Dagblaðið - 31.08.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 1978.
BIAÐW
Utgefandi: DagblaðRmt.
Framkvœmdastjöri: Svekin R. Eyjólfsson. RhatjóH: Jónas Kriatjánaaoty-
Fróttaitjóri: J6o Birgr Pétumon. Rrtntjómarfultrúi: Haukur Halgaaon. SkrHatofuatjóH Htttjómar
JóHannes ReykdaL Iþróttir HaUur Simonaraon. Aðstofi .Hróttastjórar AHi Stainarason og Ömar
Vaidimarsson. Handrit ÁsgHmur Pólsson.
Blaðamenn: Anria Bjáriiáson, Asgeír TÓmasson, Bragi SigurÖsson, Döra Stefánsdóttir, Gissur Sigurðs-
son, Guðmundur Magnösson, HaMur HaMsson, Helgi Pétursson, Jómp Haraldsson, ólafur Geirsson
Ólafur Jönsson^ Ragnar Lár., Ragnheiður Kristjónsdöttir. Hönnun: Guðjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Arí Kristínlson Ámi Páll Jöhannsson, Bjamlelfur Bjamlerfsson, Hörður VHhjálmsson^
Ragnar Th. Sigurösson, Svekin Þormóðssdki.
SkrifstoKistjóri: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifsson. Sökistjóri: Ingvar Sveinsson. DreKing-
arstjóri: Már E.M. Halldörsson.
Ritstjóm Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýslngar og skrifstöfur Þverhohi 11.
Aöalsimi blaðsins er 27022 (10 tinur). Áskrift 2000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Síðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun:
Afvgjtur hf. Skerfunni 10.
Fjórir kaupránsfíokkar
Kaupránsflokkunum hefur fjölgað.
Nú eru allir flokkarnir fjórir komnir í þá
sveit.
Von er, að Bandalag háskólamanna
lýsi furðu sinni á, að „þeir stjórnmála-
menn, sem mest hafa talað um frjálsan
samningsrétt og að ekki skuli gengið á gerða kjarasamn-
inga, eru nú reiðubúnir að selja þetta „princip” fyrir 100
milljónir”. Öðruvísi töluðu stjórnmálamennirnir fyrir
kosningarnar, þegar þeir voru meðal annars að veiða at-
kvæði félaga í Bandalagi háskólamanna.
Ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar og Ólafs Jóhannes-
sonar framdi í vetur óvenju gróft kauprán nokkrum
manuðum eftir að fjármálaráðherra hafði gengið frá
kjarasamningum við opinbera starfsmenn, fólkið í BSRB
og BHM.
Kaupránið náði í fyrstu til allra launþega. Síðan lét
ríkisstjórnin undan síga og féllst á uppbætur til handa
hinum allra lægstlaunuðu, þegar kosningar nálguðust.
Stjórnarandstaðan, Alþýðubandalag og Alþýðuflokk-
ur, snerust hart gegn kaupráninu. Alþýðubandalagið
studdi í marzbyrjun ólöglegar aðgerðir ríkisstarfsmanna,
sem hugðust hnekkja kjaraskerðingunni. Þar voru að
verki jafnt hálaunamenn sem aðrir.
í kosningabaráttunni hömruðu þessir flokkar á kröf-
unni „samningana í gildi”. Þeir fengu mörg atkvæði fyrir
þá kröfu. Sumir telja, að kjarastríðið hafi átt mestan þátt
í sigri þeirra.
Varaformaður Alþýðubandalagsins, Kjartan Ólafs-
son, segir nú, að aldrei hafi átt að skilja baráttu flokks
síns þannig, að fullar verðbætur kæmu á öll laun. Þetta
er undanfærsla. Engin leið var að skilja baráttu Alþýðu-
bandalagsins á annan veg en þann, að kjarasamningar
allra launþega kæmu aftur í gildi.
