Vísbending - 10.12.1999, Blaðsíða 4

ISBENDING
(Framhald af síðu 1)
árum. Meðlimum í WTO mun fjölga og
fleiri tollamúrar munu falla af þeim sökum
en nú síðast fengu Kínverjar loforð um
inngöngu í samtökin (sem stendur ef
þeim sem mótmæltu í Seattle tekst ekki
að hindra bandaríska þingið í því að
samþykkja aðild þeirra). Þá eru stofnanir
eins og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn og
Alþjóðabankinn mjög virk í þeirri
viðleitni að fella niður viðskiptahöft.
Fleiri ríki munu fara að dæmi Chile og
fella niður tolla einhliða, enda verður æ
ljósara að viðskiptahömlur koma þeim
sjálfum verst. Hins vegar skiptir mestu
máli að þróunarlönd munu að eigin
frumkvæði mynda svæðisbundnar
viðskiptablokkir sem verða leiðandi í
viðskiptum. Þetta hefur þegar gerst í S-
Ameríku og á Arabíuskaganum og
viðleitni í þessa átt er t.d. sjáanleg í
löndunum kringum S-Afríku og í Mið-
Austurlöndum. Þessi blokkamyndun
mun auka sjálfstraust þessara þjóða
sem munu hafa traust af nágrönnum
sínum, auk þess sem þessar stærri heildir
eru líklegri til þess að geta sigrast á
hagmunahópum í einstaka löndum.
Jafnframt munu Bandaríkin og Evrópa
Greinin „Útþensla sveitarfélaga"
sem birtist í 47. tölublaði
Vísbendingar á þessu ári hefur
vakið mikla athygli að undanfömu. Að
gefnu tilefni er þó rétt að vekja athygli
á nokkrum atriðum varðandi þá útreikn-
inga sem liggja að baki einkunnum
sveitarfélaganna.
Forsendur
ugmyndin á bak við einkunna-
gjöfina er að til sé það sem mætti
kalla „draumasveitarfélag“ og voru
búnir til nokkrir mælikyarðar sem þóttu
líklegir til þess að geta lýst fyrirmyndar-
rekstri og -stöðu sveitarfélags. I grein-
inni var vísað í fyrri blöð Vísbendingar
sem lýsa aðferðafræðinni, forsendurnar
hafa þó lítillega breyst. Forsendurnar
eru sex: 1) Skattheimtan þarf að vera
sem lægst: Sveitarfélög með útsvars-
hlutfallið 11,24 fá 10 í einkunn en þau
sem em með 12,04 fá einkunnina núll.
Skalinn er svo í réttu hlutfalli þar á milli.
2) Fjárfestingar þurfa að vera hæfilegar.
Hæfilegt hlutfall er sett sem 22,75% af
tekjum sem gefur einkunnina 10. Eins
prósents breyting frá þessu hlutfalli til
eða frá veldur því að einn heill er dreginn
frá í einkunn. Þau sveitarfélög sem eru
með hærra hlutfall en 32,75% eða lægra
hlutfall en 12,75% fá því núll í einkunn.
3) Þjónusta þarf að vera hagkvæm.
huga nánar að sínum eigin nágrönnum,
samfara stækkun NAFTA og ESB. Af
öllum sólarmerkjum að dæma munu það
þess vegna vera staðbundin viðskipta-
svæði sem leiða aukin utanríkisviðskipti
í þriðja heiminum á næstu árum.
Sorg, sorg
að er hins vegar sorglegt að sjá
heimsku bera Vesturlönd ofurliði á
nýjan leik en nú er tæp 70 ár síðan
bandaríska þingið setti hin alræmdu
Smoot-Tawley lög sem lögðu ofurtolla
á allan innflutning og urðu tilefni sams
konar aðgerða af hendi annarra rfkja. I
kjölfar þeirra hrundu alþjóðaviðskipti í
heiminum og það er vert að minnast
þess að þrátt fyrir áratugaviðskipta-
viðræður hefur viðskiptafrelsi ekki enn
náð því sem var áður en kreppan mikla
hófst. Enn sorglegra er þó að mennta-
menn með vinstri slagsíðu hafa fengið
nýja góðviljaða heimsku til þess að elta.
Nú eiga „öreigar allra landa“ að
sameinast gegn WTO og hafa engu að
tapa nema myndbandstækjum og
tuskudýrum sem öll bera þann
óhugnanlegan stimpil „made in China“.
