Dagblaðið - 16.09.1981, Blaðsíða 2

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 16. SEPTEMBER 1981.
2
/— ;
Umfiskvinnsluna:
Y .
Sammála nýsjálenzku stúlkunum
lýsa vel fiskvinnslunni eins og hún er
okkur heimaf ólkinu er tamast að þegja
Þuríður Einarsdóttir skrifar:
í Dagblaðinu 22. ágúst sl. er birt
bréf frá nýsjálenzkri stúlku og viðtal
við aðra. Þær lýsa báðar reynslu
sinni og segja sitt álit á fiskvinnslu
hér á landi. Þessar stúlkur hafa unnið
í sama frystihúsinu og aðeins í þessu
eina húsi og skortir því samanburð
við önnur frystihús. Það er kannski
þess vegna sem svo hastarlega er
ráðizt að þessum stúlkum og orð
þeirra dæmd ómerk af for-
ráðamönnum viðkomandi húss? Þó
„glöggt sé gests augað” eru lika til
heimamenn sem sjá það sama og
þessar erlendu stúlkur. En okkur
heimafólkinu er tamast að þegja,
enda þekkjum við vinnubrögðin. En
eruþaðrétt viðbrögð að dæma gagn-
rýni ómerka? Ég, sem þessar línur
rita, hef unnið í frystihúsum öðru
hverju undanfarin ár. Ég hef unnið
hjá tveim fyrirtækjum í fjórum
frystihúsum, því báðir mínir
vinnuveitendur fluttu í ný frystihús á
starfstíma sínum. Annað fyrirtækið
er á Austurlandi, SÍS, hitt í Reykja-
vík, SH. Eg hef unnið hjá öðrum
aðilanum áður en bónus var tekinn
upp og hjá báðum eftir að bónusinn
varð allsráðandi. Og nú geta hinir
hörundsáru og hvassyrtu for-
ráðamenn vestfirska frystihússins
verið kátir. Ég hef ekki, frekar en
þær nýsjálenzku, lyst á fiski, sem
unninnerí þessum húsum eftir að
bónusinn var tekinn upp. Nýsjá-
lenzku stúlkurnar lýsa vel fisk-
vinnslunni eins og hún er, ekki bara í
einu frystihúsi, heldur trúlega öllum
okkar frystihúsum, þar sem stór-
gallað bónuskerfi er í hávegum haft.
Ég sé ekki ástæðu til að endurtaka
lýsinguna sem þær stöllur gefa á
frystiiðnaðinum, ég er þeim að mestu
sammála, og hvað bónusinn varðar
er ég þeim alveg sammála.
Jónas Kristjánsson ritstjóri segir í
Dagblaðinu 25. ágúst sl. „Þetta er
því miður ekkert einkamál þessara
fiskiðja. Öll þjóðin stendur og fellur
með fiskinum, sem fer á erlendan
markað.” Þetta eru þörf orð og í
tíma töluð. Þar sem þetta er mál allra
landsmanna hlýtur það að vekja efa-
semdir um að rétt sé að halda leyndu
því sem miður fer í fiskvinnslunni.
Við eigum bezta hráefni í heimi til
matvælaframleiðslu, sem er fiskur í
ómenguðum sjó, og trúlega bezta
vatn í heimi sem við notum við vinnslu
þessa hráefnis. Við höfum allt sem
þarf til að senda á markað vöru, sem
væri í sérstökum gæðaflokki og því í
háu verði, aðeins ef við vönduðum
vinnsluna og alla meðferð. Er ekki
kominn tími til að ljá þeim röddum
eyra, sem gagnrýna vinnubrögð og
eftirlit í frystihúsum? Gagnrýni á
fiskvinnsluna er ekki árás á einn eða
neinn, heldur nauðsynlegur þáttur í
þróun atvinnugreinar, sem alla lands-
menn varðar. Mér hefur á undan-
förnum árum fundizt gallaði
fiskurinn úr frystihúsunum vera
feimnismál, sem ekki má ræða utan
veggja húsanna. Eða er það svo sjálf-
sagður hlutur að varan sé gölluð, að
ekki taki að nefna það?
Ein samstarfskona mín sagði eitt
sinn er henni ofbauð hversu mikið
var af ormum og beinum í fiski, sem
hún átti að pakka: „Þessi fiskur er
okkar landkynning”! Og mér hefur
síðan verið spurn: Hvenær fá
neytendur erlendis nóg af þeirri land-
kynningu?
