Vísbending - 11.10.1996, Blaðsíða 4

V
ISBENDING
Hagtölur
Fjármagnsmarkaöur
Ný lánskjaravísitala 3.515 09.96
Verðtryggð bankalán 8,9% 01.10
Óverðtr. bankalán 12,6% 01.10
Húsbréf, kaup (ný. flokk.) 5,68% 01.10
Spariskírteini, kaup (5-ára) 5,70% 24.09
M3 (12 mán. breyting) 5,1% 07.96
Þingvísitala hlutabréfa 2.220 09.10
Fyrir viku 2.187
Fyrir ári 1.270
Verðlag og vinnumarkaður
Vísitala neysluverðs 178,5 10.96
Verðbólga- 3 mán. 3,7% 10.96
-ár 2,6% 10.96
Vísit. neyslu - spá 178,7 11.96
(Fors.: Gengi helst 179,0 12.96
innan ±6% marka) 180,0 01.97
Launavísitala 147,9 08.96
Árshækkun- 3 mán. 0,3% 08.96
-ár 5,4% 08.96
Kaupmáttur-3 mán. 2,7% 07.96
-ár 3,7% 07.96
Skortur á vinnuafli 0,0% 04.96
fyrir ári 0,2%
Atvinnuleysi 3,8% 08.96
fyrir ári 4,3%
Velta maí-júní ’96 skv. uppl. RSK
(milljarðar kr. og breyt. m/v 1995)
Velta 141 10,2%
VSK samt. 9,5 7,4%
Hrávörumarkaðir
Vísitala verðs sjávarafurða 104,8 09.96
Mánaðarbreyting 1,2%
Ál (99,7%) (USD/tonn) 1.309 09.10
Mánaðarbreyting -9,5%
Sink (USD/tonn) 1000 09.10
Mánaðarbreyting -0,5%
Kvótamarkaður 6.10
(krónur/kg) Leiga Varanl.
Þorskur 72 650
fyrir mánuði 100 600
Ýsa 16 195
fyrir mánuði 5 127
Karfi 45 160
fyrir mánuði 38 160
Rækja 75 400
fyrir mánuði 75 400
V____________________________/
Vísbending vikunnar
í fjárlagafrumvarpi sem lagt var
fram í byrjun október er talinn upp
ijöldi eigna sem hið opinbcra getur
hugsað sér að selja. Þarna leynast
jarðir, byggingar og hlulabréf sem
ríkið á. Meðal þeirra jarða sem eru á
listanum eru t.d. hluti úr landi Vífils-
staða, lóð Kópavogshælis og spilda
nærri Mosfelli. Meðal bygginga eru,
húsnæði Sölu varnarliðseigna að
Grensásvegi 9, Laugavegur 114 og
Síðumúli 28 íReykjavík. Meðal hluta-
bréfa sem gæ tu veri ð t i 1 söl u eru h 1 uta-
bréf í Bifreiðaskoðun íslands hf.,
Jarðborunum hf., Endurvinnslunni
vhf'., Barra hf. og Stofnfiski hf,_
Hærri vextir á
Islandi
Ernst Hemmingsen
^ " "
auglýsingu frá Lánasýslu ríkisins
í júlí sl. kemur fram að ávöxtun
ríkisskuldabréfa á Islandi er hærri
en í Bandaríkjunum, Svíþjóð og Bret-
landi. Verðbólgan var minnst á Islandi,
fjárlagahallinnerlíka tiltölulejga lítill mið-
að við hin löndin og íslensk efnahagsmál
standa nú svo vel að landið uppfyllir öll
skilyrði lýrir þátttöku í sameiginlegri
evrópskri myntsamvinnu (EMU). En af
hverju eru vextir þá hærri á íslandi en í
hinum löndunum, þrátt fyrir frjálsa fjár-
magnsflutninga milli landa?
Ein skýring getur verið að fjárfestar
viljiaðjafnaðifrekarfjárfestaígjaldmiðli
eins og þýskum mörkum eða Banda-
ríkjadölum en í gjaldmiðli lítils lands eins
og íslands. Ef þetta er rétt verða vextir
alltaf hærri á Islandi en í nágrannalönd-
unum.
Við atkvæðagreiðslu um Maastricht-
samkomulagið hafnaði Danmörk þátt-
töku ÍEMU. Þettaveldurdönskumráða-
mönnum miklum áhyggjum í dag. Efna-
hagsástand í Danmörku er í dag ekki
verra en í Þýskalandi en þrátt fyrir það
eru vextirhærri íDanmörku.Talaðerum
svokallað vaxtabil (d: rentespœnd) milli
landanna, sem hefur verið á bilinu 0,8-
2,0%. Þetta vaxtabil er eingöngu hægt
að skýra með því að danska krónan er
lítill gjaldmiðill samanborið við hinn
þýska.
