Dagblaðið - 30.10.1980, Blaðsíða 20

20 DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 30. OKTÓBER 1980.
[[ Menning Menning Menning Menning ]

( r ^
NYUST + SAFN
Nýlistarsafnið (The Living Art
Museum) hefur hingað til verið frem-
ur andiegt fyrirbæri, þ.e. mestmegnis
tii í hugum nokkurra hugsjónamanna
og í koffortum. Þó hefur ekki skort
stórhuginn í aðstandendur sem nú
eru komnir á fjórða tuginn og eru
skyldugir til að gefa eitt verk hver á
ári í safnið. Eigur Nýlistarsafnsins
hafa verið skráðar á bækur, myndir
hafa verkið teknar af flestum
verkanna og viðkvæmum gripum
komið i sýningarhæft ástand.
Úrklippum hefur verið haldið til
haga, sömuleiðis erlendum blöðum
og tímaritum um nýrri listir. Hefur
þannig verið unnið gott starf, til
góða þeim sem vilja kynna sér náið
þennan þátt íslenskrar menningar-
sögu.
ískjóli
bankans
Nú virðist kofforta og hrakninga-
saga Nýlistarsafnsins á enda i bili, því
stofnunin hefur fengið inni í porti við
Vatnsstíg, á gólfhæð í fyrrverandi
verksmiðju og geymsluhúsnæði sem
er í eigu Alþýðubankans. Annar
frægur og náskyldur skjólstæðingur
þessa listvinalega banka er einmitt í
sama portinu, uppi í horni hægra
megin, þ.e. sjálft Gallerí SÚM. SÚM
hefur nú tekið sér hvíld sem sýningar-
lókal, en þar er sem stendur
vinnuaðstaða nýkjörins borgarlista-
manns og SÚMara, Magnúsar
Tómassonar. Óneitanlega vekur það
upp gamlar minningar um löngu
liðnar uppákomur að ganga þarna
inn í portið og berja augum mót-
tökunefndina, kjólklæddu
- öskutunnurnar sem standa við
vegginn og bjóða sýningargesti
velkomna.
Nýlistarsafnið hefur til umráða
röska 200 m!. þrjú samtengd, ílöng
herbergi, auk skrifstofu og geymslu-
pláss, en stærsta herbergið er nánast
salur og hentar vel til margs konar
uppákoma & gjörninga. Allt hús-
næðið hefur verið málað mjallahvítt
og er hið vistlegasta, en þó mætti
bæta lýsingu.
á farandsýningunni, Douwe Jan
Bakker. Sýningin nefnist annars Vidd
á pappír (Paper for space) og á að
kynna það helsta sem er að gerast I
skúlptúr í Hollandi. Listamennirnir,
Theo Kuypers, Krijn Giezen, Johan
Claassen, Cornelius Rogge, Carel
Visser, David van de Kop, Bakker o.
fl. sýna drög að þríviðum verkum og
þannig er skynjun áhorfandans beint
aö rótunum, þeim hugleiðingum sem
leiða til endanlegrar skúlptúrgerðar.
Vinnu-
teikningar
Vönduð sýningarskrá inniheldur
svo myndir af skúlptúrnum, til að
Krijn Giezen upp I hárnákvæmar
verkfræðiteikningar Peter Struycken
eða kaldranalega vélfræði Ray
Staakmann. Þaö má greina vissan
skyldleika með teikningum af þessu
tagi og teikningum Leonardos
forðum, en honum var einnig
umhugað um að samræma listir og
visindalegar rannsóknaraðferðir. Og
svo má deila um hvort einurð, hugar-
flug og dirfska sú sem kemur fram í
mörgum þessara teikninga geft þeim
ekki listrænan sannfæríngarkraft.
Að móta
landslag
Það er annars fátt annað sam-
Myndlist

