttir píanóleikarar léku
saman á tvo flygla í Salnum í Kópavogi á
miðvikudagskvöldið síðasta. Efnisskráin
var áhugaverð og líkleg til að hrífa með
alla þá sem ratað höfðu á þessa tónleika -
börn og fullorðna, leika og lærða.
Hugmyndin um sameinaða krafta pí-
anósins hefur verið lengi á kreiki. Þetta
vinsæla einleiks- og konserthljóðfæri sem
stórskáldin á síðustu þremur öldum
þekktu öll svo vel fangaði huga fólks og al-
menningur lærði að leika léttari tónlist á
þessa miklu smíð í heimahúsum.
Rómantísku tónskáldin skrifuðu fyrir
hljómmikið og breytt tónsvið píanós síns
tíma og þegar píanistinn Brahms samdi
sinfóníur sínar gerði hann tveggja píanóa
útgáfur af þeim öllum, þó það hafi senni-
lega verið meira til heimabrúks en flutn-
ings. Hann er ekki mjög langur listinn yfir
verk frumsamin fyrir tvö píanó en menn
hafa freistast til að útsetja fræg verk fyrir
þess samsetningu.
Á tónleikunum í Salnum voru leikin
verk eftir sex höfunda og þar af voru sam-
kvæmt upplýsingum í efnisskrá fjögur út-
sett fyrir píanóin af öðrum en tónskáldinu
sjálfu. Oþarflega sparleg efnisskráin
geymdi ágætis upplýsingar um píanistana en
sú stefna að segja ekkert um verkin sjálf er
ekki nógu góð. Það er til dæmis sjálfsagt hægt
að fletta þvi upp hver hlutur Alfredos Lamp-
ini er í besta verkinu á dagskrá þetta kvöld,
Concertino fyrir tvö píanó op. 94. Hann er
þarna skráður sem útsetjari en Shostakovich
samdi op. 94 fyrir tvö píanó þannig að rétt
hefði verið að gefa stuttorðar skýringar á
hlut hvors um sig. Brahms samdi á þriðja tug
ungverskra dansa fyrir tvö píanó og þama
voru leiknir fimm og Milhaud vann Scara-
mouche-svítuna fyrir tvö pianó upp úr tónlist
sem hann samdi við leikrit sem flutt var í
samnefndu leikhúsi í París.
Tónleikamir hófust á útsetningu á Clair de
Lune eftir Debussy og var tærleika verksins
ekki fómað í útsetningu fyrir mögulegan
fingrafjölda. Sambandið í leik á tvö píanó
þarf að vera nánast of fullkomið til að geta
gerst. Hver minnsti munur í hryn og áhersl-
um kemur skýrt fram. Þau Þorsteinn og
Steinunn Birna náðu oft mjög góðu flugi og
Dolly svítan op. 56 eftir Fauré geymdi mörg
slík augnablik. Samræming í bæði hryn og
styrk var vel unnin í Jardin de Dolly-kafl-
anum og í síðasta hluta Mi-a-ou svo dæmi
séu nefnd.
Tvö píanó hljóma þannig að nánast er
óþarft að nota nema einstaka sinnum hægri
pedal hljóðfærisins. Á stundum virtist þó
notkunin á honum fara lítillega úr böndun-
um. Hitt er líka að þegar stef eru burðarás
efniviðar í verki er sjaldnast þörf á því að
hamra það stef á einhvem annan hátt en
annað efni verksins. Góð stef hafa eigin
vængi og þurfa bara léttan loftstraum und-
ir þá.
Ungversku dansarnir eftir Brahms eru
sérleg krefjandi og líka litmargir því tón-
skáldið þekkti hljóðfærið eins og málari
litaspjaldið. Það má segja að þó þeir séu
skrifaðir fyrir fjórar hendur þá verður einn
og sameinaður hugur að stjórna flutningn-
um. Þarna mátti heyra stórglæsilegar risp-
ur og þau Steinunn Birna og Þorsteinn
Gauti náðu hvað eftir annað þessari ná-
kvæmu og algeru sameiningu sem gerir pí-
anóin tvö að einu stóru hljóðfæri. Úsetning-
ar á þremur atriðum úr Hnotubrjótnum
hljómuðu vel og Danse de la Fée Dragée var
hreint frábærlega útsettur og fluttur. Tónleik-
unum lauk svo með áðurnefndri svítu eftir
Milhaud sem er stórskemmtilegt verk og var
vel flutt. í heildina góðir tónleikar - verkin
vel valin og flutningur góður og oft mjög
glæsilegur.
