Vísbending - 20.07.1989, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
SPÁNN:____________________________
Nýjar aðgerðir til að draga úr
þenslu
Það hefur verið mikil gróska á Spáni
á síðustu misserum, sem birtist í u.þ.b.
6% hagvexti en einnig í tæplega 7%
verðbólgu. Fyrr á árinu gripu stjórn-
völd til ýmissa aðgerða til að draga úr
þenslu og þá voru vextir m.a. hækkaðir.
Þær aðgerðir virðast hafa dugað
skammt því útlán bankanna hafa aukist
um 20%. Nú hafa stjórnvöld gripið til
frekari aðgerða til að draga úr þenslu
og er markmiðið að draga jafnvirði
tæplega 5 milljarða bandaríkjadollara
úr umferð.
Aðgerðirnar felast einkum í því að
herða aðhald í peningamálum. Bindi-
skylda, sem skiptist í vaxtalausan og
vaxtagefandi hluta, hefur t.d. verið
aukin um 1%, upp í 7,5% á þeim hluta
sem ekki gefur af sér vexti en er 11,5%
á hinum hlutanum eftir sem áður. Þetta
á að draga úr útlánagetu bankanna og
gæti minnkað ágóða þeirra um 17,5
milljarða peseta. Þá hefur seðlabank-
inn hækkað vexti á lánum sem hann
veitir viðskiptabönkum um 0,75% og
eru þeir þá orðnir 14,5%. Stjórnvöld
hafa einnig ákveðið að hækka skatta á
fjármagnstekjur úr 20% í 25% og
ennfremur að girða betur fyrir
skattundandrátt.
Bæði verkalýðsfélög og atvinnurek-
endur hafa mótmælt þessum aðgerð-
um og telja hærri vexti einungis leiða
til meira atvinnuleysis og minni fjár-
festinga. Fjármálaráðherrann, Carlos
Solchaga, segir hins vegar að aðgerð-
irnar muni tryggja ákjósanlegustu leið
til jafnvægis í þjóðarbúskapnum og
varanlegs hagvaxtar. Hann áætlar að
atvinna aukist um 2,5-3% á árinu þrátt
fyrir aðgerðirnar. Enn aðrir taka undir
með fjármálaráðherranum um að
aðgerða hafi verið þörf, en eru ekki
sammála þeim leiðum sem hann fer.
Þeir hefðu fremur kosið að dregið
yrði úr ríkisútgjöldum og tekjuskattur
yrði hækkaður.
NOREGUR:_________________
Fyrirtæki einbeiti sér að þeim
tækifærum sem “sameiginleg-
ur markaður” EB býður
I Noregi er komin út skýrsla á vegum
norskra iðnrekenda sem er ætlað að
hjálpa norskum fyrirtækjum að skilja
hvað felst í “sameiginlegum ntark-
aði” EB-ríkjanna og einnig að koma
auga á leiðir til að bregðast skynsam-
lega við væntanlegum breytingum. I
ERLEND
FRÉTMROT
skýrslunni eru norsk fyrirtæki
sérstaklega hvött til að ráðast í skipu-
lagsbreytingar og þróa vörur sem ekki
ættu undir högg að sækja vegna
tiltölulega mikils launakostnaðar. Þá er
lögð rík áhersla á að norsk fyrirtæki
leiti eftir meiri samvinnu við fyrirtæki
innan bandalagsins.
í skýrslunni kemur fram sú skoðun
að norsk fyrirtæki séu illa upplýst um
1992 og talsverð hætta sé á því að þau
einangrist ef þau bregðist ekki skjótt
við. Fyrirtækin væru of upptekin af því
að taka yfir lítil fyrirtæki heima fyrir,
sem gerði lítið til þess að styrkja sam-
keppnisstöðu þeirra innan bandalags-
ins. Þá kemur einnig fram að styrkur
norskra fyrirtækja felist í góðri stjórnun
og góðri samvinnu milli stjórnenda og
starfsmanna. Ef þessi atriði yrðu
þróuð áfram væri von til þess að
tiltölulega hár launakostnaður kæmi
fyrirtækjunum ekki í koll í hinni
vaxandi samkeppni.