Hvað veldur? Ég hef ekki verið á
sjó og þekki því ekki til meðferðar á
fiskinum um borð í skipunum og læt
það því liggja á milli hluta. En þegar i
frystihúsin er komið er bónusinn, að
mínu viti, stór skaðvaldur. Ráðandi
bónuskerfi er ranglega uppbyggt frá
fyrstu hendi, þar sem afköst ráða að
mestu en vandvirkni er ekki launa
verð. Það starfsfólk, sem í eðli sínu
er vandvirkt og getur ekki, samvizku
sinnar vegna, látið hraðann ráða, er
dæmt til að vinna á lágum bónus-
greiðslum meðan þeir sem láta sér á
sama standa tvöfalda laun sín eða
meir. Af þessu leiðir að vandvirkasta
fólkið hættir í flestum tilfellum vinnu
i frystihúsunum. Það eru fáir sem ná
því að skila gallalausu á miklum
hraða, en eru þó til. Það þarf að
„Nýsjálenzku stúlkurnar lýsa vel fiskvinnslunni eins og hún er, ekki bara í einu frystihúsi, heldur trúlega öllum okkar frysti-
húsum, þar sem stórgallað bónuskerfi er i hávegum haft,” segir Þuriður Einarsdóttir.
endurskoða bónuskerfið ef vel á að
fara.
Þá er það eftirlitið, hið daglega
eftirlit. Þar er ég hrædd um að ekki
sé alltaf réttur maður á réttum stað.
Til eftirlitsstarfa hafa oft valizt
unglingar sem mörgum
harðskeyttum bónuskonum reynist
erfitt að taka mark á. Unglingar eru
margir prýðis starfsmenn og sjálfsagt
að taka vel á móti þeim á vinnustað.
En eðlilega eru þeir reynslulitlir oe
þvi ekki vel fallnir til eftirlits með
þeim sem eru rnargfalt reyndari. Það
verður að gera þá kröfu til þeirra
sem eru í eftirliti og oft þurfa að
finna að og benda á galla, að þeir geti
um leið leiðbeint þeim sem gölluðu
vörunni skila. Því miður er eftirlits-
fólkið oft vanmáttugt að þessu leyti.
Þar sem ekki eru æfinga- eða
kennsluborð fyrir byrjendur í
hreinsun og snyrtingu svo og pökkun
á fiskinum, liggur beinast við, að
þeir, sem finna að, geti um leið verið
leiðbeinendur.
Það er hægt að skrifa langt mál
um fiskvinnsluna og benda á margt
sem betur má fara, t.d. samskipti
yfirmanna og starfsfólks,
vinnuaðstöðu og ýmsa tilhögun. Það
er margt sem samvinna og góður vilji
gæti lagfært.
Eftir að hafa lesið það sem hinir
fimm útlendingarnir í vestfirska
j'rystihúsinu láta frá sér fara á
prenti, trúlega með vitund og vilja
forráðamanna viðkomandi húss,
stenzt ég ekki mátið að senda þetta
frá mér. Ég held að það sé ómaklega
að nýsjálenzku stúlkunum vegið. Ef
til vill liggur meinsemdin í því öðru
fremur, að ekki má gagrirýna fisk-
vinnsluna. En þá er ekki heldur neins
bata að vænta á þvl sviði.
V
Um listgagnrýni:
ERU GAGNRÝNENDURILL-
GJARNIR OG ÖFUNDSJÚKIR?
—þjást þeir af „andlegri riðuveiki”?
Árni L. Jónsson skrifar:
Hvernig er það eiginlega, er ekk:,
kominn tími til að það verði látin fart
fram opinber rannsókn á þessari and
legu riðuveiki, ásamt snerti af hlaupa-
bólu, sem virðist hafa gripið um sig
meðal marktækra menningarvita é
sviði sjónmennta? Því er nú eitt sinn
þannig varið að tíminn tifar áfram,
— og breytist, já og mennirnir með.
