Vísbending - 22.01.1999, Blaðsíða 4

V
ISBENDING
Mynd 3. Peningalegar eignir, skuldir ogpeningaleg
staða sveitarfélaga (ma.br. á verðlagi 1997)
Peningalegar eignir
Peningaleg staða
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Frh. af síðu 1
en á stöku stað er
skuldbindingin
færð í efnahags-
reikning og er það
t.a.m. í samræmi
við reikningsskil
rikissjóðs.ínýjum
lögum um sveitar-
félög er sérstakur
kafli um fjármál
sveitarfélaga og í
honum er kveðið
á um að félags-
málaráðherra setji
reglugerð um árs-
reikninga sveitar-
félaga og ætti það
að auka enn frekar
á samræmi upp-
lýsinga frá sveitarfélögum.
Peningaleg staða
Sú stærð í efnahagsreikningi semjafn-
an fær mest vægi við skoðun á stöðu
sveitarfélaga er peningaleg staða en það
er mismunur peningalegra eigna og
skulda. Eins og sjá má á mynd 3 hefur
þróunin verið heldur niður á við. Það
getur þó verið varasamt að leggja of m ikið
upp úr þessari stærð því að aðrar eignir
en peningalegar, t.d. eignarhlutir í fýrir-
tækjum, fasteignir og ýmislegt lausafé
geta verið nokkurs virði og í einhverjum
tilvikum auðlosanlegt. Samanburður við
reikningsskil fyrirtækj a er því ekki mark-
tækur.
Martröð bæjarstjórans
Fyrir tveimur árum voru birtar í Vís-
bendingu einkunnir undir fýrirsögn-
inni „Draumasveitarfélagið“ og voru þær
settar saman með því að vega saman
nokkra þætti úr rekstri sveitarfélaga með
yfir 1.000 íbúa. Viðbrögðin létu ekki á
sér standa, sumum var misboðið og
nokkur gagnrýni kom fr am. Helsta gagn-
rýnin snéri að því að reikningar sveitar-
félaganna væru ekki sambærilegir vegna
mismunandi aðferða við frágang,
samanber kaflann hér að framan um bók-
haldsaðferðir. Einnig komu fram ábend-
ingar um að gjöld áhvem íbúa gæfu ekki
rétta mynd af „skattpíningu" þar sem
meðaltekjur íbúanna væm mismunandi
og einnig gætu komið til óreglulegar
tekjur sveitarfélaganna, t.d. tekjurHafn-
arfjarðarbæjar af álverinu í Straumsvík.
Ekki er sjáanleg lausn á fýrra vandamál-
inu nema sveitarfélögin samræmi reikn-
ingsskil þannig að þau leysi vandann
en til að mæta gagnrýninni um skattpín-
ingu ákvað blaðið að nota útsvarshlut-
fall í stað skatttekna á íbúa. Nánari upp-
lýsingarum aðferðirer að finna í 40. tbl.
14. árg. Vísbendingar og einnig í 37. tbl.
15. árg. Meðaleinkunn sveitarfélaganna
lækkar nokkuð í þetta sinn og veldur
breyting á einkunn fyrir skatttekjur á
hvern íbúa þarmestu. Hafnarfjarðarbær
stekkur hæst eða úr 31. sæti í það 11. en
hafa verður í huga að tvö sveitarfélög
sem höfðu færri en 1000 íbúa voru tekin
út úreinkunnargjöfinni í ár. Sauðárkrók-
ur fellur úr 9. sæti í það 28. í báðum
sveitarfélögum hefur hlutfall gjalda til
málaflokka breyst ffá fyrra ári.