BRETLAND:_______________
Lítil fyrirtæki greiða á milli 17
og 22% vexti; verðbólga á
bilinu 8-9%
Financial Times fjallaði nýlega um
vanda lítilla og meðalstórra fyrirtækja
í Bretlandi vegna hárra vaxta þar um
þessar mundir. Grunnvextireru nú 14%
en flest lítil og meðalstór fyrirtæki
greiða mun hærri vexti eða á bilinu 17
og 22%. Blaðið tekur dærni af lítilli
prentsmiðju þar sem starfa 20 manns
og veltan er 1,5 milljónir punda. A einu
ári hefur fjármagnskostnaður fyrir-
tækisins vaxið úr 3.250 pund á mánuði
í tæplega 5.000 pund vegna nýrrar
prentvélar sem keypt var fyrir ári síðan.
Blaðið segir ennfremur að vandi lítilla
fyrirtækja sé meiri en þeirra stærri
vegna þess hversu háð þau séu
lánsfjármagni. Þau hal'i ekki sömu
möguleika og stór fyrirtæki að afla fjár
á hlutabréfamarkaði.
Háu vextirnir hafa einnig margs
konar önnur áhrif til íþyngingar. I fyrsta
lagi fara seljendur aðfanga fram á
styttri greiðslufrest, t.d. úr 45 dögum í
30 daga á meðan kaupendur krefjast
lengri greiðslufrests, t.d. úr 45 dögum í
60 daga. í öðru lagi gera ört hækkandi
vextir fyrirtækjunum erfitt fyrir með
að skipuleggja fram í tímann og fresta
þarf annars þörfum fjárfestingum. Og í
þriðja lagi vill brenna við að
kaupendur fresti kaupum á meðan
vextir eru eins háir og raun ber vitni.
Nú hafa samtök smárra fyrirtækja í
Bretlandi farið fram á ríkisaðstoð sem
veiti þeim svipaða lánafyrirgreiðslu og
þau segja að þekkist í ýmsum öðrum
löndum. Samtökin hafa m.a. mælst til
þess að ríkisstjórnin leggi fram 1
milljarð punda í stofnframlag til sjóðs
sem myndi veita smáum fyrirtækjum
hagstæð lán til tíu ára á föslum vöxtum.
Samlökin eru líka að velta fyrir sér
stofnun lánafyrirtækis þar sem félagar
þess fái lánað hjá og láni hverjum
öðrum á vöxtuin sem séu lægri en
markaðsvextir.
Niðurgreiðsla á vöxtum leiðir
til ófarnaðar
Alþjóðabankinn hel'ur nýlega senl l'rá
sér skýrslu um könnun sem gerð var á
sambandinu milli niðurgreiddra vaxta
og hagvaxtar. Könnunin náði til 33
þróunarlanda á tímabilinu 1974 til 1985
og voru löndin flokkuð í þrjá hópa. I
fyrsta lagi lönd sem höfðu jákvæða
raunvexti, í öðru lagi lönd sem höfðu
0-5% neikvæða raunvexti og í þriðja
lagi lönd sem höfðu lægri en -5%
raunvexti. Niðurstaða skýrslunnar er
sú, að niðurgreiddir vextir stuðluðu
alls ekki að hagvexti eins og stundum
er haldið fram, heldur þvert á móti
leiddu til ófarnaðar. Hagvöxtur
landanna sem höfðu haft jákvæða
raunvexti var mun meiri en hinna.
Að mati skýrsluhöfunda er skýr-
ingarinnar að leita til þess, að þar sem
vextir eru tiltölulega háir er sparnaður
jafnframt meiri en ella og betur vandað
til fjárfestinga. Hagvöxturinn kemur til
af því að jákvæðir raunvextir stuðla
að betri gæðum fjárfestingarinnar.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf., Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7, 103 Reykjavík. Sími 686988.
Prentun:Gutenberg, ríkisprentsmiðja.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita
með neinum hætti svo sem með Ijósritun
eða á annan hátt að hluta eða í heild sinni án
leyfisútgefanda.