Alþýðubandalagið stendur að tillögum um þak á verð-
bæturnar. Alþýðuflokkurinn slóst í hóp kaupránsflokk-
anna, þegar hann lagði til, að 7 prósent verðhækkanir af
völdum væntanlegrar gengisfellingar yrðu ekki bættar í
kaupi. Þessir flokkar eru því báðir reiðubúnir að standa
að kaupráni, ef þeir verða í ríkisstjórn.
Við næstu samningsgerð munu fulltrúar launþega
ekki geta treyst því fremur venju, að ríkisvaldið gangi
ekki á samningana og skerði þá, hvaða flokkar sem verða
í ríkisstjórn.
Ferill flokkanna allra í þessum efnum er á þann veg,
að þeim var aldrei að treysta. Þeir hafa fyrrum allir
staðið að skerðingu samningsréttarins.
Þetta hefur verið meginspurningin, sem barizt hefur
verið um. Á ríkisvaldinu að líðast að svipta launþega-
samtökin samningsrétti?
Vel er, ef stjórnmálamenn hafa áhuga á launajöfnun í
þjóðfélaginu. Hefði þá verið eðlilegast, að þeir beittu
sínum miklu áhrifum í samtökum launþega og atvinnu-
rekenda, þegar kjarasamningar eru gerðir. Þá hefði verið
rétt, að fulltrúar þessara flokka í forystu launþegahreyf-
ingar hefðu barizt fyrir þessu áhugamáli. Fái prófessorar
til dæmis of miklar launahækkanir samkvæmt samning-
um, hefði verið réttara að ganga svo frá samningunum,
að þak hefði verið á verðbótum frá upphafi.
Spil stjórnmálamanna með verðbæturnar er táknrænt
dæmi um heilindi þeirra.
Almenningur
hefur ótrú á
íslenzkum
stjórnmálamönnum
Það er óhætt að segja, að sennilega
hefur ótrú almennings á íslenzkum
stjórnmálamönnum aldrei verið meiri
en einmitt nú. Þetta kemur fram í um-
ræðum fólks almennt svo og i lesenda-
bréfum dagblaðanna. Um siðustu
stjórnmálaatburði þarf ekki að ræða
hér nánar, en hitt er öllu áhugaverð-
ara, hvers vegna tortryggni almenn-
ings i garð stjórnmálamanna er svo
mikil nú. Skýringin er vissulega sú, að
islenzkir stjórnmálamenn hafa
brugðizt herfilega. Verða nú talin upp
nokkur dæmi þessari fullyrðingu til
stuðnings.
I. Stjórnmálamönnum í síðustu
tveimur ríkisstjórnum hefur ekki
tekizt að hafa hemil á verðbólg-
unni, hinum óttalega skaðræðis-
valdi, sem brenglar tekju- og eigna-
skiptingu í landinu, verðskyn og
hugmyndir um arðbærar fjárfest-
ingar og beinlinis afsiðar fólk. Til
þess að geta unnið af einhverju viti,
verður fyrst að ráða bót á verðbólg-
unni. Stjómmálamenn kasta nú
boltanum á milli sín, hver beri
mesta ábyrgð i þessum efnum.
Vinstri-stjórnmálamenn segja, að
verðbólgan hafi orðið mest I tið
Geirs Hallgrímssonar, en gleyma
þeirri sjálfsögðu tillitssemi við stað-
reyndir, að vinstri stjórnin notaði
verðjöfnunarsjóð fiskiðnaðarins öf-
ugt og stóð að mestu verðbólgu-
samningum allra tíma um vorið
1974, og þegar rikisstjóm Geirs
Hallgrímssonar tók við var búið að
kynda mesta verðbólgubál eftir-
striðsáranna en ríkisstjórnin réði
ekki við bálið. Ótal dæmi um ásak-
anir og hnútukast inni á Alþingi eru
til, en oftast er þá ekki hið minnsta
mark tekið á staðreyndum, enda
skipta þær oft litlu máli I átökum
stjórnmálamanna.