Heimildir:ÁrbækurSambandsíslenskrasveitarfélaga
Tafla 1. Einkunnir sveitarfélaga
(samkvœmt aðferðum Vísbendingar)
'ðtaða Einkunn Breyt.^l
-97 '96 Sveitarfélag '97 '96 96-97
t 1 Seltiarnarnes 7,5 7,8 -3,6%
2 5 Garðabær 7,0 6,8 3,4%
3 7 S c 1 f o s s 7,0 5,9 16,9%
4 4 Aknreyri 6,8 7,0 -2,9%
5 15 Vestmannaey iar 6,4 5,4 17,6%
6 11 Reykjavík 6,1 5,6 8,8%
7 20 Neskaupstaður 5,8 5,0 15,5%
8 21 Hveragerði 5,8 4,9 17,1%
9 18 Ölfushreppur 5,5 5,1 7,5%
10 26 Húsavík 5,4 4,8 12.1%
1 1 31 Hafnarfjörður 5,4 3,9 37,2%
12 3 Mosfellsbær 5,2 7,2 -27,6%
13 30 Grindavík 5,1 4,5 15,2%
I 4 10 Dalvík 5,0 5,6 -11,2%
1 5 13 Gerðahreppur 4,7 5,5 -13,5%
16 2 Akranes 4,6 7,3 -36,7%
17 25 Siglufjörður 4,6 4,8 -5,1%
18 22 Reykjanesbær 4,6 4,9 -7,5%
19 8 Egilsstaðabær 4,2 5,9 -30,0%
20 28 Eskifjörður 4,1 4,7 -12,1%
21 6 Isafjörður 3,8 6,3 -38.8%
22 23 Stykkishólmur 3,8 4,9 -23,1%
23 29 Sandgerði 3,8 4,6 -19,1%
24 14 Hornafjörður 3,7 5,5 -32,4%
25 32 Ólafsfjörðu r 3,6 3,8 -4,7%
26 27 Bolungarvík 3,5 4,7 -24,5%
27 16 Bcssastaðahr. 3,5 5,3 -33,4%
28 9 Sauðárkrókur 3,4 5,8 -41,5%
29 19 Borgarbvagð 3,3 5,0 -34,2%
30 12 Kópavogur 3,0 5,5 -45,2%
31 33 Vesturbyggð 2,9 3,3 -10,4%
32 34 Snæfellsbær 2,8 2,5 14,5%
V Meðaltal 4,75 5,31 -10,6%J
Aðrir sálmar
Avöxtun sjóða og apa
að virðist sýna sig að hlutabréfasjóð-
ir hérlendis hafí ekki náð meðalávöxt-
un hlutabréfavísitölunnar. Þetta íýrirbæri
er vel þekkt, þ.e. að „sérlfæðingar" ná
lakari árangri en meðaltal markaðsins. Ap-
inn í verðbréfaleikjum ermeð öðnun orð-
um snjallari en kollegar hans hjá verð-
bréfafýrirtækjunum. A þessu eru að sjálf-
sögðu undantekningar, en menn greinir
á um það hvort þær sýni snilli ákveðinna
einstaklinga, t.d. Warrens Buffets eins
ríkasta manns heims, eða séu heppni.
Væm nógu margir apar settir við ritvélar
nógu lengi þá myndi einhver þeirra á
endanum kveða Lilju.
Hugsanlegar skýringar? Sum bréf sem
mynda vísitöluna kunna að vera illfáan-
leg og hækka því meira í verði en þau
hlutabréf sem sjóðstjórar kaupa og selja
á markaði. Hlulabréfasjóðir þurfa tíma til
þess að koma peningum í hæstu ávöxtun
og þurfa að láta peninga liggja í banka
eða í verðbréfum um lengri eða skemmri
tíma. Sjóðimir þurfa að greiða verðbréfa-
fýrirtækjunum þóknun fýrir kaup og sölu
á hlutabréfum. Þetta einmitt ein af skýr-
ingunum á því að talið er óæskilegt að
verðbréfamiðlun og sjóðstjóm séu á einni
hendi og reistir svonefndir „Kínamúrar"
þar á milli, þrátt fýrir að víða um lönd
standiþeirmúrarvartundirnafiiiogminna
meira á götótt lak en fyrinnyndina.
Gefðu oss Barrabas!
Umræða í fjölmiðlum um sekt eða
sakleysi Clintons Bandaríkjaforseta
vekur menn til umhugsunar um stöðu
dómaraí nútimaþjóðfélagi. Margirfrétta-
menn segja þannig ffá málinu að ljóst er
hvaða skoðun þeir hafa á málinu. Greini-
legt er að fréttaritari Ríkisútvarpsins í
Bandaríkjunum, Jón Baldvin Hannibals-
son, er á bandi Clintons og vitnar óspart
i skoðanakannanir sem sýna að almenn-
ingur vill ekki að forsetinn fari frá vegna
málsins. En skiptir það máli? Öllum er
ljóst að skoðanir almennings vega þungt
á Vesturlöndum, en engu að síður verða
dómarar að fara að lögum. Almenningur
er ekki i aðstöðu til þess að kynna sér
hvertmátil hlítar. Hverju svaraði lýðurinn
þegar hann fékk að velja milli Jesú Krists
^og illræmds sakamanns?_____________
Ötitstjórn: Tómas Örn Kristinsson ritstjóri og''
ábyrgðarmaður., Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavik.
Simi: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. ©Ritið má ekki afrita án leyfis
Mjtgefanda. .
4