Vísbending


Vísbending - 29.02.1992, Blaðsíða 1

Vísbending - 29.02.1992, Blaðsíða 1
ISBENDING rit um viðskipti og efnahagsmál 29. febrúar 1992 9. tbl. 10. árg. Vandi í sjávar- útvegi Fyrirtæki, sem eiga um 60% heildareigna í sjávarútvegi, eiga nú í slíkum erfiðleikum að lenging lánslíma nægir ekki til þess að bjarga þeim, samkvæmt lauslegu mati Þjóðhags- stofnunar. Tap á botnfiskveiðum og vinnslu er nú um 4% tekna, en í september var um 1% hagnaður af rekstrinum og árið 1990 var 2,5% hagnaður. Sjávarúlvegsráðherra greindi frá þessum niðurstöðum á alþingi fyrirskömmu. Þarreifaði hann einnig skýrslu Hagfræðistofnunar Háskólans um úlgerð. Þarkom fram að miðað við 8% ávöxtunarkröfu og að skip endist í 20 ár sé tap útgerðar líklega 50-60 milljarðar króna undanfarinn áratug, eða svipað þjóðarauðsmati fiskiskipailotans 1990. Botnfiskveiðar og -vinnsla Afkoma % af tekjum Rekstraryfirlit 1990og rekstraráætlunm.v. rekstrarskilyrði í janúar 1992. Janúar 1990 1992 'eiöar og vinnsla 2,5 -4 Vciðar 3 2 Bátar -0,5 -1,5 Togarar 3,5 2 Frystiskip 10 11,5 Fiskvinnsla / -<S Frysting 3 -8 Söltun -3,5 -8,5 Hcimikl: ÞjóÖhagsstofnun Misjöfn afkoma greina Sem fyrr segir telur Þjóðhags- slofnun að halli botnfiskveiða og vinnslu sé nú um 4% tekna. Eins og séstítöflunnierafkomamjögmisjöfn eftir greinum. Hagnaður er af veiðum, langmestur þó af frysti- togurum. Afkoma útgerðar hefur reyndarlítið versnaðfrá 1990. Hins vegar gengur vinnsla mun verr en áður. Bæði útgerð og vinnsla bíða tjón af því að afli er minni en áður, en á hinn bóginn hefur fiskverð stórhækkað, um nálægt 30% frá 1990, og tekjur þannig færst frá vinnslu til útgerðar. Kröfur um gengislækkun Skipting botnfiskafla eftir verkunaraðferð, % 83 84 85 86 87 88 89 90 91 Mun minna var flutl úl al' ferskum fiski í fyrra en árin á undan, en lllutur landfrystingai' jókst. Sjófrysling vex jafnt og þétt. í framhaldi af þeim upplýsingum sem fram komu hjá sjávarútvegs- ráðherra sagði formaður samtaka útvegsmanna að annað hvort yrðu laun að lækka eða lífskjör almennings að versna með öðrum hætti ef tryggja ætti viðunandi rekstrarstöðu sjávarútvegs. Með seinni kostinum hefurformaðurinn sennilega annað hvort í huga gengis- lækkun eða þær tillögur Vinnu- veitendasambandsins að sköttum verði létt af atvinnulífi og tekjuskattur almennings hækkaður í staðinn. Hann vill færa rekstur sjávarútvegs ífyrra horf með því að lækka raungengi krónunnar (framleiðslukostnað á Islandi miðað við kostnað í öðrum löndum), þannig að laun eða gengi lækki eða skattar færisttil. Enhvers vegna versnaði hagur sjávarútvegs? Ástæðan er alls ekki sú að kostnaður á Islandi hafi hækkað meira en verð afurða á erlendum mörkuðum. Verðið hefur raunar hækkað miklu meira undanfarin ár en laun hér á landi. Ástæða þess að sjávarútvegi vegnar verr en áður er að afli er minni en áður. Togarar og frystihús eru því verr nýtt. Ur þessu verðurvarlabættmeðskynsamlegumóti nema með því að leggja togurum og fækka frystihúsum í rekstri. Heimild: Fiskifélag íslands, 1991: jan.-sept. y Halli á sjávarútvegi ekki endilega þjóðarvandamál Lengi vel var gengi krónunnar ákvcðið með það að markmiði að afkoma sjávarútvegs yrði sem næst núlli. Fyrirtæki í sjávarútvegi þurftu ekki að hafamiklaráhyggjuraf kauphækkunum og lílil ástæða var til að safna í sjóði til að jafna sveiflur, því að afkoman var nánast tryggð frá degi til dags. Þetta öryggi sjávarútvegsfyrirtækja þýddi öryggis-leysi fyrir aðra. Launþegar máttu þola miklar sveiflur í kaupmætti og ytri skil-yrði annarra atvinnugreina voru mjög sveiflukennd. Fyrir kom að góðæri í sjávarútvegi yrði hcilum iðngreinum að aldurtila. Meðaltals- aðferðin ýtti líka undir offjárfestingu í sjávarútvegi. Ráðist var gegn halla í greininni með því að lækka gengi eða styrkja einstök fyrirtæki í stað þess að láta verst settu fyrirtækin fara á höfuðið. Minna má á að matvöruverslanir voru að meðaltali reknar með halla eflir að stórmarkaðir komu til sögunnar. Stjórnvöld rcyndu þó ekki að bæta afkomuna, heldur leystist vandinn af sjálfum sér. Þær búðir sem ekki gátu boðið nógu ódýrar vörur lögðu upp laupana. Verslunum fækkaði og Sjávarútvegur * Launakerfi * Vextir hér og erlendis

x

Vísbending

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísbending
https://timarit.is/publication/281

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.