Vísbending - 22.09.2006, Qupperneq 4

ISBENDING
(Framhald af síðu 1)
áþví vegnaþess að í sumum fyrirtækjum
reynast skammtímakröfur ofmetnar og
birgðum er ekki alltaf auðvelt að breyta
í handbært fé með skömmum fyrirvara.
Sumir vilja því ekki draga veltufé að
fullu frá skuldum heldur færa niður
birgðir og viðskiptakröfur. Hér er þó
valin sú einfalda leið að draga veltu-
íjármuni að fullu frá.
Skuldir annarra
yndin sýnir að skuldir nokkurra
stórra íslenskra fyrirtækja eru
rúmlega helmingur af brúttóskuldum
ríkisins. Heildarskuldir Actavis, Exista
og Landsvirkjunar eru yfír 100 millj-
arðar króna. Ef orðið hefði af kaupurn
Actavis á lyfjarisanum Plivamá ætla að
heildarskuldir fyrirtækisins hefðu farið
vel á þriðja hundrað milljarð.
Landsvirkjun á litla veltuljármuni
miðað við heildarskuldir og því eru
nettóskuldir fyrirtækisins um tvöfalt
meiri en hjáríkissjóði. Orkuveita Reykja-
víkur skuldar um 36 milljarða nettó. Til
samanburðar má taka FL-group, sem
skuldar álíka mikið og Landsvirkjun,
en peningalegar eignir sem ætla má að
auðvelt sé að selja eru meiri en skuld-
irnar í heild.
Það er athyglisvert að greiningaraðil-
ar leggja oft lítið upp úr skuldum. Meg-
ináherslan er lögð á væntanlegt tekju-
flæði. Auðvitað skipta framtíðartekjur
mestu máli í verðmati á fyrirtækjum
en þær eru áætlaðar en skuldirnar eru
aftur á móti staðreyndir. Miklar skuldir
einar og sér eru ekki veikleikamerki,
það sem skiptir máli er getan til þess
að greiða þær.
(Framhald af síðu 3)
að senda út sérstaka fréttatilkynningu til
að frábiðja sér símtöl af þessu tagi enda
horfði til vandræða þar sem mikilvægari
símtöl náðu ekki í gegn. Hvað segir þetta
um áhrifamátt auglýsinga í dagblöðum
á Islandi?
NiðurstöðurÞorbjarnarBroddasonar,
prófessors í fjölmiðlafræði við Háskóla
Islands, sýna jafnframt að lestur dag-
blaða hjá íslenskum ungmennum er á
miklu undanhaldi. Árið 1968 sögðust
nær allir aðspurðra lesa dagblað daglega
en einungis ijórir afhverjum tíu nú. Þrátt
fyrir þessa staðreynd er annarri hverri
krónu á íslenskum auglýsingamarkaði
(Framhald af síðu 2)
i stað eða minnka. Eigi að tryggja að
auðug fiskimið stuðli að fjölbreyttu og
kröftugu atvinnulífi og öflugri menningar-
starfsemi í strandhéruðumNoregs verður
það ekki gert með því að skikka skip og
skipstjóra til að landa afla á tilteknum
stöðum. Norðmenn leggjaþegarauðlinda-
gjald á olíuvinnslu. Stór hluti teknanna
rennur í olíusjóðinn svokallaðan, sem
m.a. er ætlað að greiða landsmönnum
eftirlaun i framtíðinni. Vel má hugsa sér
svipaða nýtingu á fiskisjóði sem væri
byggður upp á tekjum af auðlindagjaldi
í fiskveiðum. Slíkan sjóð mætti til dæm-
is nota til að greiða einstaklingum sem
hefðu átt heimilisfestu og vinnustöð í
viðkomandi héraði um ákveðið árabil
viðbótarlífeyri. Sé slíkur viðbótarlífeyrir
nægjanlega lokkandi er ekki að efa að
atvinnulíf í strandhéruðum eflist fyrir
atbeina einstaklinga sem héruðin byggja
eða vilja byggja.
