Dagblaðið - 22.03.1980, Síða 10

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 22. MARZ 1980.
MMjBIAÐW
frjálst, óháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjóri: Svainn R. Eyjóffsson. Ritstjórí: Jónas Kristjánsson.
Ritstjómarfuiltrúi: Haukur Helgason. Fráttastjórí: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjórí rítstjómar. Jóhannes Reykdal.
íþróttir Hallur Símonarson. Menning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aðstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrít: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karísson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Ólafur
Geirsson, Siguröur Sverrisson.
Ljósmyndir Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleífsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Svainn Pormóðsson. Safn: Jón Sœvar Baldvinsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn ÞoríeHsson. Sölustjórí: Ingvar Sveinsson. Dreifing-
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm SUSumúla 12. Afgreiðsla, áskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
Aðalslmi blaðsins er 27022 (10 linur).
Setning og umbrot Dagblaðið hf., Síðumúla 12. Mynda- og plötugerö: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun
Árvakur hf., SkeHunni 10.
Áskríftarverð á mánuði kr. 4500. Verð i lausasölu kr. 230 eintakið.
FallKennedys
Edward Kennedy virðist vonlaus um
að verða frambjóðandi Demókrata-
flokksins í Bandaríkjunum eftir ósigur
sinn í Illinois-ríki. Bandaríkjamenn sjá
persónugalla á Kennedy, sem valda því,
að þeir vilja ekki ljá honum atkvæði,
þótt þeir hafí ella ekki mikið við stefnu
hans að athuga. Margir Bandaríkjamenn telja Edward
Kennedy glaumgosa og hafa auk þess aldrei fyrirgefið
honum framkomu hans, þegar slysið varð á Chappa-
quiddick-eyju aðfaranótt hins 19. júlí 1969, þegar 28
ára gömul stúlka, Mary Kopechne, beið bana.
Þetta slys hefur verið rifjað upp, síðan Edward
Kennedy ákvað að gefa kost á sér til framboðs við for-
setakjör. Sennilega hafa flestir Bandaríkjamenn aldrei
lagt trúnað á frásögn Kennedys af slysinu.
Kennedy og vinir hans héldu á eynni boð fyrir sex
skrifstofustúlkur, sem höfðu starfað fyrir Kennedy.
Kennedy segir, að klukkan rúmlega ellefu um kvöldið
hafi hann ætlað að yfirgefa boðið og fara til hótels
síns. Mary Kopechne hafi viljað koma með. Skömmu
síðar ók Kennedy út af brú á eynni og hafði þá villzt af
réttri leið. Hann komst upp úr vatninu og reyndi, að
eigin sögn, margsinnis að kafa til að bjarga ungfrú
Kopechne úr bílnum. Það mistókst vegna of mikils
straums, að sögn Kennedys. Þá sótti hann tvo vini sína,
sem voru í boðinu. Þeir reyndu einnig að kafa eftir
stúlkunni en gáfust upp, segir sagan. Síðan synti Kenn-
edy frá eynni til lands, fór inn á hótelherbergi sitt og
sofnaði. Hann hafði beðið vini sína að þegja um málið,
sem þeir gerðu. Þannig liðu tíu klukkustundir frá slys-
inu, þar til frá því var skýrt. Kennedy greindi aðeins frá
því, eftir að aðrir höfðu orðið þess varir.
Málið var síðan svæft. Lík stúlkunnar var fíutt brott
í snatri og engin krufning gerð. Foreldrar hennar höfn-
uðu síðar tilmælum um, að líkið yrði grafið upp og
krufið.
Margt bendir til þess, að Edward Kennedy hafi ekki
skýrt rétt frá atburðinum. Hann sé að fela eitthvað.
Kennedy var kunnugur vegum á eynni. Enginn skilur,
hvernig hann gat villzt af leið á hinurn breiða aðalvegi,
yfir á hálfófæran veg, sem liggur að brúnni. Dregið er í
efa, að hann, eða félagar hans, hafi nokkru sinni reynt
að kafa eftir stúlkunni. Líkur eru til, að þessir æfðu
sundmenn hefðu komizt að bílnuin í vatninu, hefðu
þeir reynt. Straumurinn hefði ekki átt að vera meiri en
svo. Dregið er í efa, að Kennedy hafi synt til lands úr
eynni (sem hann hefði alveg eins getað farið akandi).
