Dagblaðið - 06.03.1980, Síða 16

\/
24
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 6. MARZ 1980.
Litlir kassar
Súrrealisminn þrífst á ýkjum og
öfgum, en framar öðru á samspili
gjörólíkra fyrirbæra úr hinum sjáan-
lega heimi. Því ólíkari sem þessi fyrir-
bæri eru, þeim mun líklegri eru þau
til að koma áhorfanda i opna
skjöldu, rugla hann í ríminu og vísa
honum leið inn í nýjan heim, sbr.
loðfóðraðan kaffibolla og undirskál
Meret Oppenheim.
Þeir súrrealistar sem ekki höfðu
mikla tæknilega undirstöðu eða vildu
stytta sér leið í myndlist, tóku
gjarnan við að raða saman hlutum
sem þeir höfðu fundið á förnum vegi.
Ein leiðin var sú að koma þeim fyrir
i kössum og fella gler yfir allt saman
Einna þekktastur þeirra sem unnið
hafa á þenna hátt er Bandaríkja-
maðurinn Joseph Cornell.
Hann bjó sér til þögla veröld í
kössum þar sem brúður, glermunir,
úrklippur og ýmislegt annað vinnur
sanian eða togast á. Þetta eru þokka-
full verk, full af eftirsjá eftir
horfnum heinii, Ijóðrænni ígrundun
og nær alveg án ádeilu þeirrar og
ofbeldis sem einkenndi verk svo
margra súrrealista og eftirmanna
þeirra.
Svipað mætti reyndar segja um
Karl Júlíusson sem þessa dagana
sýnir kassamyndir sínar i Djúpinu við
Hafnarstræti, nema hvað ádeila á
þjóðarbúið skýtur upp kolli á stöku
stað í verkum hans. Karl er annars
leðursmiður að atvinnu og hefur ekki
áður haldið myndlistarsýningu. Það
er víst óhætt að segja það strax: Hér
er vel af stað farið, þótt farið sé
varðaða leið. Kassamyndir eru
annars ekki alveg nýtt fyrirbæri hér á
landi. Magnús Tómasson sérhæfði
sig á tímabili í gerð lítilla og stórra
kassa, sem innihéldu draumsýnir
hans svo og hugdettur eins og
tilbrigði um sögu flugsins. Aðrir
Súmarar fiktuðu við kassaformið
öðru hvoru, hver með sínu lagi, en ég
man ekki eftir eins hreinræktuðum
súrrealisma og þeim sem kemur fram
I kössum Karls.
Vísaö til fortíðar
Hann leitar víða fanga, — i tíma-
ritum, gömlum ljósmyndumog sendi-
bréfum, beinum, maskinum, taui
o.m.fl. og áberandi er hve mjög hann
vísar til fortíðar. Stundum er róman-
tiskum blæ brugðið yfir liðna lið,
stundumer hún notuð sem andstæða
nútiðar og í enn öðrum verkum eru
margþættir Ijóðrænir straumar
gangsettir. Glerið sjálft utan á köss-
unum notar Karl mjög skynsamlega,
— til að afmarka hvern nyyndheim og
loka af þá stemmningu sem fyrir-
finnst í hverju verki. Þar er myndröð-
in „Stiklur” eftirminnileg. Eins og í
draumi birtast einfaldir hlutir að baki
möttu gleri: barnaskór, hluti af
göngustaf, o.fl. Speglar koma líka að
góðum notum í mörgum þessara
verka, sérstaklega í herjans mikilli
„Talbeau” með gtnum og fleiru í
þeim dúr.
Kona með
kampavínsaxlir
Athyglisverð er líka brúkun Karls á
afsteypum úr gipsi. Litlar mann-
eskjur staðsetur hann I forgrunni
sumra verka og þar er ekki laust víð
Karl Júliusson — Kassi.