Norðmenn eiga nú þess kost að koma
á fót kvótakerfí í sjávarútvegi sem hefur
mörg hin góðu einkenni íslenska kvóta-
kerfisins en þar sem sneitt er hjá Iakari
einkennunum. „Stytting" kvótans dregur
úr spákaupmennsku með kvóta og hefur
því svipuð áhrif og svokallaður Tobin-
skatturhefði væri hann tekinn upp í gjald-
eyrisviðskiptum. Það má vissulega deila
um hvort 20% „stytting" sé ekki fullmikið
af því góða. Norðmenn geta líka notað
olíusjóðinn sem fyrirmynd og byggt upp
„fiskisjóð“ sem gæti, væri rétt á málum
haldið, eflt atvinnulíf strandhéraðanna í
fullu samræmi við markmið stjómvalda.
Það verður spennandi að fy lgj ast með um-
ræðu og aðgerðum á þessu sviði næstu
misserin.
varið í dagblöð. Könnunin leiddi einnig
í ljós að fjöldi sjónvarpstækja á heimil-
um hefur stóraukist á sarna tímabili og
er sjónvarp að kalla á hverju heimili á
landinu.
Markmið auglýsenda með auglýsing-
urn er fyrst og fremst að auka hagnað
sinn. Til þess að auglýsing skili tilætluð-
um árangri þarf hún bæði að vera vel gerð
og birt í réttum miðli. Ef illa er staðið
að öðru hvoru getur það hæglega leitt
til þess að auglýsing eða herferð skili
engu og íþyngi því einungis útgjaldahlið
auglýsandans. Þar getur skilið á milli
feigs og ófeigs.
Aðrir sálmar
r Dear John
Islenskan verður sífellt enskuskotnari.
Nýlega kom bréf í póstinum þar sem
spurt var hvort íýrirtæki mitt væri „people
ready“. Eg nennti ekki að lesa meira. I
kvikmyndahúsunum er verið að sýna „An
InconvenientTruth“,„MySuperEx-Girlffi-
end“ og „Snakes on a Plane“. I jólaboðum
er spilað „Trivial Pursuit“ og nærri annað
hvert íyrirtæki á íslenskum hlutabréfamark-
aði (ICEX) ber titilinn „Group“. í fyrra var
sýndáhrifamikil þýskkvikmyndum síðustu
daga Hitlers. Hún nefiidist á þýsku „Der
Untergang“ eða Fallið en margir töluðu
alltaf um myndina sem „The Fall“, sem var
enskur titill myndarinnar. Þetta er því ekki
vegna þess að menn vilji vera trúir ffummál-
inu sem útlenda heitinu er haldið, enskan
vinnur öll tungumál. Margir vel menntaðir
íslendingarhafa farið til Bandaríkjanna og
séð þar merkilegt safh sem þeir tala um sem
Smithsonian-safnið. Safnþettaerkenntvið
breskan vísindamann, James Smitlison að
nafiti. Eðlilegt væri að tala um Smithson-
safnið á íslensku. En vegna þess að flestir
vita ekki hvers vegna safnið ber þetta naín
nota þeir nafnið með enskri endingu. Sam-
bærilegtþessu væri að Bandan'kjamenn töl-
uðu um Ama Magnussonar Institute þegar
þeir væru að tala um Stofnun Áma Magn-
ússonar. Þeir myndu þá blanda íslensku
eignaifalli í enskuna og það þætti ekki til
fyrinnyndar. Enskan sækir víðará. Margar
erlendarþjóðirblanda enskum orðum í sitt
mál óhikað. Hérálandi hefhrmálvemd verið
sterkari en víða annars staðar. Enskra áhrifa
gætir í orðaröð og í orðatiltækjum. „Eigðu
góðan dag“ er orðatiltæki sem kom inn i
íslensku frá væmnum Bandaríkjamönnum.
Þessi þróun spillir íslenskunni án þess að
bætaenskukunnáttu. Henni erreyndarvíða
ábótavant, ekki síst rneðal sumra þeirra sem
ættu að vera öðmm fyrirmynd. Sagan segir
að nýlega hafi íslenskur ráðamaður verið í
opinberri heimsókn erlendis og lesið ræðu
sem skrifhð hafði verið fyrir hann á ensku.
Á blaðinu stóð að sögn: „We are happy to
exchange views with you“ en ráðherrann
kvað hafa lesið „We are happy to exchange
ywives with you.“ bj__________________
rtRitstjóri og ábyrgðarmaður:
Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimurhf., Borgartúni 23,
105 Reykjavik.
Sími: 512-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun
Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
^án leyfis útgefanda._________________
4