Með lilkomu EMU mun þessi vaxta-
munur hugsanlega aukast og er gert ráð
fyrir að útlánsvextir verði um 2% hærri
í dönskum krónum en í evró.
Islandi stendur ekki til boða, eins og
er, að taka þátt í EMU og suniir stjórn-
málamenn hafa lagt áherslu á nauðsyn
þess að hægt sé að breyta genginu ef
það er nauðsynlegt fyrir atvinnuvegina.
Vextirmunu þess vegnaáfram verahærri
hér á landi en í Evrópu og Bandaríkjun-
um, líklega á bilinu 1-2%.
Samkvæmt Hagtölum mánaðarins eru
útlán bankakerfisins til sjávarútvegsins
um 48 mill jarðar króna og útlán fjárfest-
ingalánasjóðanna til sömu atvinnu-
greinar eru um 30 milljarðar króna. Ef
gert erráð fyrir 2% hærri vöxtum á Islandi
en íEMU verðurárlegurvaxlakostnaður
sjávarútvegsins um 1.500 milljónum
króna hærri en ef Islendingar væru þátt-
takendur í hinu evrópska myntsamstarfi.
Vaxtakostnaður annarra atvinnugreina
og einstaklinga mun að sjálfsögðu
einnig hækka hlutfallslega jaf'nmikið.
Þetta er verðið fyrir frelsið til að geta
breytt genginu eftir þörfum.
Höfundur er hagfrœðingur
Aðrir sálmar
Tómir sjóðir
Ríkisendurskoðun lét nýlega frá sér
fara úttekt á Húsnæðismálastofnun. Þar
kom í ljós, sem reyndar var fæstum hulið
áður, að Byggingarsjóður verkamanna
stendur mjög illa. Sá sjóður hefur, eins
og svo margt annað sem hugsað er til
góðs fyrir þá sem hala minni fjárráð en
flestir, orðið til hins mesta ógagns fyrir
þá sem hafa átt að njóta. Verðmætamat
hefur skekkst og menn hafa farið út í
ónauðsynlegar húsbyggingar í stað
þess að nýta húsnæði sem fyrir var.
Ofan á allt hefur fólk komist að því að
það á sáralítið í „sínum íbúðum“ þegar
það þarf að seljaeftir langa búsetu. Hvað
sem því líðureru úrræði félagsmálaráð-
herra til úrbóta er afleil, en hann leggur
til að sjóðurinn verði sameinaður Bygg-
ingarsjóði ríkisins vegna þess að sá síð-
arnefndi eigi nóg eiginfé. Hér á því að
grípa til gömlu úrræðanna, í stað þess
að leysa vandann þá er honum komið
yfir á einhvern annan.
Beggjavegnaborðs
Samningur Reykjavíkurborgar og
Landsvirkjunar um raforku frá Nesja-
völlum sannar að borgarstjóri hafði rétt
l'yrir sér að vandi er að sitja beggja vegna
borðs í samningum. Það er ekki traust-
vekjandi fyrir borgarbúa þegar borgar-
ritari, staðgengill borgarstjóra, og tveir
borgarráðsmenn semja við sjálfa sig í
stjórn Landsvirkjunar um orkusölu frá
borginni til Landsvirkjunar, síst af öllu
þegar hagsmunir borgarbúa víkja fyrir
hagsmunum fyrirtækis sem borgin á
minnihluta í.
Skynsamleg nýting raforku frá Nesja-
völlum er sjálfsögð en rányrkja á heita-
vatnssvæðinu og leynd um útsöluverð
á raforku benda lil þess að fulltrúar
borgarinnar hafi brugðist skyldum
sínum. Frammistaða þeirra sömu sem
fulltrúa Landvirkjunar verður hins
vegar trúnaðarmál um langa framtíð þar
sem verð til erlendra aðila er ekki gefið
upp. Flest bendir þó til þess að það
verði að meðaltali undir kostnaðarverði.
Þarna virðist því öðru fremur vera gætt
hagsmuna útlendinga sem þó er ekki
vitað að sitji nema öðrum megin
yborðsins. ________________________J
Ritstjórn: Tómas Örn Kristinsson ritstjóri og
ábm., Benedikt Jóhannesson. Útg.:
Talnakönnun hf., Borgartúni 23, 105 Rvík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Internetslóö: http://www.strengur.is/~talnak/
vief95.html, netfang:talnak@strengur.is
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun
Háskólans. Prentun: Steindórsprent-
Gutenberg. Upplag: 700 eintök. Öll réttindi
áskilin. Ritiðmáekkiafrita án leyfis útgefanda.