Myndlist
að þær rofni úr tengslum við
bakgrunn. En þegar Karl fellir
steypur af höndum eða andlitum inn í
kassa sina, gerast oft undarlega seið-
magnaðir hlutir. Manni dettur í hug
skáldskapur eftir André Breton:
„Konan mín með steinrunnin gagn-
augu og gróðurhúsahimin / og
raka á glerinu / konan mín með
kampavínsaxlir / og gosbrunna í
höfrungalíki undir ísnum / konan
mín. , . .”
Loks ber að þakka fyrir vandað
handbragð sýnanda. Það hefur verið
hár „standard” á því sem sýnt hefur
verið í Djúpinu fram til þessa og hér
hefur Valtingojer siðameistara stað-
arins ekki brugðist bogalistin að
heldur.
-AI.
UOÐAFLÓÐ
Þátttakendur í námskeiði Werbahjónanna.
Tónleikar þátttakenda á Ijóðanómskoiði ödu
og Dr. Eriks Werfoa, á vegum Söngskólans (
ReykjavRc, ( Fálagsstofnun stúdenta 29.
febrúar.
Söngvarar: Már Magnússon, tenór; Asrún
Daviðsdóttir sópran; Hrönn Hafliðadóttir,
mezzosópran; Margrát Pálmadóttir, sópran;
Jón Porsteinsson, tenór; Anna JúKana Sveins
dóttir, mezzosópran; Valgerður Gunnarsdóttir,
sópran; EKsabet F. Eirfksdóttir, sópran;
Margrát Bóasdóttir, sópran og Signý Sœ-
mundsdóttir, sópran.
Pianóleikarar: Hrefna Eggertsdóttir, Lára
Rafnsdóttir, Kolbrún Sœmundsdóttir, Jónína
Gisladóttir, Krystyna Cortes og Soffia
Guðmundsdóttir.
Það var með eilitið blöndnum
huga að ég leit yfir efnisskrá þessara
tónleika. Í fyrsta lagi virtist mér hún
svo löng og mikil að ég bjóst alveg
eins við að þeim lyki vart fyrir mið-
nætti. Á hinn bóginn þótti mér
gaman að velta fyrir mér verkefna-
valinu. Wolf, Berg, Mahler, Strauss
bg jafnvel Schönberg eru orðnir
heimilisfastir á íslenskum Ijóðaskrám
og italska Ijóðabókin orðin að
húspostillu i skólanum inni við
Hverfisgötu. Þannig birtust áhrif
starfs þeirra Werbahjóna áður en
söngvararnir á námskeiðinu luku upp
munni.
Vel af stað farifl
Már Magnússon hlaut það erfiða
hlutskipti að ríða á vaðið. Honum til
fulltingis var Jónína Gísladóttir.
Byrjunin var örlítið stirð, í Dein
blaues Auge eftir Brahms, en svo
tóku við Der Musensohn, Schuberts,
og Nimmersatte Liebe, Wolfs. Þar
fann Már sitt rétta strik. Honum
fellur einkar vel að lýsa á sinn
kankvísa hátt óseðjandi áslarþörf
Salómons konungs, hins vitra. En
það var Jónína sem kom mér á óvart.
Mér hefur þótt hún fullþung og
heldur vilja draga úr, þótt vandvirk
sé. En nú lék hún afar létt og veitti
þeim söngvurum, sem hún lék með,
góðan stuðning.
Ásrún Davíðsdóttir söng Eine sehr
gewöhnliche Geschichte, Haydns;
Schwesterlein, Brahms og Liebhaber
in allen Gestalten, Schuberts. Ás-
rúnu fórst ákaflega vel. Söngur
hennar var hlýr.viðfelldinn og skýr.
Hún naut góðs stuðnings Kolbrúnar
Sæmundsdóttur og Soffiu
Guðmundsdóttur. Texti Einer sehr
gewöhnlichen Geschichte reyndist
henni fullþungur og skyggði það ögn
á annars afar skemmtilega meðferð.
