Nýtt dagblað - 21.04.1942, Qupperneq 3

Þriðjudagur 21. apríl 1942.
NÝTT DAGBLAÐ
3
Eigandi og ólgefandi:
Gunnar Benedikísson.
Bitstjórar:
Einar Olgeirsson (áb,)
Sigfús Sigurhjartarson.
Bitstjórn:
Hverfisgötu 4, sími 2270.
Afgreiðsla:
Austurstr. 12, sími 2184.
Víkingsprent h. f.
Abyrgðarlausasti lýð-
skrumsflokkur landslns
sýnir innræti sitt
Arum saman hefur flokkur
Jónasar frá Hriflu hulið sig í
hefðarskrúða hinnar þungu á-
byrgðar, sem á honum hvíli.
Sýknt og heilagt hefur hann sárt
við lagt að einungis velferð þjóð-
arinnar væri hans márk og mið
og hvort sem hann væri í stjórn
eða stórnarandstöðu, þá myndi
hann alltaf koma fram sem hinn
ábyrgi flokkur.
Og nú gefst loks tækifærið eft-
ir 15 ára þátttöku í stjórn lands-
ins, til að sýna hvernig hinn á-
byrgi flokkur Jónasar frá Hriflu
muni reynast í stjórnarandstöðu.
Jónas frá Hriflu segir frá því
sjálfur x síðasta Tímanum í feit-
letraðri grein með fangamarki
sínu.
Bardagaaðferð flokks hans á
sem sé að verða sú, að dyngja
inn tillögum, sem flokknum ekki
hefur dottið í hug að berjast fyrir
öll þau ár, sem hann hefur verið
í stjórnarandstöðu, tillögum,
sem flokkurinn m. ö. o. alls ekk-
ert meinar með.
Hinn ábyrgi stjórnarforustu-
flokkur íslands í síðustu 15 ár af-
hjúpar sig sem argasta lýðskrums
flokk, sem lýsir því yfir að hann
muni í stjórnarandstöðu bera
fram hvert frumvarpið á fætur
öðru, sem hann ekki myndi
reyna að koma í gegn, ef 'hann
væri í stjórn. Yfirlýsing Jónasar
þýðir að staðfesta lýðskrumið
sem höfuðreglu um baráttuaðferð
flokks hans í stjórnmálum.
Gríman er því fallin af hinu
virðulega andliti Jónasarflokks-
ins, sem krafðist ábyrgðar og á-
byrgðar af öllum. Og bák við
grímuna kemur í ljós grett andlit
hins pólitíska braskara, sem
skimar í allar áttir, til að athuga
hvarjum hann geti bezt selt sig í
dag, hverjum sé heppilegast að
bjóða Iiðveizlu á morgun. Það er
hugsunarháttur málaliðans, sem
þarna birtist óhjúpaður.
x
Alveg sérstaklega eftirtektar-
vert er það, hvemig Jónas hótar í
nefndri Tímagrein að braska
í stéttaandstöðunni milli verka-
manna og burgeisa. Hótunin er
skiljanleg.
Jónas hefur undanfarið uerf’ð
aS reyna aS selja milljónabur-
geisunum sig og flokk s,nn n
leigu gegn góSum fríSindum og
tyllistöbum. Fyrst þessi verzlun
hans er að mistakast hótar hann
burgeisunum að kfima me& r°t'
iækar tillögur gegn þeim. ÞaS er
aSferð liins pólitíska stigamanns,
sem setur ska:mmbyssuna fyrir
brjóst auSmamnsins og segir:

Getur þetta þjóðfélag
staðizt ?
Herra ritstjóri!
Viltu birta þessar línur í Bæjarpóstin-
um.
Getur þetta þjóðfélag staðizt? Þessi
spurning kemur dag eftir dag upp í huga
mínum. Eg er verkamaður, sem aldrei
áður hef hugsað alvarlega um þjóðfélags-
mál. Mér hefur einhvernveginn fundizt
sjálfsagt, að allt hlyti að vera eins og
það hefur verið, og að allt væri eins og
það hefur verið af því að það gæti ekki
öðru vísi verið. Og svo hef ég sætt mig
við allt eins og það hefur að höndum
borið, án þess að láta mér til hugar koma
að ég gæti nokkur áhrif haft á rás at-
burðanna. Atvinnuleysinu tók ég eins og
óumflýjanlegu böli, skortinum, sem af
því leiddi sömuleiðis. Þegar ég labbaði
upp á skrifstofu bæjarins til þess að
,,biðja“ um styrk, var ég þungur í spori,
en mér flaug í hug, að drottinn væri nú
ef til vill að refsa mér fyrir einhverja
syndina með þessu.
