Vísbending - 23.11.1983, Page 1

VISBENDING
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTI OG EFNAHAGSMÁL_
19.1 23. NÓVEMBER 1983
Bandarlkln:
Horfur á hækkandi vöxtum á næsta ári
Búlat vló um 200 mllljarða dollara halla
á rekstrl rlklssjóöa tll 1988
Vextir á rlkisskuldabréfum til langs
tfma f Bandaríkjunum eru nú komnir
f 11,6% og er þaö um hálfu prósenti
hærra en f sumarbyrjun og 1,4%
hærra en fyrir ári. I allt sumar og fram
eftir hausti greindi menn á um hvort
vextir f Bandaríkjunum myndu
standa í staö eöa ef til vill lækka til
muna. Nú eru flestir sammála um
það að vextir muni ekki lækka og
menn greinir aðeins á um það hvort
vextir muni standa nokkurn veginn (
stað eða hvort þeir muni hækka
verulega á næsta ári.'
Það eru einkum rfkisfjármál f Banda-
rfkjunum sem eru uggvekjandi, en
nokkrar horfur eru taldar á að hallinn
á rekstri ríkissjóðs þar verði vel yfir
200 milljarðar dollara ekki aðeins á
næsta ári heldur jafnvel á hverju ári
allt til ársins 1988. Vegna þessa
slæma útllts f rfkisfjármálum er búist
er við þvf að verðbólga fari hækkandi
frá þvf sem nú er. Þess vegna hafa
vextir á langtfmaskuldabréfum
heldur hækkað og gengi dollarans
hefur ekki sýnt nein veruleg veik-
leikamerki, þrátt fyrir margendur-
teknar spár um hið gagnstæða.
Gengl dollarans sýnlr engln merkl
lækkunar
Meðalgengi dollarans gagnvart
helstu viðskiptamyntum er nú aöeins
um 3,5% lægra en í ágúst s.l., en þá
hafði meðalgengi dollarans aldrei
verið hærra, hvorki fyrr né síðar.
Meðalgengi dollarans er nú um 18%
hærra en í ársbyrjun 1982.
Auk hallans á rekstri ríkissjóðs er nú
talin veruleg hætta á að mjög mikil
framleiðsluaukning í ár auki á eftir-
spurn fyrirtækja eftir lánsfé til fjárfest-
ingar á næsta ári og auki þannig enn
á Ifkur á vaxtahækkun. Henry Kauf-
mann, hinn kunni hagfræðingur hjá
Salomon Brothers í Now York, telur
að vextir á langtímaríkisskuldabréf-
um muni hækka f 12 til 13% á næsta
ári. Þetta styrkir um leið þá skoðun,
sem hagfræðingar Morgan Guaranty
hafa lengstum haldið sig við, að
hvorki sé Ifklegt né æskilegt að gengi
dollarans lækki til muna alveg á
næstunni.
Setrl árangur I penlngamálum og
rlklsfjármálum I Bretlandl en vestan hafs
Það er því mikill munur á ástandinu í
peningamálum og ríkisfjármálum í
Bandaríkjunum og á Bretlandi. Á
Bretlandi hefur tekist að skera niður
ríkisútgjöld, og þótt enn sé halli á
rekstri ríkissjóðs er lánsþörf hins
opinbera ekki svo mikil að það valdi
verulegri spennu í peningamálum.
Þar velta menn nú fyrir sér, hvort
nota skuli góða stöðu ríkisfjármála á
næstu árum til að lækka skatta eða til
að lækka vexti. Svo virðist sem Sir
Geoffrey Howe, fyrrverandi fjármála-
ráðherra, hafi aðhyllst vaxtalækkun-
arstefnu, en Nigel Lawson, núver-
andifjármálaráðherra, kjósi heldurað
lækka skatta er tekist hefur að koma
útgjöldum hins opinbera í viðunandi
horf. En vegna tengsla bandarískra
og breskra efnahagsmála er óvíst að
breska stjórnin ráði vaxtastefnu
sinni, ef fylgja á þeirri stefnu um leið
að gengi pundsins haldist nálægt
$1,50 (sjá einnig bls. 3).
Dollaragenglð 1984
Þótt enn sjáist ekki veikleikamerki á
gengi dollarans og fremur séu taldar
horfur á vaxtahækkun, telja flestir að
gengi dollarans lækki eitthvð á næsta
ári. Áhöld eru um hvort innstreymi
fjártil Bandaríkjannageti haldist jafn-
mikið 1984 og í ár. Auk þess eru
forsetakosningar í vændum og dvín-
andi vinsældir Reagans forseta f
skoðanakönnunum fyrir kosningar
og/eða vantrú í fjármálaheiminum á
andstæðingi hans í kosningunum
gæti haft afgerandi áhrif á gengi doll-
arans. Jafnframt verður að taka tillit til
viðskiptahallans, sem gæti vaxið úr
um 65 milljörðum dollara í ár (85 mill-
jarða dollara á næsta ári. Þannig eru
margir gengisspámenn sem búast
við að gengi dollarans undir lok
næsta árs verði um 2,20 til 2,30 þýsk
mörk og um 210 til 220 yen.
Efni:
Vextir í Bandarlkjunum og
gengi dollarans 1
Þorskveiðar 2
Peningamái á Bretlandi 3
Vaxtalækkunin 21-11 4
Töflur:
Gengi helstu gjaldmiðla 4
Gengi íslensku krónunnar 4