Vísbending - 15.03.1990, Side 1

yiKURlT UM
VIÐSKIPTIOG
EFNAHAGSMÁL
8.11. 15. MARS 1990
SKIPULAG
FISKVEIÐA
Brýnasta
hagsmunamálið
Óskipulag í fiskveiðum undanfarna
áratugi hefur stuðlað að margföldun
skipastóls og sóknarkostnaðar en ekki
að sama skapi meiri afla. Árið 1984
var reynt að stemma stigu við þessari
óheillaþróun þegar heildarþorskafli var
takmarkaður og skipum úthlutuð
veiðileyfi árlega á grundvelli afla
liðinna ára. Kvótakerfið svonefnda
hefur síðan verið í árlegri endur-
skoðun þótt í megindráttum hafi það
verið framlengt ár frá ári. Nú er hins
vegar fyrirhugað að festa skipulag
fiskveiða betur í sessi svo sem
nýframkomið frumvarp til laga um
stjórn fiskveiða ber vitni um.
Af því tilefni er í þessu blaði
Vísbendingar m.a. tekið saman
ýmislegt af því helsta sem fjallað hefur
verið um skipulag fiskveiða í ritinu.
Greinarnar sem fjalla um málið eru
orðnar 17 og hafa birst af og til frá
haustmánuðum 1987. Heiti grcinanna
og nöfn höfunda þeirra eru birt í
tímaröð á bls. 3.
Frumvarpið
Á Alþingi hefur verið lagt fram
frumvarp til laga um stjórn fiskveiða
sem að hluta til festir í sessi núgildandi
skipan um úthlutun og viðskipti með
veiðileyfi. Utgerðarmönnum verður
úthlutað veiðileyfi, þ.e. fastri hlutdeild
í ákvörðuðum heildarafla, á grundvelli
afla liðinna ára. Og þeir mega selja
veiðileyfin innan hvers fiskveiða-
tímabils með sama hætti og áður. Þetta
þýðir að leyfi til viðskiptanna er háð
samþykki sjávarútvegsráðuneytis að
fenginni umsögn sveitarstjórnar og
stjórnar sjómannafélags í viðkomandi
verstöð. Jafnframt verða þó þær
mikilvægu breytingar á skv. frum-
varpinu, að aflahlutdeildin verður
ótímabundin og opnuð verður heimild
til að framselja hið ótímabundna
veiðileyfi.
Með þessum breytingum er að vissu
leyti komið til móts við hugmyndir
sumra fræðimanna sem hafa tjáð sig
um skipulag fiskveiða. Rögnvaldur
Hannesson hefur til dæmis lagt áherslu
á að veiðileyfum sé úthlutað til langs
tíma í senn til þess að útgerðarmenn
geti gert lengri og betri áætlanir um
fjárfestingu í skipum og búnaði. Og
fiestir ef ekki allir fræðimenn, sem hafa
skrifað um þessi mál, hafa eindregið
mælt með frjálsum viðskiptum með
veiðileyfi. Þeir hafa raunar talið það
vera forsendu þess að hagkvæmni fái
notið sín í fiskveiðum. Óhindruð
viðskipti með veiðileyfi séu til þess
fallin að takmarka sóknina við
hagkvæmasta hluta fiskveiðiflotans.
Frumvarpið gengur að vísu ekki eins
langt að þessu leyti og fræðimenn
hefðu viljað, en þó er nú opnuð
heimild til sölu á veiðileyfum til lengri
tíma.
Séreign eða sameign?
Réttlœtismál.
Ókeypis úthlutun veiðileyfa til
útgerðarmanna, eins og frumvarpið
gerir ráð fyrir, er á hinn bóginn mjög
umdeild. Ymsum finnst til dæmis
óréltlátt að fiskvinnslan skuli ekki fá
hlutdeild í veiðileyfum, svo nátengd
sem hún er fiskveiðum. Öðrum finnst
óréttlátt að tiltekinn hópur manna
öðlist ókeypis réttindi til nýtingar á
sameiginlegri auðlind landsmanna.
Þeim finnst að allir útvegsmenn ættu
að hafa sama rétt á að kaupa veiðileyfi
auk þess sem réttmætur eigandi
fiskimiðanna, þjóðin öll, ætti heimt-
ingu á að fá greitt fyrir fiskinn.
Efni:
*Skipulag fiskveiða brýnasta
hagsmunamálið
• Erlend fréttabrot