Láttu mig fara meS völdin fyrir
þig, — annars tek ég af þér pen-
ingana.
Það er gott að þessi stiga-
mennska komi í ljós. Þeir, sem
hafa glæpst á hinni virðulegu á-
byrgðar-ásjónu flokksins, sem
þóttist vera að sætta stéttirnar,
sjá nú hvers konar lýðskrumsfjes
duldist þar á bak við.
x
Aðferðin, sem Jónasarflokkur-
inn beitir nú minnir áþreifanlega
á eitt dæmi úr sögu Ítalíu.
Það var 1920, að maður einn,
að nafni Benito Mussolini, hafði
myndað sér dálítinn hóp mála-
Iiða, sem einskis svifust og reiðu-
búnir voru að fylgja foringja sín-
um til hvaða verka sem var.
Mussolini þessi gekk svo á víxl
til leiðtoga verklýðshreyfingar-
innar og auðmannanna til að
bjóða þeim liðveizlu sína gegn
því að hann og flokkur hans
hefðu forustuna í þeim aðgerð-
um, sem hvor stéttin um sig vildi
framkvæma. Báðum aðiljum
bauð við þessum gamla verklýðs-
svikara og samvizkulausa mála-
liðshöfðingja. Verkalýðurinn vís-
aði honum alveg á bug, en svo
fór að lokum að spilltustu auð-
mennirnir gerðu við hann samn-
ing og tóku óaldarlýð hans á
leigu. — Afleiðingarnar eru al-
kunnar.
Það er gott að Jónas frá Hriflu
hefur sýnt í hverra fótspor hann
vill feta. Það er gott að hafa yf-
irlýsingu hans sjálfs fyrir því, að
flokkur hans, sem einu sinni
kenndi sig við framsókn, sé á-
byrgðarlaus, yfirboðsflokkur sam
vizkulausra málaliða. Þeir menn,
sem hingað til hafa fylgt þessum
flokki í trú á ábyrgðartilfinningu
heiðarleik og aðrar dyggðir, hafa
nú orð Jónasar sjálfs fyrir því að
þeim dyggðum sé endanlega
varpað fyrir borð.
Svo kom ástandsvinnan, það var rifist
um að fá mig til að vinna. Eg las í blöð-
unum, að stjórnarvöldunum væri þetta
engu minna áhyggjuefni en atvinnuleys-
ið. Þau voru hrædd um að atvinnulífið
legðist í rústir, og sérstaklega voru þau
hrædd um að kaupið yrði alltof hátt ‘hjá
okkur verkamönnum.
Það eru meiri vandræðaskepnurnar,
sem við erum þessir verkamenn, stund-
um er þjóðfcélagið í vandræðum með að
láta okkur lifa, og stundum er það í
vandræðum með að takmarka við okkur
vinnuna og kaupið.
Eg segi alveg eins og er, ég skil ekki
þetta, og ég er farinn að velta því fyrir
mér hvort svona lagað þjóðfélag geti
staðizt, og ég er jafnvel farinn að halda,
að ég geti sjálfur haft einhver áhrif á
að byggja upp nýtt og betra þjóðfélag í
stað þess gamla, þegar það verður lagt
til hliðar eins og gömul og slitin flík.
Ver\ama.Óur.
Eitt skalt þú athuga
Sem svar við línum þessum, verkamað-
ur góður, vil ég benda þar á eitt atriði.
Fyrir stríð var gífurlegt atvinnuleysi í
öllum auðvaidslöndum. Hjá hinni vold-
ugu Bandaríkjaþjóð var tala atvinnuleys-
ingjanna oft 8—10 milljónir. Þjóðirnar
stundu og kveinuðu undan böli atvinnu-
leysisins, en lausn fannst engin. Atvinnu-
rekendurnir sögðu, að það borgaði sig
ekki að reka framleiðslutækin, þeir sögðu
að fé skorti og þar frameftir götunum.
Jafnframt börðust þeir með hnúum og
hnefum gegn því að nokkrar ráðstafanir
væru gerðar til verulegra úrbóta á at-
vinnuleysinU. Fjöldi manna af ’öllum
stéttum leit á allt þetta sömu augum og
þeir trúðu því, að atvinnuleysið væri ó-
umflýjanlegt böl.
Svo kom stríð og atvinnuleysið var
þurrkað út á einu augabragði. Það kom í
ijós, að allt sem sagt hefur verið um, að
ekki væri hægt að fá öllum verk að
vinna, er eintóm vitleysa. Það sem með
þarf er að einbeita þjóðarauðnum og
þjóðarkröftunum að einhverju markmiði,
þá skortir ekki fé tii framleiðslunnar.
