Vísbending - 04.07.1984, Blaðsíða 2

VÍSBENDING
2
Fjárfestingarkörfur
Dreifing áhættu og mótvísandi arðsemi
Dr. Pétur H. Blöndal
Dollarar og gull
Menn hafa tekið eftir því að
ákveðnar fjárfestingar virðast hafa til-
hneigingu til þess að þróast í gagn-
stæða átt. Þ.e. þegar ein hækkar í
verði þá lækkar önnur. Sem dæmi má
nefna verð á dollara og verð á gulli,
verð á hlutabréfum og verðbréfum,
o.s.frv. Hér er um fjárfestingar að
ræða, sem keppa um sama fjármagn-
ið. Þegart.d. trú mannaáefnahagslífið
eykst og þar með trú á uppgang fyrir-
tækja, selja menn verðbréfin sín, sem
þeir reikna með að gefi minna í aðra
hönd í framtíðinni, og kaupa hlutabréf.
Afleiðingin er hækkun á verði hluta-
bréfa og lækkun á gengi verðbréfa,
þ.e. hækkun virkra vaxta. Jafnvægi
kemst á þegar virkir vextir á verð-
bréfum eru orðnir það háir, að þeir vegi
upp væntingar manna um uppgang
fyrirtækja (sem einnig eru háðar
vöxtum.) Þessi regla um mótvísandi
hegðun ákveðinnar fjárfestingar er að
sjálfsögðu ekki án undantekningar,
þ.e. ekki er átt við aö hlutabréf hækki
örugglega í verði þegar verðbréf
lækka, heldur er átt viö, að miklar líkur
séu fyrir því að hlutabréfin hækki.
Lítið hefur borið á slíkum fyrirbærum
hér á landi, enda ekki hægt um vik, þar
sem allar fjárfestingar eru mjög heftar
og lítið um val. En þó gerðist það s.l.
haust, þegar verðbólgan hjaðnaði, að
fjármagn streymdi af verðtryggðum
reikningum bankanna yfir á óverð-
tryggða, þegar innlánsvextir uröu
hærri en hækkun lánskjaravísitölu.
Þetta dæmi sýnir að íslendingar eru
mjög vakandi fyrir fjárfestingum. Til
þess að vega upp á móti þessu hafa
bankarnir hækkað vexti á verðtryggð-
um reikningum. (Gengi þeirra lækk-
aðil).
Verðtryggð og óverðtryggð
veðskuldabréf
Margir þættir hafa áhrif á verðþróun
fjárfestingar. Ef litið er eingöngu á
verðbólgustigið, ættu verðtryggö
verðbréf og óverðtryggð hér á landi að
hafa mótvísandi gengi, meðan fjár-
magnið, sem leitar í þessar fjár-
festingar, eróbreytt. Lækki verðbólgan
eða vænti menn lækkandi verðbólgu,
hækkar gengi óverðtryggðra verð-
bréfa, því þau eru með föstum vöxtum,
sem gefa mikinn arð ef verðbólga er
lítil. Ef markaður með verðbréf væri
fullkomnari, ætti fjármagnið að leita
frá verðtryggðum bréfum til óverð-
tryggðra við slíkar forsendur. Ávöxt-
unarkrafa til verðtryggðra bréfa ætti að
hækka og gengi þeirra að lækka.
Þessu er öfugt farið ef verðbólgan eða
verðbólguvænting manna er stígandi.
Gengi óverðtryggöra bréfa sveiflast
afar mikið ef ávöxtunarkröfunni er
breytt en hún er aftur mjög háð verð-
bólguvæntingunni. Aftur á móti er
gengi verðtryggðra bréfa að mestu
óháð verðbólgu. Þess vegna er ráðlegt
að blanda þessum tveimur tegundum
saman í fjárfestingarkörfu.
Ef litið er framhjá gengi verðbréf-
anna og eingöngu litið á verðbréfaeign-
ina sem slíka, kemur í Ijós, að verð-
tryggð bréf gefa lítinn arð umfram
verðbólgu en eru mjög trygg. Það er
alveg sama hvernig verðbólgan hagar
sér, bréfin halda ætíð verðgildi sínu.
Annað er uppi á teningnum ef menn
eiga óverðtryggt bréf. Ef verðbólga
minnkar eða hverfur, gefa slík bréf afar
mikinn arð, sérstaklega ef þau bera
háa fasta nafnvexti eða voru keypt
með hárri ávöxtunarkröfu. En þau geta
líka orðið verðlítil ef verðbólgan tekur
á rás. Þannig er arðsemi verðtryggðra
og óverðtryggðra verðbréfa mótvís-
andi.
Fjáríestingarkarfa
Einstaklingar, fyrirtæki og sjóðir
standa stöðugt frammi fyrir fjárfest-
ingarákvörðunum. Hvort sem menn
kaupa fasteign, verðbréf, bifreið eða
skuldabréf eða leggja peningana á
banka, þá eru þeir að mynda eigin fjár-
festingarkörfu. Miklu varðar hvemig
sú karfa er samsett. í fyrsta lagi verða
menn að gæta þess að dreifa áhætt-
unni með því að hafa eignina ekki of
einhæfa. í öðru lagi ber að líta á mót-
vísandi fjárfestingar. Æskilegt er að
karfan sé þannig samsett, að það sé
sama hvaðgerist, einn þáttur í körfunni
standi sig alltaf vel, þannig að hún
verði í heild alltaf góð fjárfesting.
Að hámarka væntanlega
ávöxtun
Við skulum líta rétt aðeins á körfu,
sem inniheldur bara verðtryggð og
óverðtryggð verðbréf i ákveðnum hlut-