Nýlistarsafn að innan, ásamt nokkrum aðstandendum. (DB-myndir Einar Ól.)
THE UVING AKT MUSEUM
eiginlegt með myndsmiðunum, nema
hvað flestir þeirra reisa verk útivið
og sum þeirra mundu falla undir um-
hverfisverk þar eð þau móta landslag
og borgir með sínum hætti. Giezen
virðist hugsa í dularfullum
byggingum úr náttúrlegum efnum,
Claassen býr til ýmiss konar tól eða
furðugripi, Staakmann hannar vélar
en Rogge reisir ókennilega tjald-
skúlptúra úti í guðsrænni náttúrunni.
Reyndar rakst ég eitt sinn á þá á
förnum vegi i Otterloo í Hollandi og
fannst mikið til þeirra koma.
Likast til er Carel Visser þekkt-
astur sýnenda, en hann hefur lengi
verið i fremstu röð þeirra evrópsku
listamanna sem lagt hafa út af
Miniamalismanum. Teikningar hans
gera sitt besta til að vera meir en
teikningar, nálgast það að vera
hlutir. Reyndar er einföldun stórra
formeininga annaö einkenni á
verkum margra þessara Hollendinga.
Kannski er þetta gamla „konkret”
arfleifðin, Mondrian og fylgismenn
hans.
Skúlptúr
á pappír
Ætlun peirra nýlistarmanna er að
nc 'a < i:l herbergjanna til að sýna eig-
ur safnsins, en skipta stöðugt um
sýningar annars staðar. Ljóst er að
þeir hafa lagt mikla vinnu í að gera
þetta húsnæði brúklegt og snyrtilegt
og er þeim hér með óskað til
hamingju nieð árangurinn og þessi
tímamót.
Það er við hæfi að safnið skuli
opnað með hollenskri farandsýningu,
því tengsl islenskra listamanna við
Holland hafa verið mikil hin síðari
ár. Þar búa nokkrir íslendingar, aðrir
eru eða hafa verið þar við nám, auk
þess sem margir hollenskir listamenn
af yngri kynslóð hafa tekið ástfóstri
við ísland, þ.á m. einn þeirra sem er
RJ99S6
Nýlistarsafnið að utan.
glöggva okkur á samhenginu. Þessar
teikningar hollensku myndsmiðanna
eiga lítið skylt við skissur eða for-
myndir hefðbundnari listmanna, þar
sem reynt er að halda í ákveðin list-
ræn gildi. Hér sjáum við fyrst og
fremst vinnuteikningar af öllum
stærðum og gerðum, allt frá kroti
Verk eftir Hollendinginn Theo Kuvpers.
v
1 WBIA ÐIÐ
frfálst, úháð dagblað
Margt fleira mætti um þessa
sýningu segja og gefur hún meira af
sér því oftar sem hún er skoðuð. En
hér verður hún i nokkrar vikur enn,
eða til 16. nóvember. *
-Al.
TILBUINIMYND
Tónleikar Tónlistarfólagtins I Austurbaojarbiói
25. októbar.
Fiytjandur: Paul Sperry, tenórsöngvari og
Margot Garret, pienóieikari.
Á efnisskrá, Ijóósöngvar eftir: Franz Schubert,
Abert Roussel, Pjotr Tchaikowsky og ýmsa
bandariska höfunda.
Tónleikarnir hófust með lagi
Schuberts, við ljóð Göthes, um
Ganymedes, hinn unga fagra skutul-
svein guðanna. Svo komu þau eitt af
öðru, lög Schuberts.
R = 0 (núll)
S = Þ
Best er að hafa sem fæst orð um
þau, því að textaframburður
söngvarans reyndist svo linur og
þvoglulegur, að hrein hörmung var.
Hvergi var það samt jafnillilega áber-
andi og í Dem Doppelgánger, við ljóð
Heines. Hljóð eins og err og ess
teljast enn fullgild í þýsku og enginn
Tónlist
söngvari hefur leyfi til að sleppa
errum og gera ess að þorni.
Ljóðavit
Sýnu betur tókst þó til um
flutning laga Roussels. Paul Sperry
hefur mun betra vald á framburði
frönsku en þýsku, þótt ýmissa agnúa
gæti þar einnig. Albert Roussel er
stundum í gamni kallaður
Millistykkið, því að hann myndaði
viss tengsl á milli manna eins og
Debussy og frönsku nútímatónskáld-
anna. Þótt hann væri afar vinsæll
sem gestahljómsveitarstjóri víða um
lönd hafa verk hans ekki notið sömu
hylli. Roussel hafði þó vit á að velja
sér smellin og góð ljóð til að smíða
lög sín við og Paul Sperry flutti ágæt-
ar textaskýringar með lögum
Roussels.
Eftir hlé var svo áfram haldið
glimunni, nú við Tchaikowsky. Ekki
EYJÓLFUR
MELSTED

skal lagður dómur á rússneskufram-
burð Sperrys, en lítið fannst mér
púðrið í söngnum.
Góður loka-
sprettur
Lokakafli tónleikanna samanstóð
af lögum nokkurra bandarískra
tónskálda. Þar fannst mér Sperry
loks kominn á sína réttu hillu. í
suraum þeirra fór hann beinlínis á
kostum, t.d. í Who Wrote This
f iendish Rite of Spring? eftir Henry
Cowell og í lýsingu Charles Ives á
komu sirkussins til bæjarins. Fyrir
snilldarflutning þennan fyrirgáfust
honum næstum hnökrarnir á því sem
á undan var farið.
Margot Garrett skilaði sínu hlut-
verki með ágætum. Að vísu fannst
mér leikur hennar framan af fremur
kaldur og á köflum vélrænn, en er
á leið hljómleikana fór samvinna
hennar og söngvarans síbatnandi.
1 sjálfu sér hefðu vonbrigðin yfir
frammistöðu Sperrys ekki orðið jafn-
mikil hefði ekki verið búið að auglýsa
fyrirfram hina geysilegu málasnilld
hans og ágæti. Þannig fer oft þegar
hin tilbúna ímynd reynist ekki eins
og auglýsingin lofar.
-EM.