Hagkvæmt þjónustuhlutfall miðast við
að útgjöld til málaflokka (þjónustu) sé
77,25% af tekjum. Eins prósents frávik
þýðir að einn heill er dreginn frá í
einkunn, núllmörkin eru þá við 87,25%
og 67,25%. 4) Skuldir þurfa að vera sem
lægstar. Ef sveitarfélag hefur engar
skuldir fær það 10 í einkunn en fyrir
hverjar 20.000 krónur í skuld pr. íbúa
dregst einn heill frá. Sveitarfélög sem
eru með meira en 200.000 krónur í skuld
á íbúa fá þ.a.l. núll í einkunn. 5)
Veltufjárhlutfall þarf að vera í kringum
1. Frávik sem nemur 0,2 frá veltufjár-
hlutfallinu 1 þýðir að einn heill dregst
frá einkunninni. 6) Breytingar á fjölda
íbúa þurfa að vera hóflegar. Allt að 2%
breyting á fjölda íbúa gefur einkunnina
10 en hvert prósent frá þeim vikmörkum
þýðir að einn heill er dreginn frá einkunn.
Þessar sex forsendur eru síðan vegnar
saman jafnt.
Vísbending
Eins og má lesa út úr forsendunum
lýsir einkunnin sem sveitarfélögun-
um er gefin ekki innbyrðis peningalegri
stöðu þeirra eða lánshæfi. Sveitarfélag
með vonda fjárhagsstöðu getur fengið
betri einkunn en önnur sveitarfélög sem
hafa betri fjárhagsstöðu. Einkunna-
gjöfin er þó ágæt vísbending fyrir þá
sem að rekstrinum standa.
Aðrir sálmar
_________________________________x
Við áramót
T Töfundur sálmsins gerir sér grein
xxfyrir því að í hópi lesenda eru
margir sem leitað er til um hugsanir
við áramót. Hann eykur því leti þeirra
með því að setja hér fram forskrift að
slíkum pistli. Hugmyndirnar má nota
ef þess er gœtt að geta ekki heimildar:
Þar sem þetta er síðast sálmur ársins
er ekki óviðeigandi að horfa um öxl og
fram á veginn. Margs er að minnast og
í góðærinu koma mörgum í hug orð
skáldsins: (hér geta menn sett inn orð
skálds að eigin vali. Þeir sem vilja vitna
í orð Hannesar Hafsteins eða Einars
Ben við síðustu aldamót verða að geta
þess í leiðinni að þau kvæði voru ort
fyrir 99 árum).
„í búri nornar hleypur Hans í spik
og hakkar í sig rauðgraut flesk og önd.' “
Kosningarnar síðastliðið vor sýndu
að þrátt fyrir að nú séu 25 þingmenn í
floldcum sem ekki voru til fyrir ári þá
hefur í raun ekkert breyst nema að þjóðin
státar nú af sex framsóknarráðherrum í
stað fimm, sem er eðlilegt í ljósi þess að
flokkurinn hefur nú heil 75% af þeim
þingstyrk sem hann hafði fyrir
kosningar.
Pólskir verkamenn hafa skotið
styrkum stoðum undið atvinnulíf í
dreifðum byggðum landsins. Ekki er að
efa að álver á Reyðarfirði mun verða
búhnykkur fyrir Gdinia en þar hefur
verið vaxandi atvinnuleysi. Solidamos
leggst eindregið gegn því að gert verði
umhverfismat og þaðan af síður
arðsemismat á Eyjabakkavirkjun.
Á nýju ári takast sumir á við ný störf
meðan aðrir minnast glæstari tíma. Við
tökum því undir með skáldinu:
„Þú undir, Páll minn, einn, við leik og störf,
en allt er hverfult: von um líf og tal
þú fylltist, Páll, og félagslegri þörf
við för þína í hinn dimma bíósal.
Ó, Paili minn, í dauðum hlutaheimi
þú hringlaðir á tilgangslausu sveimi.2 “
1 Þórarinn Eldjárn: Hans og Gréta.
2 ÞE: Palli var einn í heiminum.
\__________________________________________)
/Ritstjórn: Eyþór (var Jónsson ritstjóri ogA
ábyrgðarmaður, Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
leyfis útgefanda._______________________
Draumasveitaifélasið
4