Vísbending - 19.12.2001, Blaðsíða 4

(Framhald af síðu 3)
Power Production in Competitive
Market Environment). Hún sýnir kol-
tvíoxíðlosun við raforkuframleiðslu eftir
helstu orkugjöfum árið 1997 annars
vegar og spá fyrir 2020 hins vegar. Kol,
gas og olía, sem nær 70% raforkufram-
leiðslunnar byggir á, losa mikið magn
koltvíoxíðs, borið saman við óverulega
losun frá vatnsorku.
Það gefur augaleið að erfitt verður
að ná markmiðum Kyoto-bókunarinnar
ef þessi spá reynist rétt. Eins og fram
konr hér á undan eru vonir bundnar við
tækniframfarir, m.a. vetni, og að unnt
verði að breyta koltvíoxíði í nýtanlegt
eldsneyti. Slíkar tækniframfarir geta þó
verið langt undan, enda er fyrst og
fremst gert ráð fyrir að þær fari að skila
einhverjum umtalsverðum árangri í
þessu samhengi eftir 2020. Kolefnis-
(Framhald af síðu 1)
orð Greenspans verður að skoða í því
samhengi. A liðnu ári hafa margir spáð
Bandaríkjadollara falli en sú spá hefur
ekki ræst en líkurnar hafa hins vegar
aukist á að sá dagur renni upp fyrr en
seinna.
Erfiðar aðstæður
Þann 18. desember sl. kom ný hag-
vaxtarspá frá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum sem sýndi verulega lækkun
frá fyrri spám. Nú er ætlað að hagvöxtur
heimsbúsins verði 2,4% í ár og á næsta
ári en það er minnsti tveggja ára vöxtur
í tíu ár eða frá árunum 1992 og 1993.
Einungis er ár síðan að sjóðurinn spáði
því að hagvöxtur heimsbúsins myndi
verða 4,2% árið 2001 í kjölfar 4,7%
hagvaxtar árið 2000. Og einungis eru
þrír mánuðir síðan sjóðurinn spáði því
að hagvöxtur ánæsta ári yrði 3,5% í stað
þeirra 2,4% sem hann spáir nú. Engu að
síður er sjóðurinn, eins og flestir aðrir,
vongóður um að hagvöxtur eigi eftir að
aukast á ný á seinni hluta ársins 2002.
Stór hagkerfi eins og það japanska,
bandaríska og það þýska eru að upplifa
samdráttarskeið um þessar mundir.
Einnig virðast fleiri og fleiri efast um að
mikið líf verði í hinum snögga viðsnún-
ingi sem búið er að spá á seinni hluta
ársins 2002 f Bandaríkjunum. Nú spáir
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn að hag-
vöxtur á næsta ári verði einungis 0,7%
sem er hálfdrættingur á við þær spár
sem áður hefur verið haldið á lofti.
Einnig eru blikur á lofti í Evrópu.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáir 1,5%
hagvexti í Evrulandi á þessu ári og 1,2%
á næsta ári en spáin var 2,2% fyrir næsta
árfyrir hryðjuverkin 11. septembersl. A
þriðja ársfjórðungi þessa árs var hag-
vöxtur í Evrulandi um 0,1% en sam-
drátturinn í Þýskalandi var um 0,1%.
Seðlabankastjóri Evrópu, Wim Dusin-
berg, sagði nýlega að vöxtur Evrulands
ISBENDING
binding í berglögum og djúpsæ kann að
veranærokkurí tíma. 1 því sambandi má
þó nefna að bandaríska orkumálaráðu-
neytið áætlar að kostnaður við kolefnis-
bindingu með núverandi aðferðum leiki
á bilinu 100-300 dollarar á hvert tonn
kolefnis sem er alltof hátt til að nota í
þessu skyni. Hins vegar er stefnt að því
að kostnaðurinn verði kominn niður í 10
dollara fyrir árið 2015 sem væri þá orðið
hagkvæmt miðað við aðra bindingar-
kosti.
Þetta sýnir að aukin nýting vatns-
orku getur dregið úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda miðað við þær horfur sem
blasa við - og ekki veitir af. Islendingar
geta lagt sitt af mörkum í þessum efnum,
þótt í litlum mæli sé á heimsvísu, því að
virkjun vatnsafls og jarðhita í þágu
stóriðju dregur úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda í heiminum.
myndi áfram verða veikur en gert er ráð
fyrir betri tíð á seinni hluta næsta árs.
