Frjáls verslun - 01.10.1946, Page 36

Þá eru eftir Spánn og Portúgal, og þar er
skemmst af að segja, að stuðningur þeirra við
lýðræðisöflin yrði samtökunum til slíkrar háð-
ungar og sundurþykkis, að þau „yrðu þá til
Getum við reitt okk-
ur á Suður- og Mið-
Ameríku til stuðnings
andrússneskum samtök-
um? Rivera, forseti Ar-
gentínu, svarar þessari
spurningu neitandi, en
reyndar er vafasamt,
Iivort liann talar þar
fyrir munn allra ríkja hálfálfunnar. Þó getur
enginn, sem er kunnugur vexti konnnúnismans
á Kúbu, í Mexikó, Chile, Brazilíu, Bolivíu og
Paraguay — enginn, sem þekkir til krókaleiða
Bandaríkjastjórnar í viðskiptum sínum við Arg-
entínu — enginn, sem rifjar upp langan feril
Bandaríkjaandúðarinnar í Suður-Ameríku —
eneinn, sem þannig er upplýstur, getur í alvöru
haldið því frarn, að ríkin sunnan Rio Grande
láti ánetiast vestrænu samtökunum án vendi-
legrar íhugunar.
Þrátt fyrir vítæka aðstoð Bandaríkjanna við
þjóðir rómönsku Ameríku á styrjaldarárunum,
var ekki hægt að snúa Argentínu á sveif með
Bandamönnum. Er þá fremur ástæða til að eera
sér vonir um betri árangur í nýrri atrennu? Suð-
ur- og Mið-Ameríkuríkin, sem virðast gædd arf-
generi tilhneieingu til einræðisstefnu, eru lík-
lee til að hverfast milli tveggja skauta — fiarst
til hægri eða yzt til vinstri — sem sagt milli fas-
isma osr kommúnisma. Raunar er reglan ekki al-
vecr einhlít, því að Suður-Ameríkumönnum Iiætt-
ir til að vera hvikuhr í rásinni. Sveiflan milli
skautanna eæti haft alvarleg vandkvæði í för
með sér fvrir lýðræðissamtökin, ef þessi ríki
væru þar innan vébanda.
Aðstaðan er síður en svo meira uppörfandi
í Austur-Asíu.
Þótt okkur tækist að gera lýðræðið landlægt í
Japan, vaknar spurning um, hvort við erum
þess reiðubúnir að fela TaPÖnum veigamikið
Idutverk í Ivðræðisvörnum? Þeir yrðu veikur
hlekkur í keðjunni.
Bandaríkin veita þióðvarnarstjórn Kínverjá
virka aðstoð í tvínónslesrri tdraun til að leggja
að velli eða hamla á móti kommúnistum í norð-
urhéruðum landsins. Stefna Bandaríkjanna hef-
ur skiljanlega bakað þeim óvild kínverskra
196
kommúnista, og enn sem komið er finnst fátt
til sönnunar því, að þessi sanra stefna hafi á-
unnið Bandaríkjunum fylgi og ástsældir þjóð-
varnarmanna. Víðsvegar í Austur-Asíu virðist
svo sem Bandaríkjamönnum — og þó einkum
Bretum — sé ekki síður vantreyst en Rússum.
Höfum við í raun og
sannleika nokkuð girni-
legt að bjóða Austur-
HVAÐ HÖFUM Asíuþjóðum í sam-
VIÐ AÐ BJÓDA? kePP“ RÚS!a! “ý
ur er raðlegt að hafa
hugfast, þegar langæar
framkvæmdir eru bolla-
lagðar, að Kínverjar,
Indverjar, Burmabúar,
Síamar og Indónesar liafa ekki misst minnið á
það, að um aldarskeið bjuggu þeir við innbyrð-
is sundrungu, fyrir aðgerðir vesturveldanna.
Að sönnu átti hið keisaralega Rússland sinn
skerf í aðförunr að þessum ríkjum. Hins vegar
kvað lítið að Bandaríkjunum í slíkri áreitni,
nema ef það bar við af tilviljun eða um stund-
arsakir. F.n Rússland er ekki lengur undir keis-
arastjórn, og kennisetningar kommúnista um
kynþáttalegt jafnrétti hefur haft sín áhrif hjá
austurlenzkum þjóðum.
Hvar sem vesturlenzku þjóðirnar hafa farið
um Asíu, hafa þær státað af kynrænum yfirburð-
um sínum. Þeir hafa krafizt sérstakra forrétt-
inda sér til handa, s. s. hagfræðilegra tilslakana
og undirgefni innfæddra við vestræna hagsmuni.
Það, sem Vera M. Dean hefur nýlega sagt urn
ástandið á Bankanskaga, á jafnvel enn betur við
um Austur-Asíu. Hún segir:
„í hvert sinn, er við hneigjumst til gagnrýni
á starfsaðferðum Rússa í Austur-Evrópu og Balk-
anlöndum, megum við ekki glevma, að á blóma-
skeiði Breta og Bandaríkjamanna í þessum lönd-
um sýndu þeir lítinn sem engan áhuga fyrir vel-
ferð íbúanna, en hugsuðu fyrst og frernst um
eigin hag af vinnslu olíu og annarra hráefna.
Dagur hins erlenda fjármagns, er sniðgengur
hagsmuni þjóðanna, sem auðlindirnar eiga, —
er nú daeurinn í gær. Frá og með deginum í dag
er skilvrðið fvrir erlendum fjárframlögum þetta:
Er það lántökuþjóðunum til ávinnings . . ?“
Þess er vert að minnast, að Bretar halda dauða-
haldi í Hong Kong, að Frakkar eiga í stöðugum
erjum í Indó-Kína, og Indónesar snúast af öll-
um mætti gegn yfirráðum Hollendinga, að
FRJÁLS VERZLUN
einskis framar nýt“.
SUÐUR-AMERÍSKA
GÁTAN.