Vísbending - 07.12.1988, Síða 1

V
VIKURIT UM
VIÐSKIPTl OG
EFNAHAGSMÁL
48.6 7. DESEMBER1988
VÆGIÚT-
FLUTNINGS-
MARKAÐA
AÐ
BREYTAST
Utanríkisverslunin hefur verið að
breytast á undanförnum árum og þá
einkum vægi helstu útflutningsmarkaða
fyrir vörur. Evrópumarkaður og jap-
ansmarkaður hafa t. d. vaxið á kostnað
bandaríkjamarkaðar og rússlands-
markaðar. Talsverðar breytingar hafa
líka átt sér stað á hlutfallslegu vœgi ein-
stakra útflutningsafurða þótt vœgi
helstu atvinnugreina hafi ekki breyst
mikið. Á hinn bóginn hafa ekki orðið
miklar breytingar á því hvaðan við
kaupum vörur, nema að minna er keypt
frá Sovétríkjunum og meirafrá Japan.
Breyttvægi útflutnin^smarkaöa
Á aðeins fjórum árum hafa orðið
mjög róttækar breytingar á hlutfalls-
legu vægi helstu útflutningsmarkaða.
Hlutur Evrópumarkaðar hefur vaxið
úr 51% árið 1984 og nálgast óðfluga
70% ef marka má tölur fyrir fyrstu sex
mánuðina á þessu ári. Á sama tíma
hefur japansmarkaður vaxið úr 4% í
9%. Þessi aukning er hins vegar á
kostnað bæði bandaríkjamarkaðar,
sem er nú orðið ekki mikið stærri en
japansmarkaður, og rússlandsmark-
aðar, sem hefur minnkað um helming
ef miðað er við hlutfallsleg verðmæti.
Þó ekki sé útséð um hvernig tekst til
með samstarf á milli EFTA og EB er
ekki ólíklegt að við munum í vaxandi
mæli líta á Evrópu sem einn markað
og er það gert hér. Það er vaxandi til-
hneiging í heiminum í þá átt að ná-
grannaríki geri með sér viðskipta-
samninga og markaðirnir eru þess
vegna að stækka. Þetta hefur verið að
gerast í Evrópu, en einnig í Asíu og
Norður Ameríku, og að vissu leyti má
líta á aukna samþjöppun Evrópulanda
sem svar við sívaxandi efnahagslegum
styrk Bandaríkjanna og ekki síst Jap-
ana. Samstarfið innan EB hefur t.d.
komið fram í samvinnu um gengis-
stefnu, sem sum EFTA löndin hafa
jafnframt tekið mið af í sínum gengis-
málum.
Sveiflur í gengi á milli markaðs-
svæða Evrópu og Japans annars vegar
og Bandarílcjanna hins vegar eru
væntanlega mikilvæg skýring á þessari
breytingu á vægi útflutningsmarkað-
anna fyrir ísland. Mesta breytingin
varð einmitt árið 1985 þegar gengi
dollars tók að falla gagnvart Evrópu-
myntunum og yeni. í þessu sambandi
verður samt að hafa í huga aukið mik-
ilvægi saltfiskssölu, sem aðallega fer til
Evrópu og þá miðað við SDR þar sem
dollarinn vegur þungt. Eftirspurnin
eftir saltfiski hefur til skamms tíma
einfaldlega knúið verðið þetta hátt
upp. Til dæmis hefur aukið hlutfalls-
legt vægi saltfisks á undanförnum
árum (úr 14% af verðmæti sjávaraf-
urða 1984 í 21% 1987) vegið upp
minnkun á hlutfallslegu vægi frysts
fisks (úr 44% 1984 í 37% 1987).
Tiltölulega stöðugur innflutningur
Hafi gengisþróun átt einhvern þátt í
breytingum á útflutningsmörkuðum
þá verður ekki séð að sama gildi um
innflutninginn. Að öðru jöfnu hefði
mátt búast við hlutfallslega meiri inn-
flutningi frá Bandaríkjunum eða frá
löndum sem miða sölu við dollara og
minni innflutningi frá t.d. Evrópu.
Hvorugt heíur gerst.
Hlutfallslegt mikilvægi Evrópu-
landa í innflutningnum hefur nokkurn
veginn staðið í stað og heldur aukist ef
Efni:
• Vægi útflutningsmarkaða
að breytast
• Ríkisfjármál: Sagan
endurtekur sig
• Erlend fréttabrot