Að þessu sinni hefur auðlegð og kröfl-
um þjóðanna verið einbeitt að því að
eyðileggja verðmaeti og tprJtíma manns-
. lífum. Auðvitað endar slík starfsemi með
skelfingum og skorti fyrr en varir.
En hugsum okkur að haustið 1939,
hefðu öll stórveldi heimsins tekið þá á-
kvörðun, að leggja fram alla sína krafta
til að ná því marki, að hver einasta fjöl-
skylda í bæ og byggð, ætti góða íbúð,
hefði næga og örugga atvinnu, kaup,
sem entist henni til að lifa heilbrigðu
menningarlífi, og hver óvinnufær maður
hefði rétt á lífeyri, sem jafngilti kaupi
vinnufærs manns.
Hugsum okkur að þjóðimar hefðu litið
svo á, að baráttan fyrir þessu væri háð
upp á líf og dauða, og að þær hefðu
viljað leggja eins mikið í sölurnar fyrir
þetta markmið eins og þær gera nú hver
og ein til þess að vinna stríðið.
Ætli sigurinn væri ekki þegar unninn?
Um það er naumast hægt að efast.
Þú ættir sem sagt að athuga það, að
stríðið hefur sannað allt sem sagt hefur
verið um að atvinnuleysið væri óviðráð-
anlegt böl, er eintóm vitleysa. Spurning-
in er aðeins hvort þjóðarauðnum er varið
til þess að leysa vandamálið. En á frið-
artímum verður það ekki gert nema að
breyta þjóðfélagsforminu yfir í skipulag
sósíalismans.
í auðvaldsþjóðfélagi þýðir friður at-
vinnuleysi, atvinna stríð. Slíkt þjóðskipu-
lag getur vissulega ekki staðizt. — Vel
ferð þjóðanna krefst, að það falli. Heill
Klofningseríndrekar atvínnurekend-
anna eru enn ekkt hæffir víðíðfusína
Verkamaiiiialelagið Hiíf í Hafxiarfirði sótti nýlega um upptöku
í Alþýðusambandið. Var þeirri inntökubeiðni almennt fagnað, því
það var spor í áttina til þess að sameina öll islenzk vei’klýðsfélög
í Alþýðusambandinu og það, að það voru fylgjendur Sjálfstæðis-
flokksins, sem komu með slíka tillögu sýndi að einingarhreyf-
ingin var orðin almenn og sterk meðal verkalýðsins. Meim bjugg-
úst því almennt við að ekki yrði mildl töf á því að taka Hlíf inn
í Aiþýðusambandið.
Nú hefur annað orðið upjii á teningnum. v
Stjórn Alþýðusambandsins hefur á fundi sínum nýlega tek-
ið þá ákvörðun að neita Hlíf um upptöku í Alþýðusambandið,
nema því aðeins, að hún taki aftur iiin í félagið 12 menn sem úr
því voru reknir 1939 og eru meðal þeirra togaraeigendur og þar
með atvinnurekendur í Hafnarfirði.
Með öðrum orðum: Stjórn Al-
þýðusambandsins, sem nú á að
fjöldans krefst að skipulag sósíalismans
komi þess í stað.
Áskorun til Ólafs Thórs
Hr. Olajur Thórs, alvinnumálará&herra!
1 áróðursræðu þeirri, er þér hélduð í
útvarpið við setningu bráðabirgðalaganna
um kaupgjald og verðlagseftirlit, gáfuð
þér í skyn þá skoðun yðar, að mjög senni
legt væri, að kaupvísitalan væri of lág.
Þér tölduð það sanngjarnt, já jafnvel
skilyrðislaust réttlætismál, að útreikning-
,ur vísitölunnar yrði endurskoðaður.
Nú vil ég spyrja yður: Hafið þér látið
þessa endurskoðun fara fram? Ef svo er
ekki, ætlið þér þá ekki að gera það alveg
á næstunni ?
Til að ýta undir áhuga yðar í þessu,
tel ég rétt, að láta yður vita, að við verka-
menn erum þeirrar skoðunar, að útreikn-
ingurinn sé rangur til verulegra muna.
Munið það ennfremur, að Dagsbrún hef-
ur með þorra atkvæða, við allsherjarat-
kvæðagreiðslu samþykkt tillögu um það,
að þessi endurskoðun kaupvísitölunnar
fari fram. Gefið yðúr örlítinn tíma til að
hrinda þessu í framkvæmd. Látið ekki
skömmina hann Hermann trufla yður
sVo, að þér ekki munið eftir óskabörnum
yðar — verkamönnunum. — En okkur
væri kært, að fá nýja og rétta vísitölu í
hátíðargjöf I. maí næstkomandi.
