Vísbending - 19.12.1984, Qupperneq 1

VISBENDING
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTI OG EFNAHAGSMÁL
50.2 19. DESEMBER 1984
Gengisstjórn________________________________________________
Er hugsanlegt að auka frelsi í gjaldeyrisverslun á íslandi?
Gengi íslensku krónunnar
Aukið frelsi í gjaldeyrisviðskiptum
hér á landi hefur verið til umræðu
síðustu misseri og nýlega hafa
bæði Jón Ingvarsson, stjórnarfor-
maður Sölumiðstöðvar Hraðfrysti-
húsanna, og Landsamband ' ís-
lenskra útvegsmanna bent á að
frjálsari gjaldeyrisviðskipti gætu
verið þáttur í því að leysa vanda
sjávarútvegsins (sjá Vísbendingu
12. desember sl.) Pá hefur dr. Vil-
hjálmur Egilsson, hagfræðingur
Vinnuveitendasambands íslánds,
lýst þeirri skoðun opinberlega að
gengi krónunnar sé of hátt skráð
(m.v. um kr. 40 pr. dollara) og til
leiðréttingar gæti þurft a.m.k. 10%
gengislækkun. Rökstyður Vilhjálm-
ur mál sitt bæði með því að gert er
ráð fyrir 5-6% halla á viðskiptum
við útlönd á árinu 1985 (hallinn í ár
er áætlaður 5,5-6%) og með slakri
stöðu í sjávarútvegi og sumum
öðrum útflutningsgreinum. Hefur
enginn orðið til þess að mótmæla
þessari skoðun Vilhjálms opinber-
lega.
Ákvörðun um frjáls eða frjálsari
gjaldeyrisviðskipti mætti greina í
tvo þætti. Bæði þarf að ákveða
hvaða höft yrðu numin brott af
gjaldeyrismarkaði eða hvaða heim-
ildir yrðu veittar til kaupa og sölu á
gjaldeyri, en jafnframt þarf að velja
leið til að skrá gengi krónunnar í
samræmi við nýja viðskiptahætti.
Afar ólíklegt er að gengi krónunnar
geti ráðist í frjálsum gjaldeyris-
viðskiptum. Þetta stafar af því að
íslenska krónan er sérstakur gjald-
miðill 240 þúsund manna þjóðar. Til
Vísbending kemur næst út fimmtu-
daginn 3. janúar nk. Útgefendur
blaðsins óska lesendum gleðilegra þla
og farsæls nýárs.
að halda uppi stöðugum gjald-
eyrismarkaði þarf margfalt meiri
viðskipti en utanríkisviðskipti
okkar gefa tilefni til. Eins og fram
kemur hér á eftir ræðst gengi átta
gjaldmiðla á frjálsum gjaldeyris-
markaði nú.
Fyrírkomulag gengisstjórnar
Jón Sigurðsson, hagrannsókna-
stjóri, hefur ritað ítarlega grein um
gengisstjórn í Fjármálatíðindi og er
þessi grein án nokkurs efa besta
nýleg heimild um gengis- og
gjaldeyrismál hér á landi („Áhrif
gengisákvörðunar á þjóðarbúskap-
inn“, Fjármálatíðindi, janúar-apríl
1984; greinin er að mestu sam-
hljóða erindi, sem höfundur flutti á
ráðstefnu Félags viðskipta-
fræðinga og hagfræðinga um al-
þjóðafjármál, gengis- og gjald-
eyrismál 4. nóvember 1983). í grein
Jóns er að finna skiptingu á
gengisfyrirkomulagi aðildarríkja
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins í sex
flokka:
1) Gengi bundið einum ákveðn-
um gjaldmiðli.
2) Gengi bundið meðalgengi
nokkurra mynta eða sam-
settri mynt.
3) Gengi bundið innan vissra
marka í sérstöku gengis-
kerfi nokkurra gjaldmiðla.
4) Gengi ákveðið í samræmi
við breytingar ákveðinna vísi-
talna.
5) Sjálfstætt fljótandi gengi.
6) Gengi ákveðið með öðrum
hætti t.d. ,,stýrt“ fljótandi
gengi.
Samkvæmt International Financial
Statistics, sem Alþjóðagjaldeyris-
sjóðurinn gefur út mánaðarlega,
voru í september sl. 34 myntir
tengdar dollara, 13 myntir tengdar
frönskum franka, ein tengd sterl-
ingspundi, 11 tengdar SDR og alls
28 tengdar öðrum myntkörfum.
Myntirnar í EMS eru átta, gengi sex
gjaldmiðla ákvarðast í samræmi við
ákveðnar vísitölur viðkomandi
landa og eins og fyrr segir ræðst
gengi átta gjaldmiðla á frjálsum
gjaldeyrismarkaði. Þessar myntir
eru Bandaríkjadollari, Ástralíu-
dollari, Kanadadollari, yen, ster-
lingspund og gjaldmiðlar Líbanons,
Suður-Afríku og Uruguay. Gengi 38
gjaldmiðla ræðst með einhverjum
öðrum hætti (t.d. fljótandi „stýrt"),
en alls nær flokkun Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins til 147 gjaldmiðla.
Jón Sigurðsson kemst að þeirri
niðurstöðu í grein sinni að fyrsti og
fimmti kosturinn í ofangreindri
flokkun á gengisfyrirkomulagi komi
naumast til greina við núverandi
aðstæður (greinin er u.þ.b. ársgöm-
ul). Telur Jón að í markaðsverð-
myndum á erlendum gjaldeyri hér á
landi fælist annað hvort að horfið
væri algerlega frá krónunni sem
sjálfstæðri mynt eða einhvers
konar stýring — opinber eða önnur
— kæmi fljótlega til skjalanna.
Jafnframt rökstyður Jón að erfitt sé
að sjá hvers vegna íslendingar ættu
að binda krónuna við einhverja eina
mynt. Fjórði kosturinn, vísitölu-
Efni:
Gengisstjórn á Islandi 1
Utanríkisverslun 1983
-skipting i landa- og
vöruflokka 3
Frjálsari gjaldeyrisviðskipti
í Noregi 4
Töflur:
Euro-vextir 4
Gengi helstu gjaldmiðla 4
Gengi íslensku krónunnar 4
Fylgirit:
Atriðaskrá júlí til desember 1984