Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 12.12.1965, Blaðsíða 8

Þótt Burchett segi frá velheppnuðum mótmælumog áróðri kvenna meðai hermannanna munu ekki
aðrar konur þurfa að ganga í gegnum sömu cldraunir og þær á þessum árum.
um áður þegar annar forustu-
maður Víetnam kom fram úr
frumskógarþykkninu með
framrétta hendi. Kápu var
fleygt yfir grannar axlirnar og
brúna baðmullina er bændur
í Norður-Vietnam klæddust,
hið fræga geitarskegg hans
teygðist niður af grönnu and-
litinu, maðurinn var Ho Chi
Minh; staðurinn Tay Nguyen
frumskógúrinn í Norður-Viet-
nam; tíminn: upphaf orrust-
unnar við Dien Bien Phu. Sex
mánuðum eftir þann fund fór
ég í fylgd með sigursælum
Þióðfrelsishernum inn í Hanoi.
Mér flaug í hug að ég mætti
ekki spyrja Nguyen Huu Tho
forseta þess hvort að ég myndi
eftir sex mánuði fara inn í
Saigon með sigursælum Þjóð-
frelsisher.
Spurningu minni um óshólma
Mekongárinnar svaraði
Nguyen Huu Tho með því að
sýna mér hvernig Þjóðfrelsis-
menn skiptu þeim í tvö svæði,
Svæði 1 og Svæði 2, sem svar-
ar hérumbil „til Fjórða her-
stj órnarsvæðis" Saigonmanna,
og er það gert bæði af hern-
aðarlegum og stjórnarfarsleg-
um ástæðum. Aðalkvísl Me-
kongárinnar er mörkin. Svæði
1 vestan hennar, Svæði 2 aust-
an hennar. Á Svæði 1, sagði
Tho forseti mér, að væru 368
þorp og aðeins 36 þeirra end-
urheimt, í byrjun marz 1964.
í þessum þorpum væru 320
húsaþyrpingar (býli) og 2500
þeirra væru í höndum Þjóð-
frelsismanna. í endurheimtum
býlum byggju 2.000.000 af sam-
tals 3.100.000 íbúum á Svæði 1.
„Við innheimtum gjöld og fá-
um hermenn frá endurheimtu
býlunum“, sagði Nguyen Huu
Tho. „Fjandmennirnir geta
ekki ráðið okkar fólki og eiga
stöðugt í meiri erfiðleikum
með að innheimta gjöld og
skrá menn til herþjónustu á
þeim 700 býlum sem þeir að
nafninu til ráða yfir.
Svipaða sögu er að segja af
Svæði 2, en af 494 þorpum þar
vóru rúmlega 100 endurheimt,
91 undir yfirráðum Saigon-
stjórnarinnar, en öll hin „að
hálfu eða tveim þriðju“ end-
urheimt. Af samtals 2.700.000
íbúum voru um 1.800.000 í
endurheimtum býlum. 400.000
í kaupstaðamiðstöðvum, höf-
uðstöðvum „hreppa" og hér-
aða, og 500.000 sem eftir voru
á „skæruliðasvæðum" sem lýð-
veldismenn réðu „að minnsta
kosti að næturlagi.“
Slíkt ástand er óhugsandi
nema i „sérstöku stríði",
sem verður að sýnast annað en
nýlendustríð af gömlu gerð-
inni, þar sem það verður að
heyra undir „innlenda“ stjórn
og her. (Þegar þetta er þýtt
hafa Bandaríkjamenn fleygt
því dulargervi og eftir fjölgun
bandarískra hermanna í Viet-
nam reka þeir stríðið opinskátt
á eigin vegum, þótt enn sé lát-
ið heita svo að vietnömsk
stjórn sitji í Saigon. Þýð.) Sú
staðreynd að í orustunni við
368 — SUNNUDAGUR
Ap Bac gátu íbúar Ap Bac
(um þá orustu verður síðar
rætt) farið til héraðsstjórans
og mótmælt því að „þeirra“
stjórn gerði árás á þorpið er
dæmi um „hina hliðina“ á því
„sérstaka stríði“ sem Banda-
ríkjamenn fundu upp á í Viet-
nam. í fyrra frelsisstríðinu*)
var ógerlegt að fara til hér-
aðstjórans og mótmæla —
hann var franskur — og báðir
aðilar litu á hinn sem fjand-
mann. Á því lék enginn vafi.
En íbúarnir í Ap Bac gátu
mótmælt við héraðsstjórann:
„Þú ert fulltrúi stjórnarvald-
anna. Þú átt að vernda okkur.