Frásögn hans af þeim sundspretti, þar sem hann segist
hafa verið hætt kominn og sig hafi rekið í ákveðna átt,
virðist ekki fá staðizt. Hann hefði, miðað við strauina,
átt að reka í þveröfuga átt við það, sem hann sjálfur
segir. Engin aðgengileg skýring er til á því, hvers vegna
Kennedy leitaði ekki strax í næstu hús, þar sem fólk
var heima, til að kalla á hjálp, sem hefði þá borizt á
nokkrum mínútum. Því síður er til viðunandi skýring á
því, hvers vegna tíu stundir liðu, áður en hann og vinir
hans skýrðu frá atburðunum.
Kennedy segir sjálfur, að framkoma sín hafí verið
,,óskiljanleg”, en hann hefur ekkert gert til að svipta
hulunni af því, hvað raunverulega gerðist.
Sumum kann að finnast þetta ,,prívatmál” ekki eiga
að skipta miklu við val stjórnmálamanna. En Banda-
ríkjamenn vilja ekki velja til forseta mann, sem i bezta
tilviki er jafnhætt við að slái út í fyrir og Kennedy, eða
hugsanlega er að fela annað verra. Okkur er hollt að
minnast þess, að forseti Bandaríkjanna situr með
fingurinn við kjarnorkuhnappinn.
r
v
r

Tekst að rétta
við efnahaginn
í Tyrklandi?
— OECD-f undur um málið í París f næstu viku
Fulltrúar ríkja i Efnahags- og
framfarastofnuninni OECD munu
koma saman til fundar í París í næstu
viku til að ræða um hvað gera megi
Tyrklandi til aðstoðar í þeim efna-
hagsörðugleikum sem hrjá landið.
Rætt verður hve mikið hægt sé að
lána Tyrkjum, á hvernig kjörum og
hve fljótt fjármagnið geti legið fyrir
til ráðstöfunr.
Fundurinn, sem verður á miðvikTt-
daginn, er bein afleiðing af viðleitni
Vestur-Þjóðverja undir forustu
þeirra Hans Matthöfer fjármálaráð-
herra og Helmut Schmidt kanslara
um sameiginlegar aðgerðir vestrænna
ríkja Tyrkjum til stuðnings. Matthöf-
er hefur að undanförnu farið á milli
höfuðborganna Bonn, Parísar,
Tókíó og Washington. Hann hefur
hvatt ráðamenn þar til að lána
Tyrkjum og einnig að veita þeim
frekari greiðslufrest á eldri lánum.
Byltingin i Íran hefur i auknum
mæli beint augum vestrænna ráða-
inanna að Tyrklandi. Tyrkland er í
Atlantshafsbandalaginu og er eina
ríkið i þeim samtökum sem hefur
sameiginleg landamæri bæði með
íran og Sovétríkjunum.
Talið er að ákvörðun um aðstoð
vesturveldanna við Tyrkland muni
ráða framtið hinnar hægri sinnuðu
ríkisstjórnar Suleyman Demirel. Var
það i sjötta skipti, sem hann myndar
stjórn á síðustu fimmtán árum.
Demirel vann kosningasigur í haust
á grundvelli hástemmdra loforða sem
hann gaf kjósendum. Hann heldur
því fram að nú þegar sé búið að út-
vega þá þrjá milljarða dollara sem
Tyrkland vantar sárlega til að standa
undir nauðsynlegustu greiðslum af
fimmtán milljarða dollara erlenduin
skuldahala. Hvort það er rétt kemur
í Ijós á Parísarfundi OECD. Að sögn
Demirels skiptast þrir milljarðarn-
ir þannig að 1,6 milljarðar koma frá
ýmsum OECD ríkjum, 600 milljónir

Miklar umræður hafa átt sér stað
um málefni Iandbúnaðarins i tilefni
af tillöguflutningi ríkisstjórnarinnar
um 3 milljarða kr. lán til Fram-
leiðsluráðs landbúnaðarins. Við full-
trúar Alþýðuflokksins höfum bent á
að skv. efni tillögunnar og málflutn-
ingi fjármálaráðherra um að ríkis-
sjóður muni greiða afborganir og
vexti af láninu, þá sé hér raunveru-
lega um styrk úr rikissjóði að ræða
og lántöku ríkissjóðs. Blekkingar-
leikur af þessu tagi eigi því ekki að
eiga sér stað, sé vafasainur að lögum
og tæpast séu til fordæmi fyrir svona
vinnubrögðum. Þó að svona vinnu-
brögð séu fráleit og forkastanleg eru
þau þó ekki alvarlegasti þáttur máls-
ins.