Dagblöðin t.d. berast víða og eru
lesin af fólki, — fólki sem vill
kynnast því sem hér er að gerast í
myndlist og byggir allt sitt á áreiðan-
legri umfjöllun. Nú hafa menn
væntanlega misjafnlega styrka sjón-
menntarænu, en það" hefur varla
farið fram hjá nokkrum ntanni með
fullri vitund, að við höfum upplifað
nokkurskonar „tékkneskt vor” á
þessu sviði, a.m.k. hér á höfuð-
borgarsvæðinu.
Litlum sýningarstöðum hefur
skotið upp eins og gorkúlum, að vísu
misjafnlega langlífum og athyglis-
verðum, en hvað um það, þetta hefur
hresst mikið upp á borgarlífið, því
oftast hefur þetta verið ungt fólk sem
verið hefur á ferðinni, uppátektar-
samt og glettið.
Hvernig umfjöllun fá svo ungir
listamenn í fjölmiðlum? — Nú, ef
þeir eru ekki hundsaðir, þá er þeim
líkt við apaketti og brandarakarla
sem væntanlega eiga eftir að komast
dl vits og ára. Hvar hefur t.d. verið
fjallað um málverkasýninguna sem dæmi: Mbl. 12. sept. sl. bls. 8. Bragi
nú hangir á Mokka? Hvergi. Annað gerir sér lítið fyrir og mígur niður
Árni L. Jónsson segir að Septem-hópurinn vcröi alltaf sprækari með hverju árinu
scm liður. DB-mynd: Einar Ólason.
sýningu Hreggviðs Hermannssonar á
hefðbundinn hátt.
„Þessi „skítapakkstónn” er farinn
að læða þeirri hugsun að hjá yngri
myndlistarmönnum að þessir svo-
kölluðu gagnrýnendur séu lítið meira
en illgjarnar, öfundsjúkar, menn-
ingarlegar dekurpíkur sem ættu
ekkert að vera að hafa fyrir því að
tölta til mynda. Þeir eru að vísu
hættir að reyna að vera „Art Cridc
Royal” konunglegir hirðgagnrýn-
endur, en í staðinn er komið „ÉG”
og „venjulega fólkið ” og nóg um
það.
Og þá er það Hákot, — Kjarvals-
staðir. Þar eru á ferðinni: Jóhannes
S. Kjarval, Ásgrimur Jónsson, Gunn-
laugur Blöndal, Jón Stefánsson,
Kristján Davíðsson, Þorvaldur
Skúlason, Karl Kvaran, Valtýr
Pétursson, Guðmunda Andrésdóttir,
Jóhannes Jóhannesson, Sigurjón
Ólafsson, Hallsteinn Sigurðsson og
Ása Ólafsdóttir.
— Já það er hraustlega fretað úr
fallbyssunum, ég held að þetta sé
kallað breiðsíða á flotamáli.
Septem-hópurinn verður alltaf
sprækari með hverju árinu sem líður,
— þessi sýning hjá þeim núna gæti
alveg eins heitið „Vor í Týrol” —
veggirnir hreinlega jóðla af gleði.
í austursal eru gömlu meistararnir.
Það er satt að segja ómaksins vert að
sitja frammi í kaffistofunni og sjá
Raddir
lesenda
fólk koma þaðan út. Það eru allir svo
uppljómaðir á svipinn, — rétt eins og
þeir séu að koma úr skírn eða hafi
verið blessaðir af helgri veru.
Þarna inni er innvolsið úr vinnu-
stofu meistara Kjarvals. Þetta er allt
nýkomið heim eftir mikla yfirlegu
danskra viðgerðamanna. Maður les í
blöðunum að einhver Davíð Oddsson
sé að koma á „óformlegum viðræð-
um” við manninn sem bjargaði þessu
öllu frá glötun. — Strákar, — án
gamans, sleppum öllum viðræðum.
Olnbogaskot frá menntamálaráð-
herra til fjármálaráðherra er nóg, og
svo borgum við þetta björgunarstarf
samkvæmt reikningi, því svona
nokkuð verður ekki metið til fjár.
Svo getur þessi Davíð Oddsson og
restin af konfektkassanum setið i
óformlegum umræðum um það
hvernig það skyldi vera að sofa undir
moldarbörðum.
Svo væri gaman að fá ærlega út-
tekt — málefnalega úttekt — á því,
sem nú er borið á borð á Kjarvals-
stöðum, þó ekki væri nema vegna
fólksins sem verður að láta umfjöllun
blaðanna nægja, í nútíð og framtíð.
j