Frjáls verslun - 01.10.1977, Blaðsíða 7

mest í júní. Árið 1976 var al-
gjör undantekning veðurfars-
ega séð. Þá voru alvarlegir
þurrkar í landinu og sumarúr-
koman í mörgum landshlutum
hin minnsta í 250 ár og mið-
sumarshitinn óvenju hár.
Milt loftslag og mismunandi
jarðvegur gerir það að verkum,
að gróðurriki Bretlands er
breytilegt. Skógar eru um 8%
af yfirborðinu. Mestur hluti
Bretlands er landbúnaðarland,
þar af er þriðjungur í ræktun,
hitt eru beitarlönd og mýrar.
Næstum allt láglendi í Bret-
landi hefur verið ræktað að
undanskilinni einni og einni
heiði og skóglendi. Um aldir
hefur verið unnið að gerð veitu-
kerfa til að þurrka upp land
í fenjum og búa þau undir rækt-
un.
ÍBÚAR LANDSINS
í Bretlandi búa um 56 millj-
ónir manna en voru um alda-
mótin um 38 milljónir. Konur
eru fleiri en karlar eða 106 á
móti hverjum 100 karlmönnum.
Árið 1975 gerðist það í fyrsta
skipti eftir að skýrslur voru
skrifaðar, að stríðstímum und-
anskildum, að ibúatalan lækk-
aði litillega. Fæðingum hefur
fækkað, eru nú 12,4 lifandi
barna á þúsund íbúa en voru
aftur á móti 18,8 árið 1964.
Dauðsföll hafa verið innan við
12 á hverja þúsund íbúa, þann-
ig að fæðingar eru enn fleiri.
Hins vegar höfðu flutningar
fólks úr landi þau áhrif, að
Bretum hefur fækkað.
lega 75 ár.
að meðaltali 229 á ferkilómetra
en talan fyrir England er miklu
hærri, 358 á hvern ferkíió-
metra.
Aldursflokkunin sýnir aukið
hlutfall yngstu og elztu borg-
aranna. og hlutfall þeirra, sem
við framleiðslustörf vinna, hef-
ur lækkað en gert er ráð fyrir
að þetta eigi eftir að breytast
í framtíðinni. Ævi fólks lengist
og þannig er meðalævi karla
rétt vfir 69 ár en kvenna rúm-
lega 75 ár.
BORGARSAMFÉLAG
Flestir Bretar búa í borgum
eða í þéttbýli umhverfis bæi.
Skozkir
þjóðdansar.
Gamlar
hefðir og
ólík tungu-
mál minna á
að á Bret-
landseyjum
eru þjóðir
af ólíkum
uppruna.
Um helmingur landsmanna býr
á belti sem liggur gegnum Eng-
land og takmarkast af Lanca-
shire og West Yorkshire í ann-
an endann og London-svæðinu
í hinn með iðnaðarsvæðin í
Midlands í miðju. Mannfjöldi
er einnig mikill í öðnam lands-
hlutum eins og láglendi í Skot-
landi og suð-austur Wales,
svæðinu umhverfis Bristol, enn-
fremur við árnar Tyne og Tee
og á Ermarsundsströndinni.
Síðan 1971 hefur dregið úr
fólksfjölgun og reyndar hefur
fólki beinlinis fækkað. Bretar
óttast þó ekki að þessi þróun
haldi áfram lengi heldur snú-
ist hún til hægfara aukningar.
Þannig er gert ráð fyrir að
fólksfjöldinn verði orðinn 56,9
milljónir 1985, 59 milljómr
1995, 60,4 milljónir 2005 og
62.5 milljónir 2015. Þetta er
0,2% aukning á ári að meðal-
tali yfir allt tímabilið.
Fimm stærstu borgirnar eru:
London með 7,1 milljón íbúa,
Birmingham 1 milljón, Glasgow
880 þús., Leeds 749 þús. og
Sheffield 559 þús.
TUNGUMÁL
Yfirgnæfandi meirihluti fólks
á Englandi, Skotlandi, Norður-
írlandi og i Wales talar ensku.
I Wales er hins vegar töluð
velska, sem er afbrigði af keltn-
esku, og er hún móðurmái
flestra íbúa í vesturhluta lands-
ins og hana töluðu 21% af öll-
um Walesbúum þriggja ára og
eldri, eða rúmlega hálf milljón
manna, árið 1971 þegar mann-
tal var gert. Sérstök nefnd
vinnur að útbreiðslu velskunn-
ar, sem nýtur réttar til jafns
við ensku í allri opinberri notk-
un í Wales. Þeim fer fjölgandi
skólunym, þar sem kennsla fer
fram á' báðum tungumálunum.
ensku og velsku. Þegar mann-
talið var gert, kom í ljós, að
88 þúsund manns í Skotlandi
geta talað hið skozka afbrigði
af gaelic, aðallega í hálöndun-
um og á vesturströndinni. Sama
er að segja um nokkrar fjöl-
skyldur á Norður-írlandi, sem
enn tala írska afbrigðið. fbúar
á eynni Mön nota sitt eigið
tungumál við hátíðleg tæki-
færi og verið er að endurlífga
mál íbúa á Cornwall-skaga .
9
FV 10 1977