Hversvegna sendir þú flugvél-
ar og stórskotalið til þess að
eyðileggja þorpið okkar? Við
krefjumst skaðabóta fyrir
hvert hús og hvert tré sem
hefur verið eyðilagt.“ Ég veit
ekki hver málalok mótmæli í-
búanna í Ap Bac hafa hlotið,
en í mörgum tilfellum fengu
íbúarnir skaðabætur fyrir tjón
sem unnið var í „hreinsunar-
aðgerðum". f slíkum mótmæla-
göngum voru íbúar bæði „end-
urheimtra“ og „undirokaðra"
þorpa og yfirvöldin höfðu eng-
in róð til að þekkja þá sund-
ur. „Það yfirskin að stjórnin í
Saigon sé „innlend" stjórn“,
sagði Nguyen Huu Tho, „opnar
okkur ótal leiðir til að sam-
eina .pólitíska og hernaðarlega
baráttu.“
að lá i augum uppi sam-
kvæmt hernaðarkortunum,
að hægt var að loka fjölda
vega sem voru á valdi Saigon-
manna; fjölda bæja og héraða-
miðstöðva, einkum á hinum
*) Stríðinu gegn Frökkum, er
Iauk með ósigri Frakka við
Dien Bien Phu 1954,
frjósömu óshólmum Mekong-
órinnar, gátu Þjóðfrelsismenn
auðveldlega tekið á sitt vald,
og það undraði mig fyrst
hversvegna það var ekki gert.
En svo varð mér ljóst að þess-
ir vegir eru einnig flutninga-
æðar fyrir íbúa þorpanna sem
Þjóðfrelsismenn ráða, bæir og
héraðamiðstöðvar eru einnig
birgðastöðvar fyrir sveitirnar
sem Þjóðfrelsismenn ráða. Að
loka vegunum og taka héraða-
miðstöðvarnar var sama og að
lama birgðakerfið. Saigonmenn
vita þetta, en hvað er hægt að
gera? Yfirgefa vegina og mið-
stöðvarnar? Það væri að sleppa
alveg stórum landsvæðum og
yrði mikill álitshnekkir. Og
hvað snertir óshólma Mekong-
árinnar væri það að yfirgefa
hrísgrjónaforðabúrið sem Sai-
gonborg fær hrísgrjón sín frá
og mikill hluti landsins. Ætti
að minnka vörusendingar
þangað myndu bændurnir mót-
mæla harðlega, allir sem góð-
ir þegnar Saigonstjórnarinnar
og kaupmenn og iðnrekendur
myndu einnig mótmæla vegna
glataðra markaða. Áður fyrr
á dögum hreins nýlendustríðs
þurfti ekki að taka tillit til
slíks, en undir þeim kringum-
stæðum sem þetta „sérstaka
stríð“ er háð, verður að taka
mikið tillit til þéssa.
Vildu Saigonmenn yfirgefa
þau svæði þar sem viet
kong“ er í yfirgnæfandi meiri-
hluta, í því augnamiði að loka
fyrir birgðaflutninga þangað
væri það sama og yfirgefa allt
landið utan borganna. Þeir
yrðu þá að safnast í fáeinar
stórborgir og hætta því yfir-
skini að Saigonstjórnin væri
innlend á nokkurn hátt og Iýsa
algeru stríði á hendur lands-
byggðinni. Bandaríkjamönnum
yrði enn erfiðara en áður að
réttlæta með nokkrum hætti
þátttöku sína í stríðinu. Svo
þrátt fyrir það að nokkur
hundruð stöðvar á Ca Mau-
skaganum hafa verið yfirgefn-
ar verður bandaríska her-
stjórnin að þola „sambýlið" við
Þjóðfrelsismenn, hún á ekki
annars úrkosta. Óhjákvæmileg
afleiðing af því að reyna að
ná á sitt vald fleiri þorpum
öðrumegin við á eða veg væru
að þeir misstu enn fleiri þorp
„sín rnegin". Til þess að glata
ekki áliti verður Saigonstjórn-
in að þykjast ráða yfir miklu
fleiri þorpum en hún raun-
verulega gerir, látalæti sem
koma sér vel fyrir báða aðila,
en þó enn betur fyrir Þjóð-
frelsismenn.
Kröfugöngur í
borgunum
Einn þátturinn í að samstHla
stjórnmálabaráttu og hern-
aðarlega baráttu", eins og
Nguyen Huu Tho orðaði það,
voru fjöldakröfugöngur til að
hindra hernaðaraðgerðir fjand-
mannanna eða stvðja Þjóð-
frelsisfylkinguna. Ein sjálf-
krafa kröfuganga hratt af stað
mikilli skipulagningu. íbúarnir
á Tranh Banh svæðiíiu í Tay
Ninh héraði komust á snoðir
um að herflokkur var á leið
til þeirra í „hreinsunarher-
ferð“. íbúarnir, allir með tölu,
einnig gamalmenni og böm,
tóku eins mikið af lausamun-
um sínum og þeir gátu komizt
með, ráku svín og buffla á
undan sér og héldu til héraðs-
miðstöðvarinnar — með 800
buffla. Þeir voru um alla hér-