Vísbending - 27.04.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
NQREGUR:_____________________
Mikiö kapp lagt á að ná veröbólgu
niöur
Norðmenn leggja nú allt kapp á að
ná verðbólgu niður á svipað stig og
gengur og gerist í helstu viðskiptalönd-
um þeirra. Áætlunin er sú, að verð-
bólga á þessu ári verði ekki meiri en
5%, en hún reyndist vera 8.7% á
árinu 1987. Stór liður í þessum áform-
um er sú ákvörðun stjórnvalda að
halda genginu stöðugu, þrátt fyrir
slæmt útlit um olíuútflutning. (í fjár-
lögum var reiknað með að olíuverð
yrði 116 norskar krónur á árinu, en það
er • aðeins 96 krónur um þessar
mundir). En til að hægt sé að halda
genginu stöðugu hafa stjórnvöld jafn-
framt takmarkað almennar launahækk-
anir við 5%, auk þess sem vöxtum
verður haldið áfram háum.
Paö liggur fyrir að aðhaldssemi í
stjórn efnahagsmála hafi jafnframt
dregið verulega úr hagvexti, sem
reyndist vera 1.5% í fyrra, og nú er
spáð að hann verði aðeins 0.5% á
þessu ári. Þá er spáð, að atvinnuleysi
aukist í 2.5% 1988 úr 2.0% í fyrra og
að viðskiptahallinn verði ívið meiri á
þessu ári en í fyrra, eða 28-34 milljarð-
ar norskra króna samanborið við 27.6
milijarða 1987.
Tímaritið “Euromoney Treasury
Report“, sem spáir mikið í gengisþró-
un ýmissa gjaldmiðla, spáði fyrr á árinu
að gengi norsku krónunnar hlyti fyrr
eða síðar að láta undan síga, einkum
þar sem útlit var fyrir áframhaldandi
lágt olíuverð og tiltölulega háa verð-
bólgu. Nú segir tímaritið hins vegar,
að óhjákvæmilegt sé að taka mark á
margítrekuðum yfirlýsingum norska
seðlabankans um að genginu verði
haldið stöðugu, með háum vöxtum eða
öðrum aðgerðum. í það minnsta mest-
an hluta ársins. Tímaritið spáir nefni-
lega, að óhjákvæmilegt, reynist að
lækka gengi norsku krónunnar um
a.m.k. 5% á fjórða ársfjórðungi vegna
vaxandi kostnaðar og minni olíutekna.
OECD:_______________________________
Verndarstefna ríkjanna í landbúnaöi
talin kosta 150 milljarða dollara
árlega______________________________
Nýútkomin skýrsla á vegum “Counc-
il of US International Trade Policy"
sýnir fram á, að verndarstefna OECD
landanna í landbúnaði kosti neytendur
og skattgreiðendur 150 milljarða doll-
ERLEND
FRÉHBROT
ara á ári. Mestan kostnað bera neyt-
endur og skattgreiðendur í löndum
Evrópubandalagsins, eða 43% heildar-
kostnaðarins, en 23% kostnaðarins
lenda á Japönum og 20% á Banda-
ríkjamönnum. Kostnaður á mann er
langhæstur í Japan, eða tvöfalt meiri
en í Bandaríkjunum og fjórðungi meiri
en í EB.
Kostnaður vegna verndarstefnunnar
hefur næstum tvöfaldast á undanförn-
um 10 árum. í Japan vegna hins háa
gengis á yeni og vegna lærra heims-
markaðsverðs; í Bandaríkjunum vegna
aukinna framlaga ríkisins til landbún-
aðar og í EB aðallega vegna hærri
útgjalda til kaupa á umframfram-
leiðslu. Aðeins hluti þessa kostnaðar
kemur bændum sjálfum til góða, því
áætlað er að neytendur og skattgreið-
endur í Japan tapi 2.50 dollara fyrir
hvern dollar sem bændur fá; í EB tapa
þeir 1.50 dollar fyrir hvern dollar til
bænda og 1.38 dollara í Bandaríkjun-
um. Þar að auki dreifast styrkirnir mis-
jafnlega og talið er, að tiltölulega mest
fari til efnuðustu bændanna.
Það er niðurstaða skýrslunnar, að ef
verndarstefnu yrði hætt og styrkir af-
numdir, myndu markaðirnir stækka og
fjármagni yrði beint frá óarðbærri
framleiðslu til arðbærrar. Þannig
myndi sérhæfing aukast og t.d. Banda-
ríkin leggja mesta áherslu á framleiðslu
nautakjöts en draga úr framleiðslu
mjólkurvara, og EB og Japan myndu
væntanlega auka framleiðslu svína-
kjöts. Yfir höfuð myndi útflutningur
búvara aukast frá Bandaríkjunum,
Kanada, Ástralíu, Nýja Sjálandi,
Argentínu, Brasilíu og svo frá þriðja
heims löndunum.
TYRKLAND:__________________________
Sækja stífl um aðild aö EB_________
Fyrir um ári síðan sóttu Tyrkir um
aðild að Evrópubandalaginu og ljóst
má vera, að þrátt fyrir mikla sérstöðu
er þeim afar umhugað um að teljast
fullgildir Evrópubúar. Sérstaða Tyrkja
gagnvart löndum EB felst í því að þar
búa rúmlega 50 milljónir múhameðs-
trúarmanna, sem margir hverjir eru
ólæsir og sem hafa tamið sér allt aðra
siði og venjur en Evrópubúar. En það
er einmitt af þessum ástæðum sem Evr-
ópubandalagið hefur verið tregt til að
veita samþykki sitt fyrir inngöngu
Tyrkja. Á hinn bóginn hefur það ekki
sagt hreint og klárt nei og þegar fram í
sækir kann að reynast erfitt að halda
Tyrkjum utan Evrópubandalagsins.
í Tyrklandi sitja við stjórnvölinn
menn, sem leggja allt kapp á að efla
samskipti landsins við Evrópu og vísa
þeir gjarnan til veru sinnar í NATO í
því sambandi. Á síðustu NATO ráð-
stefnu lýsti forsætisráðherrann, Turgut
Ozal, því yfir, að það væri keppikefli
stjórnar sinnar að taka ekki aðeins þátt
í varnarsamstarfi með Evrópubúum
heldur einnig á öðrum sviðum. Þess
vegna sæktu þeir nú fast um aðild að
EB.
Vitað er, að Frakkar og Belgar
munu vera fremur hlynntir aðild
Tyrkja og Bretar virðast hafa trú á
núverandi stjórnvöldum. Inn í afstöðu
þessara landa kann að spila fyrirhuguð
víðtæk uppbyggingaráætlun í Tyrk-
landi, þar sem sóst verður eftir erlend-
um viðskiptasamningum, og viðbúið er
að lönd andvíg aðild Tyrkja muni ekki
koma til greina í því sambandi. Jafnvel
Grikkir, erkiféndur Tyrkja í gegnum
tíðina, hafa lýst því yfir að þeir væru
hlynntir aukaaðild Tyrkja í EB.
Stefnt er að því hjá EB, að taka
umsókn Tyrkja um fulla aðild fyrir árið
1990, og búist er við að hún standi og
falli með afstöðu Grikkja. I því sarn-
bandi eru Tyrkir fullir bjartsýni og ljóst
er að tyrknesk fyrirtæki eru þegar farin
að búa sig undir meira samstarf við
EB. Nú þegar hefur útflutningur aukist
mikið til landa EB og skýrslur sýna, að
75% tyrknesks iðnaðar sé fyllilega
samkeppnisfær á evrópskan mæli-
kvarða.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot og útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita meö
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt að hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.
4