Sigfríður Bjömsdóttir
Leiklist
fffSll
Listræn Búkolla
Lab Loki frumsýndi bamasýn-
inguna Baulaðu nú ... í minnsta
leikhúsi í heimi ofan í kjallara
hússins við Nýlendugötu 15A á
föstudaginn. Ekki verður það þó
sýnt þar áfram heldur er ætlunin
að láta sýninguna flakka milli lista-
safna borgarinnar. Þetta er nefni-
lega mjög listrænt - eða listvænt -
leikrit.
Baulaöu nú ... sýnir okkur dag í
lífi Kristínar Jóseflnu Páls sem í
daglegu tali er kölluð Stína, eins og
stórbóndadóttirin að austan í
gamla textanum. Hún er ræsti-
tæknir á listasafninu þar sem
Móna Lísa hangir á vegg en finnst
meira gaman að nota kústskaftiö
sem hljóðnema en ræstiáhald. Þó er
Stína að vonum yfir sig hrifin af
Mónu og þrífur vandlega í kringum
hana um leið og hún bregður á leik,
sýnir (ekki ósannfærandi) óp-
erutakta og lætur yfirleitt eins og
lífsglöð manneskja sem veit ekki
betur en hún sé alein og enginn sjái
hana. Hún verður bæði hissa og
ánægð þegar Móna fer að taka und-
ir með henni og þegar sú hin fagra
stígur út úr ramma sínum dugar
mannsgaman
ekki minna en sagan af Búkollu
til að skemmta henni ærlega.
Baulaðu nú ... er fyrst og fremst
leikur, til þess ætlaður meðal ann-
ars að sýna börnum hve lítið þarf
til að búa til alvöru leiksýningu.
Einfóld húfa breytir Mónu Lísu í
strákinn í Búkollusögunni, upp-
blásinn gúmmihanski veröur
Búkolla, gólftuskur gera stelpur
að skessum.
Hugvit er allt sem þarf, og það
hafa aðstandendur Lab Loka í bíl-
fórmum. Kristjana Skúladóttir og
Lára Sveinsdóttir eru þrungnar
leikgleði og spila vel úr góðri hug-
mynd og naumum sviðskosti, og
Steinunn Knútsdóttir leikstjóri
passar upp á þéttleika og góða
tímasetningu sem er einkum
nauðsynleg í leik Mónu að Stínu í
fyrri hlutanum.
Sýningin ætti að svínvirka á
listasöfnum og gefa ungum áhorf-
endum hugmynd að mörgum
skemmtilegum leikjum.
Silja Aðalsteinsdóttir
Allt verður þeim aö leikmunum
Kristjana Skúladóttir sem Stína (og Búkolla) og Lára Sveins-
dóttir sem Móna Lísa
Lab Loki sýnir barnaleiksýninguna Baui-
aðu nú ... Dagur í lífi Kristínar Jósefínu
Páls. Útlitshönnun: Nína Magnúsdóttir.
Lelkstjðri: Steinunn Knútsdóttir. Næsta
sýning er á Kjarvalsstööum kl. 16 annan
í páskum.

Enginn veniulegur dagur
Rétt í þann mund sem ekið var fyrir kamb-
inn braust sólin út úr skýjaflókanum. Þama
á tólfta ári lífsins var ekið ofan í iðjagræna
sveitina og fram undan var bærinn við læk-
inn sem átti að hýsa litla sál um sumarmál.
Augun voru sperrt og reyndu hvað af tók
að greina umhverfið út um aurugar rúðurn-
ar. Þetta var enginn venjulegur dagur. Og
enginn venjulegur staður.
Bóndinn tók á móti stráksa á bæjarhlaðinu
og hélt á þungum hólk í hægri hendi. Hann
heilsaði með vinstri. Kvaðst vera að fara nið-
ur í fjós, þar hefði ein kýrin borið kálfi og ég
mætti til með að kasta augum á kusu.
Við gengum niður slóöann að fjósinu, ég í
nýrri gefjunarpeysu minni og karlinn í
hólkvíðum buxum og stagbættum stígvélum.
Við virtumst einu mennirnir í sveitinni.
Kýrin var í óðaönn að sleikja hildirnar.
Bóndinn gekk að kálfinum og dró hann áleiö-
is út að vegg. Kýrin stóð forviða eftir. Ég
sömuleiðis. Svo kvað við lágvær skothvellur.
Við gengum upp slóðann, ég og bóndinn, og
hann með dauðan kálfinn á öxlunum. Svona
væri þetta nú, sagði hann mér í hálfum hljóð-
um og bægði frá sér áleitnum flugum með
vinstri hendinni. Að baki heyrðist kýrin
baula ámátlega.
