Dagblaðið - 28.11.1978, Síða 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 28. NÓVEMBER 1978
23
nema aö sjálfsögðu að prenta umslag
hennar og plötumiðann sjálfan.
Hér á landi eru nokkur hljóðver eða
stúdíó starfandi. Stærst er Hljóðriti i
Hafnarfirði, þar sem hægt er að taka
upp á 24 rásir. Tóntækni við Ármúla i
Reykjavík hefur yfir átta rásum að ráða.
Tvö hljóðver eru til á Akureyri, annað í
eigu Tónaútgáfunnar. Hitt nefnist
Bimbó.
2. stig:
Skurðurinn
Það er afar mikilvægt að skurður
hljómplötu sé vel af hendi leystur.
Mýmörg dæmi eru um það að vandaðar
upptökur, sem búið var að eyða
hundruðum klukkustunda í, hafi verið
eyðilagðar með óvönduðum skurði.
Fjöldi íslenzkra hljómplatna hefur
skemmzt í skurði og til að fyrirbyggja
það fer nú yfirleitt maður með
masterinn og fylgist vandlega með þessu
mikilvæga framleiðslustigi.
Upphaflega hljóðritunin fer inn á
þriggja tommu breitt segulband. Mast-
erinn svonefndi er hins vegar ekki nema
hálftomma i mesta lagi og með þannig
segulband er farið í „skurðstofuna”.
Flest plötufyrirtæki — og stærri
hljóðver — búa yfir tækjum til að
annast skurð, en einnig eru til sérstök
fyrirtæki til þess, sbr. The Cutting Room
I New York.
1 „skurðstofunni” er þetta segulband
þrætt upp á eins konar segulbandstæki
og síðan spilað. Merkilegasta tækið og
það mikilvægasta i skurðstofunni er stór
og gjarnan klunnalegur plötuspilari.
Þegar spilað er af segulbandinu er þessi
plötuspilari settur af stað. Á plötubrettið
hefur verið lögð svört og glansandi
lakkplata. Innan í henni er þynnri plata
úr viðkvæmum málmi, sem gegnir
þýðingarmiklu hlutverki á síðara fram-
leiðslustigi. Þegar allt er komið i gang
sígur niður á plötuna tónhausinn og
nálin vinnur verk sitt — rispar
hljóðrákirnar í plötuna á svipaðan hátt
og fyrstu hljóðritanirnar voru gerðar
fyrir hundraðárum.
Við skurðinn er hægt að „möndla”
nokkuð með hljóðið. Þá er hægt að
Ur nútima upptökuhljóðveri. Söngvarínn, lengst til vinstri, er afgirtur i sínu búri og sömuleiðis trommuleikarínn, lengst til hxgri. Gítar- og bassaleikarinn eru hins vegar i
aðalsalnum. — Myndin er tekin i Hljöðríta i Hafnarfirði er unnið var að þriðju plötu hljómsveitarinnar, Ðe Lónli Blú Bojs.
„skera af’ það sem kallað er topp, miðja
eða botn, þ.e. efstu og lægstu tónana
bassa-diskant og svo framvegis. Nær
allir upptökustjórar vilja fylgjast með
skurði platna sinna — það er á þeirra
ábyrgð, finnst þeim réttilega, hvernig
platan hljómar heima i stofu eða í út-
varpinu í bílnum (og það má geta þess,
að endanlegur frágangur plötu er oft
miðaður við annan hvorn markaðinn
eða báða). Við skurðinn er einnig gengið
frá hæfilegu bili á milli laga og frá
punktinum, sem sendir tónarminn aftur
á sinn stað þegar platan er búin.
3. stig:
Pressunin
Með þessa plötu er síðan farið í sjálfa
plötuverksmiðjuna þar sem pressun fer
fram. Þar fer platan I ýmis böð upp úr
sýrum, hreinsiefnum og öðrum
torkennilegum vessum. Þá verður aðeins
eftir málmplatan innan úr plastinu og
eftir henni er steypt sjálft plötumótið —
eitt eða fleiri eftir atvikum. Giskað er á,
eða var til skamms tíma, að pressumótið
dugi til pressunar á 5000 plötum.
Plötuefnið, vinyl, lekur síðan úr
dunkum ofan í pressumótin og eru
einingarnar misjafnlega margar. eftir því
hve pressa á margar plötur i móiinu.
sem má kannski likja við vól'flujám.
Plötuverksmiðjur af þessu tagi skila frá
sér allt að 40 þúsund plötum á dag, þær
stærstu.
1 plötuverksmiðjunni eru plöturnar
settar í plastpoka, stundum sérprentaða
fyrir viðkomandi plötufyrirtæki, og
1»
Framhaldábls.24
hinn upprunalegi söngur loksins útgefinn á hljómplötu
Atf reð Andrésson syngur:
Brynjólfur Jóhannesson syngur:
Lárus Ingólfsson syngur:
Nína Sveinsdóttir syngur:
Ó, vertu ein svona sorró — M-listinn og Útvarpsvísur.
Hvers er hvurs — Hvað er um að tala ogÁstandið.
Syrpa Óla í Fitjakoti — Eftirhermuvísur ogDaninn á íslandi.
Kerlingavísur — Jónsvísur og Þegar Kanarnir komu í Keflavík.
Þessar gömlu og skemmtilegu revíuvísur eiga vafalaust eftir að rifja upp Ijúfar endurminningar hjá mörgum.
Höfundar eru Haraldur Á. Sigurðsson, Bjarni Guðmundsson, Tómas Guðmundsson ogfleiri ogfleiri.
Verð á plötu eða kassettu aðeins kr. 4.900. — SG-hljómplötur.
ALFREÐ ANDRÉSSON BRYNJÓLFUR JÓHANNESSON NÍNA SVEINSDÓTTIR LÁRUS INGÓLFSSON