Vísbending - 09.11.1995, Page 4

ISBENDING
Hagtölur
Fjármagnsmarkaður
Nýlánskjaravísitala 3.453 11.95
Verðtryggð bankalán 8,9% 01.10
Óverðtr. bankalán 11,9% 01.10
Húsbréf, kaup (ný. flokk.) 5,65% 06.11
Spariskírteini,kaup(5-ára)5,66% 06.11
M3 (12 mán. breyting) 3,30% 08.95
Þingvísitala hlutabréfa 1.299 06.11
Fyrir viku 1.284
Fyrir ári 1.003
Verðlag og vinnumarkaður
Vísitala neysluverðs 174,9 10.95
Verðbólga- 3 mán. 5,0% 10.95
-ár 2,4% 10.95
Vísit. neyslu - spá 175,3 01.11
(Fors.: Gengi helst 175,8 01.12
innan ±6% marka) 176,1 01.01
Launavisitala 140,8 09.95
Árshækkun- 3 mán. 2,0% 09.95
-ár 5,3% 09.95
Kaupmáttur-3 mán. 4,7% 07.95
-ár 3,5% 07.95
Skortur á vinnuafli 0,2% 04.95
fyrir ári -0,5%
Atvinnuleysi 3,6% 09.95
fyrir ári 3,3%
Velta maí-júní ’95 skv. uppl. RSK.
(milljarðar kr. og breyt. m/v 1994)
Velta 128 8,5%
VSK samt. 7.3 0,3%
Hrávörumarkaðir
Vísitalaverðs sjávarafurða 108,0 01.10
Mánaðar breyting 0,6%
Ál (99,7%) (USD/tonn) 1.684 04.11
Mánaðar breyting -4,0%
Kísiljárn (75%)(USD/tonn) 979 09.95
Mánaðarbreyting 0,2%
Sink (USD/tonn) 1.056 04.11
Mánaðar breyting 4,5%
Kvótamarkaður, 28.10
(Krónur/kg) Leiga Varanl.
Þorskur 95 460
fyrir mánuði 93 460
Ýsa 8 110
fyrir mánuði 8 100
Karfi 34,5 160
fyrir mánuði 30 110
Rækja 75 320
^ fyrir mánuði 75 320J
Vísbending vikunnar
Nú þegar ákvörðun um stækkun
álvers liggur fyrir er Ijóst að mönnum
eykst ntjög bjartsýni um rekstur
fyrirtækja hér á landi. Vextir hafa farið
lækkandi og því eðlilegt að fjármagn
leiti í auknum mæli á hlutabréfa-
markað. I ljósi þessa eru hlutabréf
vœnleg skammtímafjáifesting. Hins
vegar er ólíklegt að nokkrar efnahags-
forsendur séu fyrir svo mikilli hækkun
hlutabréfaverðs sem raun ber vitni. Því
ættu menn að vera tilbúnir að losa sig
fljótlega aftur við þau hlutabréf sem
þeir kaupa núna og innleysa þannig
skammtímahagnað.
Peningalausþjóð?
íslendingar eru nýjungagjarnir og á
sumum sviðum er enginn vafi á því að
þessi árátta er þjóðhagslega hagkvæm.
Um fimmtán ár eru síðan greiðslukort
hófu fyrst innreið sína hér á landi og á
þeim árum hefur þjóðin skipað sér í
fremstu röð á þessu s viði. Debetkort hafa
nú að stórum hluta leyst ávísanahefti af
hólmi á aðeins tveimur árum. Eftirfar-
andi tafla sýnir stöðu Islendinga í hópi
nokkurrastórþjóða. Fyrstu tveirdálkarnir
sýna fjölda korta á mann en sá síðasti
fjölda þjónustuaðila sem taka kort á
liverja þúsund íbúa.
Debet Kredit Þjónusta
Island
Spánn
Kanada
Bandar.
Frakkland
Bretland
Ítalía
0,5
0,6
0,8
0,2
0,4
0,5
0,3
Þýskaland 0,7
0,5
0,2
0,9
1,4
0,0
0,5
0,1
0,1
19
17
15
12
10
9
5
3
Ef til vill má lesa eitthvað út úr töflunni
um tilhneigingu þjóða til eyðslu og
sparnaðar. Þjóðverjar leggja ekki mikið
upp úr því hagræði að fá lán með kredit-
korti enda fáir sem taka við kortunum.
