Vísbending - 30.04.1999, Blaðsíða 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
30. apríl 1999
17. tölublað
17.árgangur
Ný framfarasóknþjóðarinnar
Komið er fast að kosningum. í
baráttu síðustu vikna hafa
nokkur kosningamál verið
reifuð: betri kjör fyrir hópa eins og eldri
borgara og öryrkja; að útrýma fátækt;
byggð út um allt land; baráttan gegn
eiturlyíjum; breytt fískveiðistjómunar-
kerfi; meiri stóriðja/minni stóriðja;
landvemd o.s.frv.
Að vissu leyti ganga kosningar sem
þessar alltaf út á það hvort flokkamir
við stjórnvölinn hafi staðið við sitt á
síðasta kjörtímabili, hvort þeir séu þess
verðir að fá að halda áfram eða hvort
hleypa eigi einhverjum öðmm flokki að.
Það væri þó einungis vegna þess að
ætla mætti að hann gerði eitthvað annað
eða betra en þeir sem em með stjómina.
Athyglivert í þessu samhengi er að
skoða stefnuyfírlýsingu ríkisstjórnar
Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks
sem sett var fram í upphafí kjörtíma-
próf sem maður býr til sjálfur og hvað þá
að ná því með ekki meiri glæsibrag en
raun ber vitni. Engu að síður tókst
ríkisstjóminni að uppfylla loforð sem
eru bæði mikilvæg framtíð landsins og
þörfhuðust áræðis. Tökum nokkur dæmi
um mikilvæg málefni sem glímt var við
á kjörtímabilinu:
1. Að viðhalda stöðugleika og skapa
skilyrði fyrir hagvöxt
Síðustu ijögur ár hafa verið mikið
og gott hagvaxtarskeið fyrir ísland eftir
langvarandi samdráttarskeið. Verð-
bólgu hefur verið haldið niðri þótt hún
hafí verið að aukast upp á síðkastið.
2. Hagstœtt raungengi og sambœri-
legir vextir við samkeppnislönd
Ekki hefurtekistaðminnkavaxtamun
íslensku krónunnar og þeirra mynta sem
em í gengiskörfunni. Munurinn er um
4% og hefur heldur aukist síðastliðið ár.
Stefnuyfirlýsing stjórnarinnar Staðið Ekki staðið Óljóst
Fjöldi loforða 36 24 13
bilsins árið 1995, undir yfírskriftinni „ný
framfarasókn þjóðarinnar“. í sjálfu sér
er yfirlýsingin mjög almennt orðuð og
fátt um mjög skýr loforð. Engu að síður
er hægt að telja saman um og yfir 73 liði
sem hægt er að skoða sem eitthvað sem
ríkisstjómin hefur eða hefur ekki staðið
við. Reyndar em mörg þeirra atriða svo
óljós að hægt er að túlka þau á báða
vegu.
Loforðin
Ritstjóm Vísbendingar fór í gegnum
þennan lista eftir bestu getu, reyndi
að greina hismið frá kjarnanum og finna
út hvað ríkisstjórnin hefur staðið við
eða ekki staðið við. Niðurstaðan var að
hún stóðst prófíð sérstaklega hvað
varðar mikilvægari málefni. Ef einungis
eru tekin þau loforð sem hægt er að
dæma með einhverri vissu um hvort
hefúr verið staðið við eða ekki, kemur í
ljós að ríkisstjómin fær 6 í einkunn. í
sjálfu sér er ekkert merkilegt að standast
Mynd 1. Hreinar skuldir liins opinbera
sem hlutfall af VLF (%)
Mynd 2. Tekjuafgangur/Halli ríkissjóós
sem hlutfall af VLF (%)
3. Að vinna gegn atvinnuleysi með
auknum fjárfestingum og nýsköpun í
atvinnulifi
Atvinnuleysi hefur jafnt og þétt
lækkað allt kjörtímabilið og það gæti
jafnvel farið niður í 2% á þessu ári.
4. Jafnvœgi í ríkisfjármálum og að
treysta stoðir velferðarinnar
Ríkissjóður hefur verið rekinn með
tekjuafgangi síðustu tvö ár. Fyrstu tvö
ár kjörtímabilsins minnkaði hallinn jafht
og þétt. Erfiðara er að dæma um hvort
stoðir velferðarinnar hafi verið treystar
en engar kerfísbreytingar hafa verið
gerðar á því sviði.
5. Endurskoðun á skattkerfinu til að
draga úr skattsvikum, lœkkun
jaðarskatta, einföldun skattkerfis og
aukið jafnrœði innan þess
Erfiðlega heflir gengið að draga úr
skattsvikum og engar ti lraunir hafa verið
gerðar til þess að breyta um skattkerfí.
(Framhald á bls. 4)
Mynd 3. Atvinnuleysi sem hlutfall af
mannafla (%)
Steínuyfirlýsing stjómar- f Hugmyndafræði stjóm- ^ & íngrid Kuhlman starfs- a eiöf og tekur dæmi um'j
| flokkanna í upphafí / málamanna er oftast Z manna- og stjómunar- / 'I hvernig orðaval getur
X kjörtímabils er skoðuð Á ^ fengin úr kennismiðjum ^ J ráðgjafi hjá Galiup fjallar 1 skiptmiklumáliíendurgjöf
með hliðsjón af árangri. fræðimanna. um listina að veita endur- á vinnustað. J
1