Ofbeit, skattpíning,
þrældómur, Irfs-
kjaraskerðing
Alvarlegasti þáttur málsins er sá að
islenzkur landbúnaður er í ógöngum.
Öngþveitið í islenzkum landbúnaði
lýsir sér i þvi að kerfið ginnir islenzka
bændur til þess að slíta sér út fyrir
aldur fram við að framleiða vörur,
sem ekki eru seljanlegat^ nfmj4 til
komi stórkostleg skattlagning á fólk-
ið i landinu til þess að greiða með
sölu þeirra ofan í útlendinga. Á sama
tíma er landið ofbeitt og gengið á
gróður þess. Sú stefna sem fylgt
hefur verið er óþolandi fyrir bændur
þessa lands og ber i sér lífskjara-
skerðingu þjóðarinnar allrar.
Kaupa f rest,
kaupa frið
Þrátt fyrir þessar staðreyndir og
þrátt fyrir að núverandi stefnumörk-
un þýði um 320 þús. kr. skatt á
hverja fimm manna fjölskyldu vegna
framleiðsluársins 1980, þá.örlar ekki
á stefnubreytingu af hálfu ríkis-
stjórnarinnar eða meirihluta Al-
þingis. Þrátt fyrir þetta er sama takt-
fasta, venjubundna hringrásin
troðin. Frumvarp ríkisstjórnarinnar
er einungis eitt skref enn í þessari
hringrás vanans og uppgjafarinnar.
Á meðan á að kaupa frest, kaupa
frið, eins og vandinn muni leysast af
sjálfu sér. En til þess er þó engin von.
Þvert á móti mun vandinn að
Kjallarinn
KjartanJóhannsson
óbreyttri stefnu stigmagnast á kom-
andi árum og verða landbúnaðinum
óbærilegur.
Ábyrgð Fram-
sóknar, Sjálfstæðis-
flokks og Alþýðu-
bandalags
Ábyrgð Alþingis i þessu máli er
inikil. Sökudólgar ógangnanna eru
nefnilega Framsóknarflokkur, Sjálf-
stæðisflokkur og Alþýðubandalag,
sem standa vörð um þetta vitfirrta
kerfi. Það er ekki við bændur að sak-
ast. Þeir hljóta að bjarga sér sem bezt
þeir geta innan kerfisins, sem þeir
búa við og þá m.a. með framleiðslu-
aukningu og eru reyndar hvattir til
hennar eins og kerfið er uppbyggt.
Bændum verður því ekki um kennt,
heldur hvilir ábyrgðin á Framsóknar-
flokki, Sjálfstæðisflokki og Alþýðu-
bandalagi.
Aðgöngumiði að
frambúðarlausn
Það getur þurft að greiða úr
stundarvanda með fjárútlátum. Það
höfum við alþýðuflokksmenn ekki
synjað fyrir, en við höfum viljað
binda það því skilyrði að skilmerkileg
og fastbundin stefnubreyting til
frambúðar næði fram að ganga. Við
höfum talið að útgjöld núna ættu þá
að vera aðgöngumiði að framtiðinni
eða frambúðarskipan. Stuðningur
okkar við útgjöld á líðandi stund er
því bundinn við að nýskipan kerfisins
nái fram að ganga.
Sjómenn taka á sig
skerðingu
Á hinn bóginn höfum við talið að
landbúnaðinum, vinnslustöðvum og
bændum væri hollt að taka á sig
hluta vandans. Landbúnaðurinn á
ekki að vera stikkfrí frá úrlausn eigin
vanda. Það er engri atvinnugrein
hollt. i sjávarútvegi er afli takmark-
aður með ýmsum hætti. Sjómenn og
útgerðarmenn látaj sér lynda að búa
þannig við minni'tekjur um sinn en
þeir gætu annars haft. Þeir gera þetta
til þess að tryggja framtíðarafkomu
sína og afkomuöryggi. Þeir leggja
þannig sitt af mörkum sem aðgangs-
eyri að framtíðarafkomu sinni. Á
sama hátt verður að ætla landbún-