2. Matthias Bjarnason hefur ekki
frekar en Lúðvik Jósepsson farið að
ráðleggingum fiskifræðinga um há-
marksafla á þorski. Matthías klifar
stöðugt á því, að stjórnmálamenn
þurfi að taka tillit til fleiri sjónar-
miða en fiskifræðilegra, en hann
hefur aldrei sett þessi umræddu
sjónarmið fram. Aldrei hefur verið
sýnt fram á, að fiskverndunar-
sjónarmiðin séu i andstöðu við at-
vinnusjónarmið úti á landsbyggð-
inni. Nánast allir, sem ég þekki og
vita eitthvað um málin, hafa
Matthías grunaðan um að hafa ekki
bein í nefinu til að standa að erfið-
um og óvinsælum aðgerðum og
noffæra sér útbreidda vantrú á sér-
fræðingum vegna skorts þeirra á
yfirsýn. Fiskverndunarmálin eru
einhver stærstu mál Islendinga, og
stjórnmálamenn leyfa sér að láta
prívatskoðanir sínar ráða gerðum.
3. Lúðvik Jósepsson ber höfðinu stöð-
ugt í stein og viðurkennir ekki að
fiskiskipaflotinn sé orðinn alltof
stqr. Nú liggja fyrir opinberar
skýrslur, sem staðfesta þetta. Nán-
ast allir hagfræðingar landsins, svo
og háskólakennarar í þeim grein-
um, eru á þessari skoðun, en Lúð-
vík og Matthías munar ekkert um
að vera á öðru máli og komast upp
með að viðurkenna ekki mistök sín.
Svonalagað veldur algjöru vonleysi
hjá öllu heiðvirðu fólki, sem eitt-
Kjallarinn
Jónas Bjarnason
hvað veit um málin. Tilraunir til að
mótmæla þessum herramönnum
eru gjarnan túlkaðar sem pólitískar
árásir, og þannig eru þær afgreidd-
ar.
4. Nokkrir þingmenn Framsóknar-
flokksins urðu sér alvarlega tii
skammar í vetur I umræðum um
fréttaflutning opinberra fjölmiðla
um verðlagningu á mjólk og undan-
rennu. Tveir þingmannanna af-
klæddu sig siðan fyrir alþjóð I sjón-
varpi sem tillitslausir áróðursmenn
fyrir þrönga framleiðsluhagsmuni
landbúnaðarins, sem kominn er út í
algjörar ógöngur meðal annars
vegna langvarandi tillitsleysis við
90% af islenzku þjóðinni, sem ekki
framleiða landbúnaðarafurðir. Þegar
umræðan snýst um það, hvort of-
beit eigi sér stað á íslandi og land-
eyðing af þeim sökum, hafa land-
búnaðarþingmenn tamið sér sér-
stakt feluleiksorðbragð, sem hefur
það að markmiði að gera sem
minnst úr þætti sauðfjár í þeim efn-
um. Ef atkvæðagreiðsla færi fram á
Alþingi um það, hvort ofbeit á ís-
Ienzkum afrétti eigi sér stað, verður
útkoman svipuð og þegar skera ætti
úr um óhollustu reykinga með at-
kvæðagreiðslu hjá reykingamönn-
um einum saman. Sem kunnugt er,
telja nánast allir sérfræðingar, sem
gróðurrannsóknir stunda, að veru-
leg ofbeit sé staðreynd í flestum
sýslum landsins. Alþingismenn gefa
siðan þjóðargjafir í nafni þjóðarinn-
ar.
5. lslenzkir stjómmálamenn brugð-
ust herfilega um árið, þegar land-
eigendur við Laxá í Þingeyjareýslu
stöðvuðu framkvæmdir við Laxár-
virkjun III og eyðilögðu þar með
hagkvæmustu virkjun á íslandi.
Sennilegt er, að Krafla hefði aldrei
verið byggð, hefði þetta ekki gerzt.
Ekki nóg með það, rikið verður að