Alþýðublaðið - 03.09.1969, Blaðsíða 2

2 Alþýðublaðið 3. september 1969
VIÐ ELSKUM
BÖRNIN... E
ELSKA ÞAU 0KKUR1
□ Er það af ást, sem lítill snáði, f jögurra eða fimm ára gamall kemur kemur til
móður sinnar og gefur henni handfylli af krömdum blómum?
Eða er það útreiknað bragð: ^iömmur verða svo hrifncr, þegar þeim eru gefin
blóm, og þá fær maður kossa og faðml ög og kökusneið.
Það er EKKI ást. Böm kunna ekki að elska í þeirri merkingu, sem við leggj-
um í orðið, þ.e.a.s. að vilja veita öðrum gleði og hamingju án þess að búast við
endurgjaldi. Bamið vonast alltaf til að fá eitthvað í staðinn, og helzt meira en
það gaf.
meðal jafnaldra sinna, en for-
eldrarnir eiga að vera þeim til
stuðnings og hjálpar, vegleið-
endur þeirra og uppalendur.
Það er gott, að sambandið milli
foreldra og barna verði smám
saman að félagsskap þegar
börnin staekka og fara að geta
staðið meira á eigin fótum, en
ung börn þarfnast festu og
styrks frá foreldrum sínurn".
Er ást foreldra til bama
sinna náttúrulögmál? Elska for
eldrar böm sín af eðlishvöt?
„Ást foreldra til barna sinna
er sérstakt fyrirbrigði. Já, ég
held, að hún megi teljast
náttúrulögmál. En á hvern hátt
hún er sýnd í verki, er misjafnt.
Sumir elska skilyrðislaust án
þess að ætlast til neins, aðrir
setja viss takmörk sem ekki
má fara yfir. Meðan börnin eru
lítil og ósjálfbjarga, elskum við
þau án þess að gera nokkrar
kröfur til þeirra, en þegar þau
vaxa upp, verðum við smátt
og smátt kröfuharðari þeirra
sjálfra vegna“.
Er ekki hægt. að gera of mikl
ar kröfur til bama?
„Oftast held ég, að við ger-
um of litlar kröfur til þeirra.
Börnin þroskast fyrr þegar
mikils er krafizt af þeim. f
velferðarríkjunum halda börn-
in áfram að vera böi'n miklu
lengur en í svokölluðum van-
þróuðum löndum, þau ganga
lengur í skóla og eru lengur
vernduð gegn umheiminum.
En allir verða að taka á sig
byrðar og skyldur fullorðins-
áranna fyrr eða síðar, og það
er ekki ákjósanlegt, að við drög
um það of lengi. Margir fóreldr
ar reyna ósjálfrátt að láta börn
in sín vera börn sem allra
lengst, vegna þess að þeim
finnst sárt að missa þau“.
i
ÖNNIJR ÁHUGAMÁL
Hvemig á að forðast slíkt?
„Börnin eru auðvitað stór
þáttur í lífi foreldra sinna,
einkum þó móðurinnar, en það
er æskilegt, að foreldrarnir eigi
önnur áhugamál en börnin ein,
bæði vegna barnanna og þeirra
sjálfra. Börnin þurfa að læra,
að foreldrarnir eru ekki bara
til þeirra vegna, heldur eigi
lika sitt einkalíf á öðrum svið-
um“.
Framhald á bls. 11.
En það er heldur ekki út-
reiknað bragð eingöngu að gefa
blóm. Börn vilja alltaf helzt
gera rétt eða öllu fremur bað
sem vekur velþóknun fullorðna
fólksins. Og þegar þau upp-
götva hver áhrif blómagjafir
hafa á mæður, þá endurtaka
þau oft verknaðinn í fullri \?it-
und þess, að hann muni hafa
ánægjulegar afleiðingar.
Þannig læra börnin umgengn
isreglur. Þau prófa sig áfrarn,
og þau spyrja með verkum sín-
um í stað orða, og stundum
gera þau vitleysur til að ganga
úr skugga um hvort rétt sé að
haga sér þannig. Erfiðleikarn-
ir við barnauppeldi felast ein-
mitt í því, að börnin tala ann-
að tungumál en fullorðna fólk-
ið — og engin orðabók er til
yfir tungu þeirra.
, l
. ... _.................... I
BARNIÐ ELSKAR
SJÁLFT SIG
1 Lise Hvidtfeldt" er danskur
harnasálfræðingur og sjálf
fjögurra barna móðir, og hiin
•ér ein þeirra sem reynt hafa að
iæra þetta örðuga tungumál.
Hún elskar börn ínnilega, en
lítur raunsæjum augum á þau.
„Barnið elskar fyrst og
fremst sjálft sig“, segir hún.
„Það er ekki nema eðlilegt; við
hijfum kennt því að gera það,
og auðvitað heldur barnið, að
heimurinn sé eins og það hefur
kynnzt honum. Það er vant að
taka í sífellu á móti — ást,
féeðu, umönnun — og það líður
langur tími þangað til það get-
ur farið að gefa eitthvað í stað-
inn og elska aðra. Okkur er
gjarnt að ætla, að sum verk
barnanna sýni, að þau elski
okkur, en flest eiga þau rætur
sínar að rekja til dýpstu hvat-
ar barnsins — ,En ég? Hvað
um mig?‘
„Barnið verður að vera eig-
ingjarnt, því að annars kemst
það ekkert áleiðis. Það ávinn-
ur sér reynslu og þekkingu og
fyllir í eyðurnar með stöðugri
sjálfhyggju. En það er hægt
að kenna börnum að gera eitt-
hvað fyrir aðra, sýna nærgætni
og tillitssemi, þó að slíkt sé
þeim ekki eðlilegt og þróist
ekki af sjálfu sér“.
VONBRIGÐI NAUÐ-
SYNLEG REYNSLA
Hvenær getur bamiff sýnt
raunverulega ást?
„Að mínum dómi ekki fyrr
en eftir gelgjuskeiðið. Sumir
læra seinna en það að elska,
og til eru þeir sem aldrei læra
það. Uppeldi og persónuleika-
þrþslki einstaklingsins í'æður
úrslitum í því máli. Ef tilfinn-
ingalíf barns hefur aldrei náð
nægum þroska, getur það ekki
elskað“.
Og heldur ekki orffiff ást-
fangiff?
„Jú — en að elska og að
verða ástfanginn er sitt hvað.
Ásthrifni getur orðið að ást,
en sá sem er ástfanginn hugsar
mest um sjálfan sig og að fá
tilfinningar sínar endurgoldn-
ar“.
Hvernig er hægt aff þroska
tilfinningalif barna?
„Með því að elska þau á þann
hátt, að þau læri að beina at-
hygli sinni út á við og andsvara
blíðu annarra. Þau þurfa á
mikilli blíðu að halda, ást, um-
hyggju og nærfærni, en þau
þurfa líka að sjá þegar okkur
líkar ekki við þau. Það er óum-
flýjanlegt fyrir þau að læra,
að þau geta ekki alltaf fengið
allt sem þau óska sér, og von-
brigði eru þeim nauðsynleg
reynsla. Við hjálpum börnun-
um okkar ekki með því að verja
þau gegn vonbrigðum og mót-
læt"i“.
Eiga foreldrar aff vera félag-
ar barna sinna?
„Lítil börn eignast félaga