Spánverjareru hins vegarneytendavænir,
enda leggja þeir mikið upp úr ferða-
mannaþjónustu.Frakkartreysta sérvarla
til þess að nota kreditkort, en kaupmenn
þeirra eru þó viljugir að taka við
kortunum, líklega aðallega frá ferða-
mönnum. Hér á landi er jafnvægi milli
kredit- og debetkortanotkunar líkt og í
Kanada og Bretlandi, en lengst af höfðu
kreditkortin vinninginn, þótt það sé nú
að snúast við í Evrópulöndum.
Rekstur greiðslukortafyrirtækjanna
tveggja gekk vel hér á landi árið 1994.
Veltan jókst lítið en afkoman varð tals-
vert betri en árið 1993. Eftirfarandi tafla
sýnir helstu stærðir úr rekstri og efnahag
fyrirtækjanna (í milljónum króna):
VISA
Euro
94 93 94 93
Rekstrart. 789 775 347 333
Hagnaður 78 57 45 35
Eiginfé 686 601 474 425
V_
Árið 1994 var l'y rsta árið sent dcbetkort
voru notuð hér á landi og með þeim
bættust talsverð umsvif við rekstur
greiðslukortafyrirtækjanna, þótt tekjur
hafi nær staðið í stað. Ekki er við öðru að
búast en að reksturinn á yfirstandandi ári
verði vel viðunandi, því fyrirtækin eru
búin að koma sér vel fyrir á nrarkaðinum.
Það er alls ekki útlokað að Islendingar
komist næst því allra þjóða að skapa
seðlalaust samfélag.
Aðrir sálmar
Öflum fyrst, eyðum svo
Þæránægjulegu fréttir bárust nú í vik-
unni að afráðið sé að stækka álverið við
Straumsvík. Með þessu fær þjóðfélagið
loks þá vítamínsprautu sem þörf var á
el'tir langa kyrrstöðu. En þótt vissulega
sé þessi fregn mjög jákvæð þá er hún
engan veginn lausn á ölluni vanda Is-
lendinga eins og halda mætti af við-
brögðum sumra. Þrátt fyrir að ál verið skili
auknum hagvexti, þá gerir það ekki betur
en koma Islendingum upp í meðaltal
OECD-þjóða.
Framan af ári hefur ríkt meiri bjartsýni
almennt um horfur í þjóðarbúinu en um
langt skeið. Þótt menn komist langt á
bjartsýninni þá er löng reynsla fyrir því
hérá landi að hún hefuroftaren ekki leitt
menn út í ógöngur. Einstaklingar, fyrir-
tæki og ríkið hafa verið órög að slá lán út
á framtíðarhagnað, sem svo lét á sér
standa þegar kom að skuldaskilum. Ný-
leg snjóflóð á Vestljörðum valda því að
þjóðin stendur frammi fyrir því að þurfa
að eyða miklum fj ármunum til húsakaupa
áhættusvæðum. Reyndargætu þessi áföll
orðið til þess að j^jóðin hagaði búsetu
meðhagkvæmari hætti, íbúum snjóflóða-
svæða og öðrum til farsældar. Því miður
bendir reynslan frá Súðavík þó ekki til
þess að menn beri gæl'u til þess að hitta
á farsæluslu lausn í búsetumálunum.
Hætt er við því að batnandi hagur lands-
manna vegna stækkunar álvers verði til
þess að ráðamenn velji þá leið sem þeim
er til minni óþæginda til skamms tíma,
vegna þess að nú sétt fjárráð meiri.
Komandi kynslóðir munu þó kunna
mönnum litlar þakkir fyrir slíkt „örlæti"
en hér á landi eru mýmörg dæmi þar sem
fé er eytt áður en þess er aflað. Orð for-
sætisráðherra um að bættar samgöngur
breyti viðhorfi lil búsetu vekja þó vonir
um að nú verði skynsamlegar að
ákvörðununt staðið.
Bækur og byggðastefna
Það var dapurlegt að heyra úrskurð
Samkeppnisráðs um samráð á bóka-
markaði nú fyrir jólin. Ráðið segir að
samkeppni um bóksölu skuli vera innan
hæfilegra marka og ber fyrir sig byggða-
stefnu. Ef yfirvöld vilja ívilna bóksölum
á kostnað neytenda, þá eiga þau að segja
það. Það er nóg á landsbyggðina lagt þótt
^henni sé ekki kennt um hátt verð á bókum.^/
Benedikt Jóhannesson, ritstj. og ábm. Útg.:
Talnakönnun hf., Borgartúni 23, 105 Rvík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Internetslóð: http://www.strengur.is/~talnak/
vief95.html, netfang:talnak@strengur.is
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskól-
ans. Prentun: Steindórsprent-Gutenberg.
Upplag: 600 eintök. Öll réttindi áskilin. Ritið
má ekki afrita án leyfis útgefanda.