Vísbending - 03.03.2006, Síða 3

ISBENDING
Útgáfa krónubréfa - eðli og áhrif
á tj árm ál a m a rk að i n n
Loftur Altice Þorsteinsson
verkfræðingur
Inngangur
Nokkra undanfama mánuði hafa
borist spumir af erlendri útgáfu
skuldabréfa í íslenskum krónum.
Til einföldunar eru þessi bréf hér nefnd
krónubréf. Er það heiti notað sem til-
vísun til krónunnar, gjaldmiðils okkar
íslendinga.
Fréttir af útgáfu krónubréfanna voru
í upphafi takmarkaðar og bárust frá inn-
lendum viðskiptabönkum. Fullyrt var að
útgáfa krónubréfanna skapaði verulega
hættu fyrir efnahagslegan stöðugleika í
landinu, bæði við útgáfú og ekki hvað
síst við innlausn þeirra.
Fyrstu krónubréfin voru gefin út í
ágúst 2005 og í október síðastliðnum birt-
ist fyrsta alvörugreiningin á útgáfunni.
Það var Greiningardeild KB-banka sem
reið á vaðið með umíjöllun um útgáfú
krónubréfanna í fréttabréfi bankans sem
nefnist„Sérefni um skuldabréfamarkað-
inn“, en höfundar greinarinnar em Asgeir
Jónsson og fl. í desemberhefti Peninga-
mála 2005, tímariti Seðlabankans, birt-
ist síðan ritsmíð eftir Þorvarð Tjörva
Olafsson um útgáfu krónubréfanna. Þau
skrif sem hér birtast em að hluta byggð
á framangreindum heimildum.
Forsendur
Til að átta sig á eðli þessarar útgáfu
og hver áhrif hún kann að hafa á
fjármálamarkaðinn er vænlegt að átta
sig á fjárstreyminu. Það fjármagn sem
flyst frá erlendum fjárfesti til erlends
banka og þaðan til innlends banka og að
lokum til innlends lántakanda nefnum
við innstreymi. Hægt er að hafa í huga
að þetta fjármagn streymir inn i hagkerfi
okkar. Þegar kemur að endurgreiðslu
streymir fjármagnið út úr hagkerfinu og
er eðlilegt að nefna þá færslu fjármagns
útstreymi.
Astæður og forsendur útgáfu krónu-
bréfanna er ljósar og þær em hinar sömu
og fyrir aðrar hl iðstæðar útgáfur á alþjóð-
legum fjámiálamarkaði:
a) Gjaldmiðillinn er að styrkjast eða er
líklegur til að halda stöðugleika. Þetta
atriði er mikilvægt fyrir hina erlendu
fjárfesta vegna þess að það em þeir
sem bera gengisáhættu
af viðskiptunum.
b) Langtímavextir á
svæði gjaldmiðilsins eru
hlutfallslega háir. Þetta
er nauðsynleg forsenda
þess að svigrúm skapist
fyrir erlenda banka til að
verða milliliðir í viðskipt-
unum með hagnaði.
c) Eftirspum eftir láns-
fé er mikil á svæði
gjaldmiðilsins eða vilji
er fyrir hendi hjá inn-
lendum bönkum til að
færa skuldir úr erlend-
um gjaldmiðlum yfir
í krónur. Ef innlendir
bankar hafa ekki þörf
fyrir auknar lántökur í
íslenskum krónum eru
forsendur fyrir viðskipt-
unum brostnar. Ekki er
við því að búast að er-
lendir bankar séu reiðu-
búnir að taka hávaxtalán
til eigin nota.
Hinir erlendu lántakendur
geta verið af ýmsu tagi, til
dæmis:
a) Fjárfestingarsjóðir
undir stjóm útgefenda
krónubréfanna, til dæm-
is erlendra banka.
b) Fjárfestingarsjóðir
undir stjóm annarra er-
lendra banka.
c) Aðrir fjárfestar.
Ekki er vitað hver hlutföll em á milli
þessara fjárfesta en ef stærsti hluti íjár-
magnsins kemur frá fjárfestingarsjóðum
undir stjóm útgefenda krónubréfanna
felurútgáfan í sérmikilvægayfirlýsingu
um traust á íslensku hagkerfi. Erlendir
bankar vilja almennt ekki láta sjóði í eigin
umsjón taka mikla gengisáhættu. H verjir
sem íjárfestamir em er lánveiting þeirra
traustsyfirlýsing um styrk krónunnar.
Þessberað getaað íslenskirviðskipta-
bankar hafa einnig staðið að útgáfu
krónubréfa. I lok október 2005 hafði
Islandsbanki gefið út krónubréf fyrir fj óra
milljarða króna og KB-banki fyrir þrjá
milljarða króna.
Til einföldunar er ekki tekin afstaða
til þess hvar upphafs viðskiptanna er að
leita. Það er alls ekki víst að það sé hjá
útgefanda krónubréfanna eða hjá hinum
erlenda ij árfesti. Alveg eins getur verið að
Teikning 1. lnnstreymifjánnagns
Fjárfestir
Fjárfestir
Erlendur banki
Erlendur fjárm jgnsmarkaður
Innlendur banki

Lántakandi
Lántakandi
Innlendur fjármagnsmarkaður
innlendur lántakandi hafi komið til hins
innlenda viðskiptabanka síns og farið
fram á enduríjármögnun lána til að létta
af sér gengisáhættu. Innlendi bankinn
hafi síðan fengið erlendan banka eða
fjárfestingarfélag til liðs við sig. Með
öðmm orðum, í þessari ritgerð er stillt
upp tiltölulega einfaldri mynd af fjár-
streyminu þótt framkvæmdin geti verið
flóknari.
Innstreymi fjánnagns
Islenska krónan er orðin alvömgjaldmið-
ill, í þeirri merkingu að viðskipti með
hana em frjáls. Sá sem á krónur getur
alltaf selt þær og sá sem hefúr áhuga á
að kaupa krónur er á engan hátt hindrað-
ur í því. Þetta hefur meðal annars þær
afleiðingar að hægt er að nota krónuna
sem viðmið fyrir verðmæti skuldabréfa.
(Framhald á síðu 4)
3