U. R.
Vísitalan og verðlags-
eftirlitið
Herra ritstjóri!
Eins og yður mun ljóst, eigi síður en
mér og öðrum, eykst dýrtíðin að kalia
má, daglega. Vikulega verð ég að auka
við þá peningaupphæð, sem notuð er til
sameiginlegra heimilisþarfa fyrir fjöl-
skyldu mína, ef hún á að hrökkva fyrir
útgjöldunum.
Kaup mitt helzt þó óbreytt. En af
hverju kemur þetta? Breyttar lífsvenjur
um heimiliseyðslu eru ekki fyrir hendi.
Einhverju öðru er um að kenna.
í þessu sambandi vildi ég mælast til
þess við Nýtt Dagblað, að það birti þá
vöruflokka, er til greina koma við út-
reikning vísitölunnar, og taka greinilega
fram, ef einhver hluti vöruflokksins er
felldur undan.
Ennfremur: hvaða vöruflokkar eða
hlutar úr vöruflokki, aðrir en þeir, sem
koma til greina við vísitöluútreikning,
eru háðir opinberu verðlagseftirliti?
Eg og margir fleiri, sem höfum séð
þessa skrá, yfir vöruflokkana, er til
greina koma við vísitöluútreikning, mun-
um ekki svo vel hverjar vörurnar eru. Ef
við nú fengjuni ítarlega skrá yfir þetta,
mundum við geyma hana og gjöra okkur
far um, að fylgjast með verðlagi hinna
ýmsu vörutegunda, hafandi skrána til
hliðsjónar.
Með verkamannakveðju.
U. R.
Nýtt dagblað nrun birta þessa skrá ein-
hvern næstu daga.
vera orðið alveg „faglegt” verka-
nianimsamband, gerir það að skil-
yrði íyrir inntöku verkainanna-
félags í verkamannasamband, að
það hafi atvinnurekendur iirnan
vébanda sinna!
Þetta framferði er alveg dæma-
laus-t.
Yfirleitt er atvinnurekendum
bannað að vera í verklýðsfélög-
um. Þannig er það t. d. í Verka-
mannafélaginu Hlíf í Hafnarfirði.
Lög þess mæla svo fyrir að at-
vinnurekendur 'megi ekki vera í
því. — Það er því beinlínis verið
að heimta af félaginu að það
brjóti lög sín og brjóti gnxnd-
vallarreglur alls verklýðsfélags-
skapar.
En ekki nóg með það.
Það hefur lika alltaf verið svo
ráð fyrir gert í lögum Alþýðu-
sambandsins að atvinnurekendur
mættu ekki vera í verklýðsfélög-
unum, Það hafa lengst af gilt
þar sérstök ákvæði um þau verk-
lýðsfélög, sem höfðu atvinnurek-
endur innan vébanda sinna.
Nú heimtar stjóm Alþýðusam-
bandsins að þessar meginreglur
Alþýðusambandsins og allra
vcrkamannasamtaka séu brotnar.
Það er augljóst hvað hér vcld-
ur. Stjórn Alþýðusambandsins er
enn einlituð flokksstjórn Alþýðu-
flokksins. Meðal atvinnurekenda
þeiri’a, sem fyrrum voru reknir
úr Hlíf og nú er heimtað að tekn
ir séu inn aftur, enx helztu leið-
togar Alþýðuflokksins í Hafnar-
firði.
Stjórn Alþýðusambandsins er
því beinlínis að reka pólitískt er-
indi Alþýðuflokksins með þess-
ari kröfu til Hlífar. Pólitískir
hagsmunir Alþýðuflokksins eru
settir ofar einingarþörf verklýðs-
félaganna, ofar grundvallarregl-
um verklýðssamtakanna, ofar lög
um Hlífar og Alþýðusambandsins,
Það að setja Hlíf þetta skii-
yrði er pólitískt gerræði, fjand-
samlegt verk við einingu verk-
lýðssamtakanna.
Verklýðsfélögin þurfa að láta
þetta mál tafarlaust til sin taka.
Þau verða að knýja það fram, að
Alþýðusambandsstjórnin taki Hlíf
skilyrðislaust inn í Alþýðusam-
bandið og gangskör sé að því
gerð að sameina tafarlaust öll
verklýðsfélög landsins í Alþýðu-
sambandinu og verkalýðinn á
hverjum stað í verklýðsfélagi því,
sem í Alþýðusambandinu er.