Vísbending - 31.08.1983, Qupperneq 2

VÍSBENDING
__________________________________________2
Verbbóigan frh.
Sagan segir okkur að launa-
stefna sé ekki einhlít til árangurs
í viðureign við verðbólgu nema
um skamma hríð. í þessum
tölum, sem sýna ört hjaðnandi
verðbólgu, er því gert ráð fyrir
mjög harðri aðhaldsstefnu
stjórnvalda í peningamálum,
fjármálum, og gengis- og vaxta-
málum. Nánar kemur fram í 6.
tbl. Vísbendingar hvað hér er átt
við. Stefna ríkisstjórnarinnar í
fjármálum og peningamálum á
næsta ári liggur enn ekki fyrir, en
skýrist væntanlega með fjárlaga-
frumvarpi og þjóðhagsáætlun,
sem lögð verða fram á Alþingi í
október.
Frekari skýringar á forsendum
um raungengi, kaupmáttog pen-
ingastefnu koma fram á myndum
í opnunni og texta með þeim.
Um óvissu í verðbólgureikning-
unum.
Óvissa í verðbólgutölum til
febrúar- eða marsmánaðar á
næsta ári er tiltölulega lítil og
aðallega tengd gengi, vegna
þess að launataxtar eru lög-
bundnir til 31. janúar 1984 með
4% hækkun 1. október. Reiknað
er með nálægt 7% hækkun á
verði á erlendum gjaldeyri fram í
febrúar á næsta ári, og er þá
raungengi orðið næstum jafnhátt
og að meðaltali á árinu 1982.
(Sjá nánar um raungengi í Vís-
bendingu 2.1).
Eftir 1. febrúar 1984 þegar allir
kjarasamningar í landinu eru
lausir, hlýtur að ríkja allmikil
óvissa um framvindu verðlags-
mála. Reiknuð hafa verið nokkur
tilvik um launabreytingar á næsta
ári, eins og greint var frá í inn-
gangi og fram kemur á línuriti á
bls. 1, sem sýnir 12 mánaða
breytingar framfærsluvísitölu
1982 til 1984. Línuritið sýnir
glögglega hve mjög verðbólga í
lok árs 1984 er háð niðurstöðum
kjarasamninga. Kjarasamningar
hljóta hins vegar að vera háðir
þeirri festu sem stjórnvöld sýna
í efnahagsmálum á haustmán-
uðunum.
Verðbólgusþáin, sem hér birtist,
verður endurskoðuð og leiðrétt
eftir því sem þurfa þykir og nýjar
upplýsingar berast.
Lánskjara vísitalan.
í töflunni á bls. 2 og 3 eru sýndar
breytingar lánskjaravísitölu bæði
eftir þeim reiknireglum, sem gilt
hafa fráárinu 1979 og eftir „yng-
ingu". í „yngingu" lánskjaravísi-
tölunnar, sem sagt var frá í Vís-
bendingu 10. ágúst s.l., felst að
upplýsingar um verð á vörum og
þjónustu, sem lánskjaravísitalan
Gengi dollarans og meðalgengi.
Það mun láta nærri að greitt sé fyrir
um það bil helming af útflutningi
fslendinga í dollurum, en við borg-
um hins vegar miklu lægra hlutfall
innflutnings í dollurum. Þess vegna
batna viðskiptakjör okkar ef dollar-
inn hækkar í verði miðað við aðra
gjaldmiðla, einkum Evrópugjald-
miðlana.
Það gengi sem lagt er til grundvallar
í verðbólguspánum er meðalgengi
allra mynta. Til dæmis er gert'ráð
fyrir að meðalgengi verði um 35%
hærra f desember 1984 en í
desember í ár.
Ef gengi dollarans breytist lítið
miðað við Evrópumyntir, má gera
ráð fyrir svipaðri breytingu á gengi
dollarans og á meðalgengi. Ef doll-
arinn hækkar í verði miðað við Evr-
ópumyntir, er líklegt að dollarinn
hækki meira í verði f krónum en
meðalgengi og Evrópumyntirnar
minna. (Sjá til dæmis breytingar
síðan 1.6.83 í „Ge’ngi íslensku
krónunnar").
Ef gengi dollarans fellur að marki
miðað við Evrópugjaldmiðlana
rýrna viðskiptakjör þjóðarinnar og
má þá að öðru óbreyttu reikna með
örari lækkun meðalgengis en ella. í
verðbólguspánni, sem sýnd er í
opnunni, er gengið út frá því að ekki
verði mikil breyting á gengi dollara
miðað við aðrar myntir, þ.e. að verð
á krónunni m.v. dollara breytist líkt
og verð á krónunni m.v. aðra gjald-
miðla að meðaltali.
Framfærsluvísitala, byggingarvísitala og iánskjaravísitaia.
1983
spa tu arsioKa ísoa. Framfærsluvísitala vísitala, 1.1.1981=100 ... br. frá síðasta mán br. síðustu 3 mán br. síðustu 12 mán júlí ágúst sept okt nóv des
350 6,4 23 101 362 3,4 21 101 372 2,3 13 93 385 3,5 10 90 393 2,1 9 87 402 2,3 8 83
Byggingarvísitala
vísitala, 1.10.1975=100 .. 2076 2161 2233 2287 2307 2332
br. frá síðasta mán 4,6 4,1 3,3 2,4 0,9 1,1
br. síðustu 3 mán 17 17 17 10 6,8 4,4
br. síðustu 12 mán 82 80 73 72 70 69
Lánskjara vísitala
vísitala, 1.6.1979=100 ... 690 727 786 812 830 861
br. frá síðasta mán 5,2 5,4 8,1 3,3 2,3 3,7
br. síðustu 3 mán 21 20 20 18 14 10
br. síðustu 12 mán 85 88 96 92 87 83
Lánskjaravísitala, „yngd“
vísitala, 1.9.1983=764 ... br. frá síðasta mán br. síðustu 3 mán 764 5,1 784 2,6 803 2,4 821 2,2 7,4