Vísbending - 18.05.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
DANMQRK:___________________________
Efnahagsástandið mun verra en ann-
ars staðar á Norðurlöndum__________
Utanríkismál voru einna efst á baugi
í kosningunum í Danmörku um daginn
og ekki laust við að þau skyggðu á
efnahagsmálin. Engu að síður lágu þá
fyrir nýlegar upplýsingar um afkomu
síðasta árs, sem lýsa fremur bágu á-
standi. Á s.l. ári dróst landsframleiðsla
saman um 1% og jafnvel þótt hallinn á
viðskiptum við útlönd hafi minnkað ei-
lítið á síðasta ári er hann eftir sem áður
verulegur, eða um 20 milljarðar
danskra króna. Og erlendar skuldir
samsvara nú 40% af landsframleiðsl-
unni og greiðslubyrðin samsvarar 13%
af útflutningstekjum. Þá má geta þess
að atvinnuleysi er nú 8,2%, sem er
margfalt meira en annars staðar á
Norðurlöndum.
Útlitið er ekki heldur ýkja bjart.
Reiknað er áfram með samdrætti í
efnahagslífinu á þessu ári og að at-
vinnuleysi muni fara upp fyrir 9%. Al-
mennt er viðurkennt að Danir hafi lif-
að um efni fram, svo sem ljóslega
kemur fram í viðskiptahallanum og er-
lendri skuldasöfnun, að framundan sé
tími aðhalds á flestum sviðum.
SUDURKÓREA:
Heimsins mesti hagvöxtur___________
Að einu ári undanskildu (1980) hef-
ur hagvöxtur í Suður Kóreu aldrei ver-
ið minni en 5% á ári frá 1965. Síðustu
tvö ár hafa þó slegið öll met, en þá var
hagvöxtur 12% sitthvort árið og mun
hafa verið sá mesti í heiminum. Und-
anfarin tvö ár hafa einnig verið hag-
stæð m.t.t. verðbólgu, viðskipta við út-
lönd og erlendra skulda. Verðbólga
komst niður í 3% eftir að hafa verið
lengi á bilinu 20-30%; útflutningur
jókst mun meira en innflutningur og er
nú mikill afgangur á viðskiptum við út-
lönd; og erlendar skuldir, sem hafa
verið með því sem mest gerist í heimin-
um, minnkuðu úr 47 milljörðum doll-
ara 1985 í 36 milljarða í fyrra.
Eins og hjá ýmsum öðrum Asíulönd-
um má rekja þennan mikla hagvöxt til
mikillar aukningar útflutnings. Ýmis-
legt hefur svo hjálpað til. Tiltölulega
lágt olíuverð, lágir vextir á alþjóðleg-
um fjármagnsmörkuðum og hækkandi
gengi japanska yensins eru dæmi um
hagstæðar ytri aðstæður síðustu árin.
Stjórnvaldsaðgerðir kunna líka að ráða
hér nokkru um. Hámenntað fólk hefur
t.d. verið sett í háar stöður sem ráða
ERLEND
FRÉHBROT
gangi efnahagsmála, og útflutnings-
verslunin hefur verið gefin frjáls á
sama tíma og verði á heimamarkaði
hefur verið haldið háu og þar með á-
góða fyrirtækja.
Framundan virðist vera áfram góður
hagur, en þó veldur aukning verðbólgu
seinustu misserin áhyggjum og einnig
vaxandi vinnudeilur. Verðbólgan er
8% um þessar mundir og við henni
hafa stjórnvöld brugðist með tvennum
hætti. Annars vegar með því að halda
niðri verði á nauðsynjavörum og helstu
iðnaðarvörum og hins vegar með
ströngu aðhaldi á sviði peningamála.
Svo hefur gjaldmiðillinn (won) farið
hækkandi og dregur þannig úr verð-
bólguþrýstingi. Af þessu hafa forsvars-
menn fyrirtækja nokkrar áhyggjur, þar
sem samfara gengishækkuninni hafa
laun farið hækkandi, og hvort tveggja
skerðir samkeppnisstöðuna. Ýmsir
telja þó að þessar aðstæður setji nauð-
synlegan þrýsting á fyrirtækin til að til-
einka sér hagkvæmari framleiðsluhætti
og víst er að stjórnvöld hyggjast leggja
sitt af mörkum til að aðlögun geti orðið
sem hröðust, t.d. með því að auka
frelsi á fjármagnsmörkuðum.
EB:____________________________________
Skýrslan um áhrif afnáms viðskipta-
hamla árið 1992
í „fréttabrotum" fyrir skömmu síð-
an var sagt frá helstu niðurstöðum ó-
birtrar skýrslu um væntanlegar afleið-
ingar af hinum „sameiginlega
markaði" EB fyrir efnahagslíf land-
anna. Fyrir fáeinum dögum síðan var
skýrslan svo gerð opinber í heild sinni
og fylgir með hvatning til ríkisstjórna
og fyrirtækja um að búa sig vel undir
lok 1992, þegar hugmyndin um sam-
eiginlegan markað verður að veru-
leika.
Áður hafði komið fram, að hagvöxt-
ur ykist um 4,5%, verðlag myndi lækka
um 6% og 1,8 milljón ný störf yrðu
mynduð. Þetta á hins vegar ekki að
gerast í hvelli og viðbúið er, að aðlög-
unin geti reynst erfið fyrir þær atvinnu-
greinar sem hafa búið við ríkisvernd.
Þess vegna má búast við að störfum
fækki um 250.000 fyrst um sinn.
í skýrslunni er sagt fyrir um hvað lík-
lega gerist í einstökum atvinnugrein-
um. Þjónusta á fjármagnsmarkaði mun
væntanlega falla verulega í verði vegna
aukinnar samkeppni og þá einkum í
löndum eins og Frakklandi, Italíu og
Spáni. Þetta mun síðan leiða til lægri
kostnaðar í öðrum atvinnugreinum og
örva hagvöxt um 1,5%. í orkugeiran-
um eiga aukin viðskipti með rafmagn
eftir að lækka verð og spara orkunot-
endum 6 milljarða ecu (7,41 milljarð
bandaríkjadollara). Aukin samkeppni
í sölu fjarskiptatækja á eftir að lækka
verð um 30 til 40% í löndum eins og
Frakklandi og V.Þýskalandi og spara
kaupendum tvo milljarða ecu, og nýir
staðlar munu spara framleiðendum 1,1
milljarð ecu. Þá er reiknað með að af-
nám tæknilegra viðskiptahindrana eigi
eftir að spara matvinnslufyrirtækjum á
milli 0,5 og 1 ntilljarð ecu árlega. Allt í
allt er búist við að sparnaður verði á
bilinu 174-258 milljarðar ecu, vegna
afnáms tæknilegra hindrana, aukinnar
stærðarhagkvæmni og lægra verðs í
kjölfar aukinnar samkeppni.
Það fylgir og sögunni, að ríkisstjórn-
ir aðildarlandanna geti lagt sitt af
mörkum til að gera ávinninginn jafnvel
enn meiri með því að fylgja aukinni
hagkvæmni eftir með lækkun skatta.
Þannig væri unnt að auka hagvöxt um
7% í stað 4,5% og skapa 5 milljón störf
til viðbótar í stað 1,8 milljóna.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot og útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita með
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt að hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.
4