í gamla þerriskofanum var kálfurinn
hengdur upp í rjáfur, hausinn niður. Við
myndum skera hann niður í skömmtum út í
veturinn. Ekkert kjöt væri hægara undir
tönn.
Já, því var ekki að leyna - ég var kominn í
sveitina.
-SER
_________MÁNUDAGUR 14, APRÍL 2003
n>v
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir silja@dv.is
Hádegisleiösögn
Eins og myndlistaráhugamönnum er
kunnugt stendur nú yfir í Listasafni ís-
lands yfirlitssýning Georgs Guðna, sýn-
ing á videóverkinu Mosi og hraun eftir
Steinu Vasulka og landslagsmálverkum
eftir Ásgrím Jónsson úr eigu safnsins.
Á morgun kl. 12.10-12.40 verður hádegis-
leiðsögn um sýningarnar í fylgd Hörpu
Þórsdóttur listfræðings.
Hádegisgestir í Óperunni
Aðrir tónleikarnir í
nýrri tónleikaröð ís-
lensku óperunnar, Há-
degisgestum, verða á
morgun kl. 12.15. Yfir-
skrift tónleikanna er í
ungverskum anda, og
flytjendur eru þær
Ildikó Varga
messósópransöngkona og Antonía
Hevesi píanóleikari. Á efnisskránni eru
ungversk þjóðlög í útsetningum nokk-
urra ungverskra nútímatónskálda,
Zoltáns Kodálys, Lászlós Lajtha, Jenös
Ádáms og Ferenc Lehárs.
Tilgangurinn með hinni nýju tón-
leikaröð er að koma til móts við söngv-
ara sem vilja koma fram á fjölum Óper-
unnar. Einnig mun Óperan hafa frum-
kvæði að því að bjóða ungum söngvur-
um að koma fram í þessari tónleikaröð.
Tríó Artis
Trió Artis heldur tónleika í Salnum
annað kvöld kl. 20. Trióið skipa Gunn-
hildur Einarsdóttir, harpa, Kristjana
Helgadóttir, flauta, og Jónína Hilmars-
dóttir, víóla. Á efnisskránni er Prélude
fyrir einleikshörpu eftir André Jolivet,
Áir fyrir einleiksflautu og tríóið And
then I knew’t was wind eftir Toru
Takemitsu, Capriccio fyrir einleiksvíólu
eftir Henri Vieuxtemps og sónata fyrir
flautu, viólu og hörpu eftir Claude
Debussy.
Fjölmiðlastefna
í Jyvaskylá í Finnlandi verður haldin
ráðstefna undir yfirskriftinni Sacred
Media - Conference on Media, Religion
and Culture dagana 10.-13. júlí í sumar,
skipulögö af háskólunum í Helskinki og
Jyváskylá. Margir þekktir fræðimenn
munu tala um stöðu vestrænna fjöl-
miðla frammi fyrir hryðjuverkum,
stríði, tækni og trúardeilum, til dæmis
Zygmunt Bauman, Stewart Hoover, Ro-
bert Dannin, Robert White og Anne
Foerst. Frekari upplýsingar og umsókn-
areyðublöð má nálgast á slóðinni
www.sacredmedia.jyu.fi.
Nokkrir dagar til stefnu
Nú fer hver að verða
síðastur að setja punkt-
inn aftan við skáldsög-
una ef hún á að keppa
um Bókmenntaverðlaun
Halldórs Laxness, því
frestur til að skila inn
handritum rennur út 1.
maí. Verðlaunin nema 500.000 krónum
og eru veitt fyrir nýja og áður óbirta ís-
lenska skáldsögu eða safn smásagna.
Samkeppnin er öllum opin og mun bók-
in, sem verðlaunin hlýtur, koma út hjá
Vöku-Helgafelli sama dag og þau verða
afhent nú í haust. Ari Trausti Guð-
mundsson hlaut verðlaunin árið 2002
fyrir smásagnasafnið Vegalínur.
Utanáskriftin er: Bókmenntaverðlaun
Halldórs Laxness, Vaka-Helgafell, Suð-
urlandsbraut 12,108 Reykjavík. Handrit
eiga að vera merkt dulnefni en rétt nafn
fylgi með í lokuðu umslagi.
Að samkeppni lokinni geta þátttak-
endur vitjað verka sinna hjá Vöku-
Helgafelli. Frekari upplýsingar um sam-
keppnina veitir Pétur Már Olafsson hjá
Vöku-Helgafelli í síma 522 2000 milli kl.
9 og 17.