Fyrstu skrefm
Ef vel tekst til með evruna þá leikur
ekki nokkur vafi á því að hún mun
verðaeinnafþremurmikilvægustugjald-
miðlum heimsins. Um leið mun upptaka
hennar hljóðlega breyta valdahlutföll-
um í viðskiptaheiminum. En það er langt
í frá að efnisleg fæðing evrunnar sé
einhver endapunktur því þá fyrst er
hægt að sjá hvernig hún mun þróast og
þroskast í alþjóðasamfélaginu. Þær
aðstæður sem evran fæðist inn í eru
hins vegar áhyggjuefni. Það er hætt við
að þjóðirnar muni sakna þeirra aðgerða
sem þær áttu mögulegar þegar þær voru
með sinn eigin gjaldmiðil efniðursveifl-
an dregst á langinn. Kjöraðstæður stöð-
ugleika eru ekki fyrir hendi en með-
göngutíminn er liðinn svo ekki verður
aftur snúið úr þessu. Ef fæðingin heppn-
ast vel og Evrópa mun faðma evruna og
fóstra og þjóðir utan Evrópu taka henni
fagnandi er ólíklegt annað en að hún
verði hin nresta blessun fyrir Evrópu.
Hvort að þar sé frelsari fæddur skal ósagt
látið en tvímælalaust vekur evran vonir.
( Vísbendingin )
f - N
að er ánægjulegt hve ntikill kraftur
virðist vera í íslenskri útrás unt þessar
mundir. Varla líður sá dagur að ekki
heyrist fréttir af íslenskum fyrirtækjum
sem eru að gera góða hluti í útlöndum.
Það vekur vonir um að íslendingar séu
að ná betri tökum á alþjóðlegri stefnu-
mótun og markaðsstefnu en áður. Það
getur vel veriö að okkur hafi ekki tekist
að sannfæra útlendinga urn að hinn eini
sanni jólasveinn eigi heima á Islandi en
hvað þurfum við á jólasvein að halda
begar við höfum Bakkabræður!
Aðrir sálmar
Stríð og friður
IBandaríkjunum ersífelltverið aðgefa
út nýjar bækur um Víetnamstríðið og
Watergate, þá atburði sem mest áhrif
höfðu í bandarískri stjórnmálasögu á
árunum 1960 til 1980.Þaðvarerfittfyrir
marga hérlendis að setja sig inn í þessa
atburði, jafnvel þó að fréttaflutningur
af þeim væri tíður og ítarlegur.
I nýútkominni bók með upptökum
úr forsetaskrifstofu Lyndons Johnsons
(Nixon varekki fyrsti upptökustjórinn!)
kemur í ljós að Johnson haföi frá fyrsta
degi miklar efasemdir um réttmæti þess
að Bandaríkin tækju svo beinan þátt í
hernaði sem raun bar vitni. Samt sem
áður vatt stríðið upp á sig og ekki er
annað að sjá en að Johnson hafi sífellt
orðið flæktari í neti sem hann sá enga
leið að losa sig úr. Ráðleysi forsetans
var algert og sífellt voru fleiri hersveitir
sendar af stað, án þess þó að barist væri
til sigurs heldur var alltaf háð einhvers
konar varnarbarátta.
Þaðkomsvo íhlutNixons ogrepúb-
likana að hætta þátttöku í stríðinu, sem
reyndar lauk loks með sigri kommúnista.
Það er ekki að undra að margur Banda-
ríkjamaðurinn hafi velkst í vafa urn til-
gang með mannskæðu striði þegar for-
setinn sjálfur kemur fram eins og skjálf-
andi hrísla í bókinni.
íslenska ríkið þurfti aldrei að taka
opinbera afstöðu í Víetnamstríðinu, líkt
og gerst hefur bæði i Persaflóastríðinu
og stríðinu í Afganistan þar sem landið
styður Bandaríkin opinberlega. í ljósi
sögunnar var rangt að ætlast til þess að
áhugantenn um vestræna samvinnu
styddu hernað Bandaríkjanna í Víetnam,
þótt þar með sé ekki sagt að menn hafi
hrifist af kommúnistum. Með beinni
þátttöku í stríðinu fórnuðu Bandaríkja-
menn einfaldlega meiri hagsmunum fýrir
minni.
Afganistanstríðið er að því leyti ólíkt
stríðinu í Víetnam að það hefur glöggt
markmið og allir á Vesturlöndum skilja
vel hvers vegna lagt var af stað. Ekki
þarf frekar vitnanna við um sekt Bin
Ladens og allir vona að hann fái makleg
málagjöld. Vonandi endar þetta stríð
fljótlega áður en það öðlast sjálfstætt
lífþar sem enginn hefur stjórn áatburða-
rásinni. - bj
/Ritstjórn: Eyþór l'var Jónsson ritstjóri
ábyrgöarmaöur og Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23, 105
Reykjavík.
Sími: 512-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráógjöf: Málvísindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
leyfis útgefanda.
4