Hrönn Hafliðadóttir valdi sér
Ijóð Albans Berg, Schlafen; Um
Mitternacht, Wolfs og Neue Liebe,
Mendelsohns. Með henni léku
Krystyna Cortes og Soffía
Guðmundsdóttir. Lögin féllu vel að
karekter raddar Hrannar. Ég er hins
vegar hreint ekki viss um að hún sé á
réttri leið með röddina í sér. Hrönn
fer mjög vel með texta og túlkun
hennar er á tíðum skemmtileg.
Margrét Pálmadóttir söng Die
Forelle, Schuberts; Lied der Suleika
Schumanns og Die Georgine eftir
Richard Strauss. Hálfpartinn varð ég
hissa á að heyra til hennar því að
einhvern veginn hélt ég að hún væri
meira en bandvant hestefni i söng.
Ágætur, þrátt
fyrir kvef
Jón Þorsteinsson söng Auf dem
Wasser zu singeneftir Schubert, Ini
Friihling, Wolfs, og Widmung
Schumanns, við undirleik Jónínu
Ciísladóttur og Hrefnu Eggerts-
dóttur. Jóni tókst mjög vel upp, þótt
kvefaður væri. Ég hef ekki heyrt til
hans í ljóðasöng fyrr og þykir það
miður því að hann liggur ekki síður
vel fyrir Jóni en óratóríusöngur.
Anna Júlíana Sveinsdóttir og Lára
Rafnsdóttir fluttu Denk es, o Seele
eftir Wolf, Mein Auge, Wagners
Strauss og Tráume, Wagners. Sam-
vinna þeirra var með ágætunt og
flutningurinn í heild prýðilegur.
Valgerður Gunnarsdóttir og
Krystyna Cortes fluttu Den
Zauberer, Mozarts, Nussbaum
Schumanns og Liebestreu eftir
Brahms. Afar skynsamlegt lagaval,
þar sem mýkt og hlýja raddar
Valgerðar fékk notið sín til fulls.
Hörku
lokasprettur
Elisabet F. Eiríksdóttir söng
Liebst du um Schönheit eftir Mahler,
Dein Angesicht Schumanns og
Unbewegte, laue Luft eftir Brahms,
með aðstoð Hrefnu Eggertsdóttur og
Láru Rafnsdóttur. Ég held mér sé
óhætt að segja að með Elísabetu
höfum við eignast eitt mesta stór-
söngkonuefni siðustu ára.
Margrét Bóasdóttir og Hrefna
Eggertsdóttir tókust á við Wald-
sonne, Schönbergs; Wofur eftir Marx
og Begegnung, Wolfs. Þær vöktu sér-
staka athygli mína fyrir einstaklega
fágaða og góða nteðferð þessara
erfiðu Ijóða.
Signý Sæmundsdóttir rak svo
smiðshöggið á tónleikana. Hún söng
Schmetterling, Schuberts; Wonne der
Wehmut, Beethovens og Pagenlied,
Mendelsohns, við undirleik Kol-
brúnar Sæmundsdóttur og Soffíu
Guðmundsdóttur. örlítið þvældist
fiðrildið fyrir henni en tvö seinni
lögin söng hún með glæsibrag, svo að
vel hæfði sem lokapunktur þessara
ágætu tónleika.
Uppskera
Það stóð að vísu til að enda þessa
tónleika með tveimur af Ástaljóða-
völsum Brahms og slíkt hefði verið
vel við hæfi, en þeir féllu því miður
af skránni. — Að sjálfsögðu varð
þessum uppskerutónleikum ekki
lokið án þess að hylla þau Werba
hjónin. Ada og dr. Erik Werba hafa
með námskeiðum sínum veitt
ferskum blæ i islenska ljóðasöng-
mennt. Uppskeran virðist ríkuleg, nú
þegar, en hins þykist ég einnig fullviss
að árangur námskeiðanna konii ekki
síður í ljós, og til góða, þegar fram i
sækir. Hafi þau mætu hjón kærar
þakkir fyrir ómakið.
\